Thôn “ba ngày” giữa đại ngàn Trường Sơn

(Giadinh.net) - Lọt thỏm giữa đại ngàn Trường Sơn heo hút, từ bao đời nay người dân thôn Pa Ngay (xã Tà Long, Đakrông, Quảng Trị) chỉ biết làm bạn với cây rừng, săn bắt chim muông, cá suối làm thức ăn. Trước đây, cuộc sống của 28 gia đình dân tộc Vân Kiều nơi đây gần như tách biệt với thế giới bên ngoài Nhưng bây giờ, nhờ sự giúp đỡ, hỗ trợ của Đảng, của Chính phủ… cuộc sống của bà con đã đỡ vất vả hơn nhiều.

Đường vào bản nhỏ...

Lần theo vết chân bùn bám trên những tảng đá, con đường dẫn vào thôn Pa Ngay rất gập ghềnh, cách trở.

Men theo dòng sông Đakrông nối với suối Pa Ngay, con đường duy nhất dẫn vào thôn chỉ là một lối mòn nhỏ. Mùa khô khi dòng nước cạn kiệt, vết chân bùn bám vào từng tảng đá ven sông tạo thành một con đường dù gập ghềnh nhưng rất dễ nhớ. Nhưng khi những cơn mưa ngàn đổ xuống, con đường quen thuộc giờ chỉ là dòng nước đục ngầu, cuồn cuộn chảy và sẵn sàng cuốn trôi mọi thứ. Phải mất gần 5 giờ đồng hồ lội suối, bám từng hòn đá, gốc cây chúng tôi mới đến được thôn Pa Ngay. Già làng Pả Hương nhìn chúng tôi, cười: “Bây giờ đi nhanh hơn rồi, ngày trước phải đi mất 3 ngày mới tới kìa!”. Có lẽ vì thế mà thôn Pa Ngay được mọi người gọi theo cái tên khác quen thuộc hơn: Ba Ngày! Nhìn ra con đường hun hút chạy ven suối, thầy giáo “cắm bản” Hồ Văn Đằng cho biết thêm, chỉ vì con đường này mà không một ai trong thôn biết đi xe đạp, xe máy và phải chịu ép giá cao ngất khi ra đường lớn (đường Hồ Chí Minh) thuê xe thồ. Không những thế, việc lợp xong một ngôi nhà ở thôn Pa Ngay quả là kỳ công, họ phải huy động hết thanh niên trong thôn đi vác những tấm bờ-rô xi măng từ ngoài vào, mỗi người vác 1 tấm/ngày. Hay như việc đốt đuốc cõng người bệnh đi cấp cứu trong đêm khuya, mồ hôi trộn lẫn nước mắt, thêm vào đó là những cú ngã như trời giáng, vất vả vô cùng!!! Niềm vui khi điện về

Làm được một ngôi nhà hoàn chỉnh, với người dân Pa Ngay là một kỳ công.

Từ thuở bước chân vào khai khẩn, người dân thôn Pa Ngay chỉ biết dựa vào núi rừng để sinh sống. Cho đến bây giờ, “phải hơn 200 năm rồi”- già làng Pả Hương nhớ lại, cuộc sống của họ giờ đã thay đổi nhiều. Theo lời kể của già làng Pả Hương: “Nguồn nước trước đây nhiều và sạch lắm. Bây giờ suối không được như xưa... làng ta phải lấy nguồn ở bên kia ngọn đồi”. Sau một ngày làm rẫy, đàn ông trong thôn lại xuôi theo suối Pa Ngay bắt cá, ngước lên từng lùm cây để bẫy con nhông (một loài bò sát to hơn tắc kè) để làm thức ăn. Khi màn đêm buông xuống, bóng tối núi rừng Trường Sơn vây quanh thôn. Pa Ngay giờ đã có điện (mặc dù mới chỉ là ánh sáng từ điện do tận dụng nguồn nước suối Pa Ngay để đặt máy phát điện loại nhỏ). Nhưng như thế cũng đã là mừng lắm rồi! Có điện, buổi tối vui hơn, đỡ heo hút hơn. “Nhưng một năm chỉ có điện từ tháng 2 đến tháng 6 thôi. Mùa lũ nước lên cao quá còn mùa hè nước suối cạn không lắp được”- Hồ Văn Mân (Pả Thìn) cho biết. Ước mơ của già làng...

Giờ ra chơi của các em học sinh thôn Pa Ngay.

Ngoài giờ học, các em là những “rái cá nhí” phụ giúp gia đình.

Chỉ những thanh niên trai tráng trong làng mới có đủ sức khoẻ để ra ngoài mua sắm.

Trong cuộc nói chuyện khi đến thăm nhà Pả Đường (Hồ Văn Hiêm), anh kể: Nhà có 5 đứa con tất cả nhưng 2 đứa chết rồi. Năm 2007, 2 đứa con của anh mới 3 tuổi và 18 tháng đột nhiên đổ bệnh. Cứ nghĩ là cảm cúm bình thường nên anh điều trị tại nhà bằng lá rừng và cúng. Khi bệnh tình ngày một nặng thêm, anh vội vã đưa 2 cháu xuống viện. Phải đi mất một ngày trời nhưng khi tới nơi thì đã không kịp, các bác sĩ chẩn đoán 2 cháu bị sốt thương hàn cấp tính. Pả Đường ngậm ngùi đưa thi thể 2 con trở về, lòng quặn thắt. Hôm chúng tôi đến, thôn Pa Ngay vừa mới an táng xong một người đoản phận. Nhìn vào khu rừng ma - nơi chôn cất người đã khuất, Trưởng thôn Pả Vũ kể: “Pỳ Nghĩa mới chết cách đây 10 ngày. Nó còn trẻ lắm (45 tuổi) nhưng mang bệnh nặng. Bác sĩ bảo nó bị ung thư cổ tử cung giai đoạn cuối”. Anh nhắc lại khái niệm “ung thư cổ tử cung” nhiều lần như muốn khẳng định mình đã không đọc sai tên bệnh mà bác sĩ đã nói. Giống như bao người bệnh khác, khi hơi thở yếu dần và việc điều trị tại nhà không đuổi được “con ma” thì Pỳ Nghĩa mới chịu nhờ người đưa xuống bệnh viện. Theo cán bộ y tế thôn Hồ Văn Thông: Tỉ lệ trẻ em tử vong ở đây vẫn còn cao. Phần nhiều do nhận thức của bà con còn lạc hậu. “Trước kia, phụ nữ ở đây làm việc nhiều lắm, ăn uống lại thiếu thốn và cũng không có điều kiện để đi khám sức khỏe định kỳ. Chuyện sinh đẻ không được xem là quan trọng...”- anh Thông cho biết. Nhưng đến nay, tình trạng này đã được khắc phục. Cán bộ y tế, bộ đội biên phòng, các thầy cô giao “cắm bản” đã không quản ngày đêm đem cái chữ đến cho bà con, tận tình giảng giải, thuyết phục để bà con hiểu rõ lợi ích của việc chăm sóc sức khoẻ cho bà mẹ trẻ em, khi phụ nữ sắp sinh, mọi người đã biết đưa đến bệnh viện để được theo dõi, giúp đỡ... Khó khăn vẫn còn nhiều, nhưng khi chúng tôi hỏi về ý định di cư ra ngoài, già làng Pả Hương lắc đầu: “Làng bố không đi đâu hết, ở đây để còn giữ đất, giữ rừng chứ...”. Trước khi trở thành già làng, Pả Hương từng là một chiến sĩ cách mạng giành nhiều huân huy chương cao quý. Liên tiếp 4 năm gần đây, Pả Hương vinh dự được nhận huy hiệu, giấy khen của Bộ Chỉ huy Biên phòng tỉnh Quảng Trị trong việc giữ gìn, bảo vệ an ninh biên giới. “Ước mơ bây giờ là có một con đường lớn đi thẳng vào thôn, rồi sau đó mới xây được trường học, trạm xá, đường điện và nhiều thứ khác nữa”, già làng Pả Hương thổ lộ. Văn Chung