Kỳ vọng từ chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” ở Vĩnh Linh

(QT) - Sản xuất còn manh mún, thị trường tiêu thụ, giá cả chưa ổn định là một trong những vấn đề gây ảnh hưởng đến tình hình sản xuất, kinh doanh trên địa bàn huyện Vĩnh Linh thời gian qua. Xác định việc triển khai chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” sẽ giúp các địa phương phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững gắn với tái cơ cấu sản xuất, nâng cao thu nhập cho người lao động, Vĩnh Linh đang nỗ lực tập trung triển khai chương trình này với nhiều cách làm và giải pháp cụ thể.

Sản phẩm tinh bột nghệ của Công ty TNHH MTV QT Hùng Dung​

Huyện Vĩnh Linh có nhiều vùng sản xuất nông nghiệp chuyên canh và cây trồng chủ lực như lúa, tiêu, ném, khoai môn, các làng nghề sản xuất sản phẩm… nên có nhiều lợi thế trong việc xây dựng thương hiệu, nâng cao giá trị, tăng thêm thu nhập cho người nông dân. Tuy nhiên, các sản phẩm chủ yếu xuất phát từ các mô hình kinh tế hộ với quy mô nhỏ lẻ, thủ công. Thời gian qua, Vĩnh Linh đã quan tâm xây dựng thương hiệu, nhãn mác hàng hóa cho các mặt hàng nông sản chủ lực, nhưng toàn huyện mới chỉ có 4 sản phẩm được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ công nhận thương hiệu là “Tiêu Vĩnh Linh”, “Ném Vĩnh Linh”, “Đậu xanh Vĩnh Giang” và “Dưa hấu Vĩnh Tú”. Một số sản phẩm tuy có nhiều tiềm năng nhưng do chưa hoàn thiện về mẫu mã, bao bì, tiêu chuẩn chất lượng… nên việc phát triển còn nhiều khó khăn. Hơn nữa, mặc dù nhiều xã đã xây dựng được các mô hình sản xuất tích cực nhưng đầu ra không ổn định do mối liên kết “4 nhà” còn thiếu tính bền vững, kéo theo hiệu quả sản xuất, kinh doanh chưa cao.

Thực hiện Chương trình của Bộ Nông nghiệp và PTNT và của tỉnh Quảng Trị, đầu năm 2018 huyện Vĩnh Linh triển khai thực hiện chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” mở ra nhiều kì vọng cho sản xuất và các sản phẩm nông nghiệp tại địa phương. Bởi đây là chương trình nhằm đưa ra các giải pháp để phát triển kinh tế từ sản phẩm nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và nghề truyền thống. Bên cạnh đó, thực hiện chương trình cũng là nhiệm vụ trọng tâm trong xây dựng nông thôn mới gắn với tái cơ cấu sản xuất, phát triển kinh tế khu vực nông thôn hướng đến giảm nghèo bền vững. Để triển khai thực hiện có hiệu quả, 60 cán bộ chủ chốt thuộc các xã, thị trấn được tổ chức tập huấn về các nội dung cơ bản như sự cần thiết của việc thực hiện chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”, học tập kinh nghiệm từ những đơn vị đi trước, từ đó nắm bắt được tình hình thực tế, xác định sản phẩm thế mạnh tại đơn vị mình và tiến hành đăng kí xây dựng.

Đến nay, toàn huyện đã có 32 sản phẩm nông nghiệp và 25 mô hình nông nghiệp ứng dụng tiến bộ khoa học- công nghệ được đăng kí; trong đó có sự tham gia của trên 20 hợp tác xã (HTX) và 15 tổ hợp tác sản xuất. Mỗi sản phẩm được lựa chọn đăng kí là đại diện cho thế mạnh của từng địa phương như: Lúa chất lượng cao, lúa hữu cơ của các xã: Vĩnh Lâm, Vĩnh Thủy, Vĩnh Sơn; hạt tiêu đen, hạt tiêu đỏ đóng gói của các xã: Vĩnh Hòa, Vĩnh Hiền, Vĩnh Kim, Vĩnh Nam; ném củ của các xã: Vĩnh Kim, Vĩnh Chấp; môn tây trắng và môn nịt của xã Vĩnh Hiền; ruốc dồi, nước mắm của thị trấn Cửa Tùng, xã Vĩnh Thạch và Vĩnh Thái… Các sản phẩm từ các mô hình sản xuất nông nghiệp mới như rau sạch, chuối đắc ca, nấm bào ngư,… cũng được ưu tiên phát triển.

Gần một năm sau khi triển khai chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” đã mang đến nhiều thay đổi tích cực trong sản xuất nông nghiệp, giá trị sản phẩm được nâng lên cả về lượng và chất. Một trong những điển hình đó là sản phẩm lúa chất lượng cao tại xã Vĩnh Thủy. Hiện toàn xã Vĩnh Thủy đã triển khai được gần 500 ha lúa chất lượng cao với năng suất đạt từ 55- 57 tạ/ha. Riêng tại HTX Đức Xá với mô hình sản xuất lúa hữu cơ luôn duy trì năng suất vượt trội từ 58- 60 tạ/ha; quá trình bao tiêu sản phẩm cũng được HTX liên kết với doanh nghiệp đến tận ruộng để thu mua với mức giá cao hơn thị trường từ 1.000- 2.000 đồng/kg. Các địa phương cũng đã đẩy mạnh xây dựng các HTX chuyên canh như HTX nông sản Tân Thủy (Vĩnh Thủy), các HTX rau sạch Trường Sơn (Vĩnh Tú), rau sạch Thành Công (Vĩnh Trung)… Nhìn chung các HTX sau khi thành lập hoạt động có tổ chức, quy mô, linh hoạt; nguồn vốn đóng góp từ các thành viên cũng cao hơn so với trước đây, từ đó tạo nhiều thuận lợi trong việc tìm đầu ra cho sản phẩm.

Bên cạnh sản phẩm đã có uy tín chất lượng, các sản phẩm mới cũng dần tiếp cận và từng bước xây dựng được thương hiệu trên thị trường như tinh bột sắn dây (Vĩnh Trung), nước mắm truyền thống (Vĩnh Thái), thanh long ruột đỏ (Vĩnh Thủy), dưa lưới (Vĩnh Tú)… Các tổ hợp tác đã khẳng định vai trò trong việc liên kết sản xuất với nông dân, nâng cao giá trị sản phẩm. Tiêu biểu phải kể đến HTX rau sạch Tân An (Vĩnh Hiền), tuy mới thành lập nhưng đã kí kết hợp đồng cung cấp trên 40 sản phẩm rau sạch cho Siêu thị Coopmark Đông Hà; Tổ hợp tác môn bạc (Vĩnh Thạch) cung cấp cho thị trường từ 600 tấn/năm… “Mỗi xã một sản phẩm” cũng đã thu hút sự tham gia của trên 30 hộ gia đình với nhiều sản phẩm đa dạng, phong phú như trồng hoa, nuôi gà ri chân vàng, trồng ném kiệu, ruốc đồi, nấm bào ngư, đóng thuyền composite… qua đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế hộ, nâng cao thu nhập cho người dân.

Với những kết quả tích cực ban đầu, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” đang được các cấp, các ngành, địa phương trên địa bàn huyện Vĩnh Linh đẩy nhanh tiến độ. Theo đó, tiếp tục xây dựng chiến lược phát triển theo chuỗi giá trị, có sự liên kết giữa “4 nhà” là nhà nước - nhà khoa học - doanh nghiệp và nhà nông. Tiến hành quy hoạch lại các vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung; duy trì, gìn giữ và phát triển các sản phẩm truyền thống, các mặt hàng nông sản chủ lực có tiềm năng. Tập trung xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm và đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm địa phương. Qua đó góp phần hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế, thực hiện thành công chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” giai đoạn 2018-2030.

Phương Nga