Phụ gia thực phẩm - Những nguy cơ tiềm ẩn

(QT) - Chất phụ gia là chất được bổ sung vào thức ăn trong quá trình bảo quản hoặc dùng trong chế biến thức ăn để món ăn ngon miệng, đẹp mắt, hấp dẫn hơn. Chất phụ gia thường không có giá trị dinh dưỡng song nếu sử dụng một cách bừa bãi hoặc quá lạm dụng sẽ gây nguy hại cho sức khỏe. Có đến hàng trăm loại phụ gia thực phẩm khác nhau, trong đó, một số nhóm chính được sử dụng nhiều trong chế biến thực phẩm ở nước ta hiện nay có thể kể đến như: Nhóm chất phụ gia bảo quản thực phẩm bao gồm các chất sát khuẩn có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn; các chất kháng sinh; các chất chống oxy hóa có tác dụng làm chậm sự biến chất, ôi khét, biến màu của thực phẩm. Nhóm phụ gia phẩm màu gồm chất nhuộm màu sắc vàng, xanh, đỏ, trắng tạo nên cảm quan hấp dẫn cho thực phẩm, tẩy trắng. Nhóm phụ gia tạo vị như bột ngọt tạo vị ngon, hàn the tạo vị dai và giòn, đường tạo vị ngọt... Một số chất được cho phép dùng là đường ăn, sorbitol, aspartam, bột ngọt.

Cần cẩn thận với các chất phụ gia trong chế biến thực phẩm.

Phụ gia được các nhà sản xuất sử dụng phổ biến trong hoạt động chế biến thực phẩm để bảo quản thực phẩm tăng sức hấp dẫn hơn với người tiêu dùng. Tuy nhiên, sử dụng phụ gia thực phẩm thế nào để phát huy được ưu điểm và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo vệ sức khỏe người sử dụng đang là một vấn đề rất đáng quan tâm. Hiện nay, trên thế giới cũng như ở Việt Nam, việc sử dụng phụ gia thực phẩm đã trở nên rất phổ biến trong việc chế biến các sản phẩm thực phẩm. Theo Quyết định 3742/2001/QĐ-BYT của Bộ Y tế ban hành có 30 chất phẩm màu, 20 chất bảo quản nằm trong danh mục các chất phụ gia được phép sử dụng trong sản xuất, chế biến thực phẩm. Như vậy, các doanh nghiệp và cơ sở sản xuất chế biến, kinh doanh thực phẩm là một trong những đối tượng chính liên quan đến vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm. Trong thời gian qua, có nhiều thông tin về việc nhiều chất phụ gia không được phép vẫn sử dụng trong chế biến thực phẩm như: trứng gà có sử dụng phẩm Sudan, hạt trân châu có chứa nhựa, hạt dưa, tương ớt có chứa Rodamin. Formol, hàn the thường được dùng trong bánh phở, hủ tiếu, bánh nem, chả… làm cho người tiêu dùng hoang mang, lo lắng. Từ đầu năm 2011 đến nay, cả nước xảy ra 22 vụ ngộ độc với hơn 500 người bị ngộ độc thực phẩm, trong đó, có 6 người tử vong. Hầu hết các vụ ngộ độc thực phẩm là do hóa chất, các loại phụ gia thực phẩm gây ra. Ở Quảng Trị, tuy chưa xảy ra các vụ ngộ độc do chất phụ gia nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ do vấn đề sử dụng chất phụ gia còn phổ biến trong các loại thực phẩm hàng ngày. Bà Lê Thị Kim Thanh, Trưởng phòng đăng ký chứng nhận sản phẩm, Chi cục Vệ sinh an toàn thực phẩm tỉnh, cho biết: “Qua các đợt kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm trên địa bàn cho thấy, tình trạng các cơ sở chế biến thực phẩm có sử dụng chất phụ gia còn phổ biến với một số chất phụ gia thông dụng như hàn the, phẩm màu, Rodamin… Trước tình hình đó, chúng tôi cũng đã triển khai nhiều biện pháp tuyên truyền giúp nâng cao nhận thức cho các cơ sở chế biến thực phẩm. Song, việc quản lý triệt để trên thực tế vẫn còn gặp nhiều khó khăn, rất cần sự phối hợp của các cơ quan chức năng liên quan trong việc phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm”. Việc sử dụng các chất phụ gia không có trong danh mục cho phép và không đúng liều lượng sẽ gây nên các trường hợp ngộ độc thực phẩm cấp tính. Mức độ nhẹ biểu hiện rối loạn tiêu hóa như buồn nôn, nôn mửa, gây dị ứng da làm nổi mụn, ngứa, phù. Mức độ nặng có thể dẫn đến tử vong. Sử dụng lâu dài và thường xuyên nguy cơ tích luỹ chất phụ gia ăn vào trong cơ thể dẫn đến các bệnh nguy hiểm khó chữa ở gan, thận, dạ dày, não và có thể gây ung thư. Sử dụng các chất phụ gia trong bảo quản, chế biến thực phẩm là cần thiết để tạo ra nhiều sản phẩm chất lượng cao, hấp dẫn và có thể tiêu thụ rộng rãi với số lượng lớn. Tuy nhiên, phụ gia thực phẩm thường là các hóa chất, việc sử dụng đòi hỏi phải có kiến thức, phải tuân thủ theo các nguyên tắc được cơ quan có thẩm quyền quy định và kiểm soát chặt chẽ để tránh nguy hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Vì vậy, các cơ quan quản lý phải tăng cường kiểm tra, xử phạt những doanh nghiệp, cơ sở sản xuất vi phạm. Bên cạnh đó, cần tăng cường phổ biến kiến thức khoa học và pháp luật cho doanh nghiệp để các doanh nghiệp có thể áp dụng đúng những quy chuẩn sử dụng phụ gia theo quy định. Các chuyên gia về an toàn vệ sinh thực phẩm cũng khuyến cáo, trước thực trạng sử dụng chất phụ gia mất an toàn như hiện nay, người tiêu dùng nên sử dụng các chất màu tự nhiên như gấc, cà chua, ớt, dâm bụt, nghệ, lá dứa thơm... Hạn chế dùng sản phẩm có màu sắc lòe loẹt, nhất là thực phẩm cho trẻ em. Không mua phẩm màu không rõ nguồn gốc để chế biến thực phẩm tại gia đình, chỉ mua các sản phẩm thực phẩm của các doanh nghiệp có chứng nhận an toàn thực phẩm. Bài, ảnh: PHAN THANH HẢI