Chủ động triển khai các giải pháp phòng tránh thiên tai

(QT) - Trong những năm qua, tình hình mưa bão, lũ quét, lũ ống, lũ bùn đá, sụt lún, sạt lở đất thường xuyên xảy ra. Thiên tai bất ngờ và sức tàn phá lớn không chỉ gây tổn thất nghiêm trọng về người, tài sản mà còn phá hoại môi trường sinh thái ở nhiều tỉnh, thành trên cả nước. Do vậy làm thế nào để đánh giá chuẩn xác những tác động của thiên tai và bàn các giải pháp di dời dân ra khỏi vùng nguy hiểm, vùng thiên tai thường xuyên đe dọa đến cuộc sống của người dân trong mùa mưa bão là vấn đề cực kỳ quan trọng. Theo số liệu của Ban chỉ đạo phòng chống lụt bão (PCLB) Trung ương, từ năm 2000 đến 2009 trên phạm vi cả nước đã xảy ra 96 trận lũ quét làm chết và mất tích 883 người, làm bị thương gần 1.500 người, hơn 6.000 căn nhà bị đổ, trôi, 132.000 ha lúa màu bị hư hại, thiệt hại ước tính trên 6.000 tỷ đồng.

	Huy động người dân cùng tham gia đánh giá rủi ro thiên tai tại địa phương, phát triển các hệ thống cảnh báo cộng đồng, tận dụng kinh nghiệm bản địa để xác định các khu vực có nguy cơ cao, đề xuất giải pháp phòng tránh. Tổ chức tốt lực lượng xung kích tại chỗ và trang bị các thiết bị tìm kiếm, cứu nạn để xử lý các tình huống khẩn cấp cảnh báo lũ quét, sạt lở đất, tìm kiếm cứu nạn trước khi có lực lượng hỗ trợ từ bên ngoài.

Các tỉnh thường xuyên xảy ra lũ quét, sạt lở đất là miền núi phía Bắc, Bắc Trung bộ và Tây Nguyên...Đặc biệt trong 2 năm 2008- 2009, tình hình lũ, lũ quét, sạt lở đất đã xảy ra nghiêm trọng hơn làm chết trên 200 người mỗi năm chủ yếu tập trung ở các tỉnh như Kon Tum và vùng Nam Trung bộ. Trong những tháng đầu năm 2010, nhiều thảm họa bất thường, đặc biệt nghiêm trọng về quy mô và mức độ thiệt hại đã xảy ra ở Việt Nam cũng như nhiều nơi trên thế giới. Do vậy, cần phải đề cao tinh thần cảnh giác, tập trung mọi lực lượng, huy động vật tư thiết bị để sẵn sàng ứng phó với các thảm họa thiên tai bất thường xảy ra. Đối với tỉnh Quảng Trị do địa hình dốc nghiêng từ Tây sang Đông, hệ thống sông ngòi bắt nguồn từ các dãy núi cao, khí hậu chia thành 2 mùa rõ rệt...Các yếu tố trên đã tạo nên các loại hình thiên tai với tần suất cao và mức độ ác liệt như bão, áp thấp nhiệt đới, lũ quét, lốc tố, giông, sét, sạt lở, sụt lún đất...Theo thống kê từ năm 1989 đến nay trên địa bàn tỉnh đã chịu ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp trung bình 2 cơn bão/năm, bão thường đi đôi với mưa lớn gây lũ quét, ngập lụt làm thiệt hại đến người và tài sản. Điển hình như cơn bão số 6 năm 2006, bão số 7 năm 2008 và đặc biệt là cơn bão số 9 năm 2009 đã gây ra gió xoáy, lốc cấp 9 giật cấp 10, mưa to gây ngập lụt trên diện rộng và gây lũ quét ở vùng thượng nguồn sông Thạch Hãn tại huyện Đakrông. Qua thực tế triển khai các phương án PCLB, Ban chỉ huy PCLB tỉnh đã thống kê và đưa ra các yêu cầu về công tác phòng tránh, di dời dân ra khỏi vùng nguy hiểm trên địa bàn. Trong đó tổng số hộ cần phải sơ tán tránh bão là 20.502 hộ với 82.107 người, trong đó vùng chịu ảnh hưởng trực tiếp bão là 3881 hộ với 7.710 người. Tổng số hộ cần phải sơ tán tránh lũ là 20.372 hộ với 93.432 người của 80 xã thị trấn, 384 thôn, bản.. Để chủ động trong công tác chỉ huy, ứng cứu và triển khai các phương án phòng, chống khi lụt bão xảy ra, tỉnh Quảng Trị đã chia ra vùng trọng tâm tương ứng với mức độ ảnh hưởng để có phương án chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Vùng trực tiếp bão thuộc các huyện ven biển Vĩnh Linh, Gio Linh, Triệu Phong, Hải Lăng và huyện đảo Cồn Cỏ; vùng ngập sâu ở trên các lưu vực sông Thạch Hãn, Ô Lâu, Bến Hải, sông Hiếu, Sê Pôn; vùng lũ quét ở Hướng Hóa, Đakrông, gò đồi Cam Lộ; vùng sụt lún đất ở Cam Lộ, Đakrông, Hướng Hóa; vùng ngập cục bộ ở Hướng Hóa, Đakrông, Cam Lộ. Quán triệt phương châm “Chủ động phòng, tránh, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và hiệu quả, trong đó lấy phòng tránh là chính” trên cơ sở phát huy tốt, có hiệu quả, phương châm ‘’4 tại chỗ” hợp lý, cụ thể. Đối với vùng bị ảnh hưởng do lũ quét, sụt lún đất, sạt lở đồi núi, bờ sông, tỉnh đã tổ chức quy hoạch sắp xếp, bố trí dân cư đến các khu tái định cư mới. Đối với vùng thường xuyên bị ảnh hưởng của bão, ngập lụt, ngập cục bộ thì triển khai phương châm “Chủ động phòng tránh, thích nghi để phát triển” trên cơ sở phát huy tốt, có hiệu quả phương châm 4 tại chỗ một cách hợp lý và linh hoạt. Huy động vốn từ nhiều chương trình, dự án khác nhau để đầu tư xây dựng hệ thống đê, kè chống sạt lở, xói lở bờ sông, bờ biển đối với vùng dân cư tập trung, khu đô thị, hệ thống CSHT quan trọng, công trình QP-AN... Trên cơ sở các dự án đã phê duyệt hàng năm việc bố trí dân cư vào các vùng dự án tập trung hay xen ghép đã được chú trọng, đặc biệt là các địa phương nằm trong vùng thiên tai ở huyện Gio Linh, Triệu Phong, Hải Lăng, Hướng Hóa, Đakrông và vùng ven biển của huyện Vĩnh Linh. Thực hiện lồng ghép công tác di dân tái định cư trong các chương trình phát triển KT-XH trên địa bàn. Thúc đẩy việc phân vùng cảnh báo lũ quét, sạt lở đất, chú trọng phân vùng tỷ lệ lớn tại từng địa phương. Lắp đặt các trạm ‘’đo mưa nhân dân’’, trên cơ sở theo dõi diễn biến sạt lở tương ứng với mưa và kinh nghiệm của địa phương để giúp nhân dân nâng cao nhận thức cũng như kinh nghiệm đối phó với lũ quét. Mở rộng mô hình lắp đặt các trạm cảnh báo lũ quét tự động tại những vùng có nguy cơ cao xảy ra lũ quét. Tổ chức tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng, triển khai có hiệu quả các dự án quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng. Huy động người dân cùng tham gia đánh giá rủi ro thiên tai tại địa phương, phát triển các hệ thống cảnh báo cộng đồng, tận dụng kinh nghiệm bản địa để xác định các khu vực có nguy cơ cao, đề xuất giải pháp phòng tránh. Tổ chức tốt lực lượng xung kích tại chỗ và trang bị các thiết bị tìm kiếm, cứu nạn để xử lý các tình huống khẩn cấp cảnh báo lũ quét, sạt lở đất, tìm kiếm cứu nạn trước khi có lực lượng hỗ trợ từ bên ngoài. Tổ chức dự trữ lương thực, thực phẩm, phương tiện theo phương châm ‘’4 tại chỗ’’, đặc biệt tại các khu vực thường xuyên bị chia cắt. Về lâu dài tiếp tục trồng và bảo vệ rừng, trồng cây chắn sóng, rừng ngập mặn chống xói lở và điều quan trọng nhất là cần sự quan tâm hỗ trợ từ Trung ương đối với các dự án quy hoạch xây dựng khu tái định cư, dự án di dời dân, các dự án nâng cấp hệ thống kênh mương, đê, kè chống xói lở, ngập lụt, các công trình thủy lợi, hồ chứa nước...để từng bước hoàn thành công tác di dời dân ra khỏi vùng nguy hiểm và nâng cao hiệu quả công tác PCLB tại địa phương. TÂN NGUYÊN