Đến với bài thơ hay: Bông hoa đỏ

(Tặng cô Trần Thị Hoài, Trường cấp II Hải Xuân) Những giáo cụ xếp đều ngay ngắn Ấp ủ dần như hạnh phúc tháng năm. Anh đâu ngờ trong bàn tay xinh xắn Có điều đáng quý: một lương tâm. Giờ học hôm nay, học sinh ngoan hơn Đã lớn lên từ lời em giảng, Môn Sinh vật tưởng chừng khô lắm Qua lòng em nghe hạt lên mầm. Về thăm em, anh lại mừng thầm Cô giáo mới ra trường, tuổi nhỏ Giữa căn phòng một bông hồng đỏ Và đồ dùng dạy học vây quanh Có phải nơi đây một góc trời xanh Với em, không gian thành tiếng hát Và thời gian là mùa trĩu cành, sây hạt Từ mầm non em đã vun trồng? VÕ VĂN HOA Lời bình: Nhà thơ Võ Văn Hoa là người có bề dày về sáng tác và cũng là người có bề dày về những tác phẩm đạt được giải thưởng. Tôi chỉ được biết thơ anh qua các trang mạng và cũng được biết tác phong yêu thơ, yêu người của anh qua lời kể của một vài thi hữu. Đọc hàng trăm bài thơ của anh tôi cảm nhận được cái vẻ đẹp của một nhà thơ mô phạm điềm đạm và thanh tao. Tôi lại cũng cảm nhận được tâm hồn rung động như ngọn cỏ trong sương mai của mẫu người thi sĩ trong anh. Trong những bài thơ hay của anh, bài thơ khiến tôi rung động đến nổi không thể không viết vài cảm nghĩ về nó, đó là bài thơ tác giả viết khi còn rất trẻ ở tuổi 23, vào năm 1977: “Bông hoa đỏ”. Đừng tìm ở “Bông hoa đỏ” một từ hoa mỹ, cũng đừng tìm ở “Bông hoa đỏ” một tứ cầu kỳ. Bài thơ nhẹ nhàng với những nhận định bình thường nhưng đã gói trọn vẻ đẹp thanh cao của cô giáo trẻ và cả vẻ đẹp của không gian cô sống, của thời gian cô phục vụ, của tương lai huy hoàng thuộc vùng đất, thuộc con người mà cô giáo sẽ đem đến cho nơi đây. Với bốn câu thơ mở đầu, tác giả đã làm cho những vật dụng bình thường bày biện trên bàn, những thứ mà có thể rất nhiều người không thèm để ý, nhưng tác giả lại để ý và lấy đó làm bằng chứng một linh hồn trẻ đẹp, một lương tâm cao thượng: “ Những giáo cụ xếp đều ngay ngắn/Ấp ủ dần như hạnh phúc tháng năm/Anh đâu ngờ trong bàn tay xinh xắn/ Có điều đáng quý: một lương tâm ”. Tác giả đã biến cái bàn với những giáo cụ lủng củng trở nên sáng láng, rạng ngời như một cái bàn chứa đầy hoa đẹp. Trên cái bàn ấy có gì? Trước hết là những giáo cụ dùng cho giảng dạy. Tiếp theo còn gì? Đó là những giáo cụ kia ấp ủ hạnh phúc một đời người. Hạnh phúc đến từ đâu? Đến từ bàn tay xinh xắn của em tự sắp xếp cho mình. Và điều đáng quý hơn cả là em đã sắp xếp cuộc đời mình như em đã sắp xếp những giáo cụ đặt ngay ngắn trên bàn. Cái bàn bình thường bỗng nhiên vừa đẹp xinh, vừa đáng quý vì tác giả phát hiện trong cái bình thường cái cao thượng của cuộc đời đặt lên trên đó. Ở khổ thơ thứ hai, tác giả có cái nhìn dự phóng về một buổi học: “ Giờ học hôm nay, học sinh ngoan hơn/ Đã lớn lên từ lời em giảng/ Môn Sinh vật tưởng chừng khô lắm/ Qua lòng em nghe hạt lên mầm ”. Đây là một buổi học trong lớp nhưng lời thơ làm cho buổi học không gò bó trong căn phòng bình thường, cũng không sôi động ồn ào nhưng như một vườn cây trong quá trình nảy mầm lớn lên và ra hoa kết trái. Bốn câu thơ được chia thành hai ý rõ rệt, một nói về lời cô giáo giảng bài, một nói về sự sinh hạt nảy mầm. Sự sinh động của bốn câu thơ chẳng phải do ý thơ mới lạ, mà do ngòi bút phổ xuống trong thơ một ngôn ngữ hài hòa, khiến cho người đọc hiểu thơ bằng một giác quan khác, đó là giác quan của thơ. Phải đến khổ thơ thứ ba, tác giả mới giới thiệu một bông hoa đỏ đặt trên bàn, để đưa ra một biểu tượng bất ngờ dễ thương và đầy ý nghĩa: “ Về thăm em, anh lại mừng thầm/Cô giáo mới ra trường, tuổi nhỏ/Giữa căn phòng một bông hồng đỏ/Và đồ dùng dạy học vây quanh ”. Một bông hoa đỏ và giáo cụ để trên bàn đặt ngay giữa phòng, đó là một bức tranh tĩnh vật nhiều màu sắc. Tất nhiên bông hoa đỏ là màu chủ đạo của bức tranh nầy. Bông hoa biểu tượng của sức mạnh được đặt chung với những đồ dùng dạy học là hình ảnh của tri thức, nâng cao ý nghĩa, tạo linh hồn cho những vật vô tri trên bàn. Bốn câu thơ không có một từ ngữ tôn vinh nào, chỉ vẽ ra một bức tranh đơn sơ, nhưng tự nó tỏa ra vầng ánh sáng làm căn phòng trở nên thanh nhã và nhìn đồ vật trên bàn cảm thấy thân yêu và đáng quý. Không gian êm ái và thời gian chứa đầy hạnh phúc hiện ra ở khổ thơ cuối: “ Có phải nơi đây một góc trời xanh/ Với em, không gian thành tiếng hát/ Và thời gian là mùa trĩu cành, sây hạt/Từ mầm non em đã vun trồng?”. Thời gian của tạo hóa thì có bốn mùa, nhưng ở đây thời gian của cô giáo chỉ có một mùa duy nhất: “mùa trĩu cành sây hạt”. Đúng thế, trồng cây thì cần thời vụ bông trái mới sinh ra nhưng trồng người thì kiến thức đến ngay và thời gian học càng dài thì trí tuệ càng cao, như cây vừa lớn lên vừa trĩu cành sây hạt. Cô giáo đạt được thành quả tức thì trong trí khôn của học trò mà cô giảng dạy, vì thế thời gian của cô giáo luôn luôn là mùa thu hoạch thành quả từ hạt giống cô gieo và mầm non cô đã vun trồng. CHÂU THẠCH