Đẩy mạnh công tác quản lý, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật

(QT) - Cùng với phát triển sản xuất nông nghiệp, nhu cầu sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) trên địa bàn tỉnh thời gian gần đây cũng gia tăng nhanh chóng. Mặc dù các cơ quan chức năng và địa phương đã tăng cường công tác quản lý nhưng tình trạng kinh doanh, sử dụng thuốc BVTV - những chất hữu cơ độc hại, đứng đầu danh sách 12 loại độc chất nguy hiểm và là một trong những tác nhân chính gây ung thư - vẫn có những diễn biến phức tạp dẫn đến những nguy cơ mất an toàn thực phẩm, tác động xấu môi trường và sức khỏe cộng đồng. Thực tế này đang cần sự vào cuộc đồng bộ, hiệu quả của các ngành chức năng và các địa phương.

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trên địa bàn tỉnh hiện có 187 cơ sở kinh doanh thuốc BVTV, tuy nhiên trong đó chỉ có 80 cơ sở đủ điều kiện hoạt động, được cấp giấy phép. Các cơ sở kinh doanh trái phép thuốc BVTV luôn hoạt động lén lút, né tránh sự quản lý, kiểm tra của cơ quan chức năng. Các điều kiện phục vụ cho việc buôn bán thuốc BVTV không tuân theo quy định về kho chứa; khoảng cách an toàn giữa nơi buôn bán thuốc và nơi sinh hoạt dân cư, khu vực chợ; phương tiện dụng cụ bảo hộ lao động không đảm bảo theo yêu cầu, không đủ điều kiện về bảo vệ môi trường; thuốc BVTV được bày bán chung với các loại hàng hóa lương thực, thực phẩm, hàng giải khát, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y; người bán thuốc BVTV không có trình độ chuyên môn. Bên cạnh đó, một điều rất dễ nhận ra là thuốc BVTV được bày bán tràn lan ở nhiều khu dân cư, chợ nông thôn và việc mua bán diễn ra rất dễ dàng, khó kiểm soát.

Chỉ trong 4 tháng đầu năm 2017, qua thanh tra 25 cơ sở kinh doanh thuốc BVTV, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp và PTNT) phát hiện tất cả các cơ sở này đều có vi phạm các quy định…Tình trạng sử dụng thuốc BVTV tùy tiện, lạm dụng cũng tạo ra nhiều mối quan ngại. Rất nhiều người dân sử dụng thuốc BVTV theo kinh nghiệm hoặc dễ dàng nghe theo tư vấn của cơ sở, điểm kinh doanh thuốc BVTV hoạt động chui. Trong sử dụng chưa đảm bảo an toàn về thời gian cách ly của thuốc, phun thuốc chưa đúng đối tượng dịch hại cần phòng trừ và tùy tiện tăng liều lượng thuốc khi thấy cây trồng chưa có dấu hiệu giảm bớt sâu bệnh.

Ở nhiều vùng canh tác rau, quả, để rút ngắn thời gian canh tác, kích thích tăng trưởng và tạo cho sản phẩm có kích cỡ, màu sắc bắt mắt, người dân không ngần ngại sử dụng thuốc BVTV không có trong danh mục. Việc bảo quản vỏ chai, bao bì thuốc BVTV cũng chưa được nhiều người dân quan tâm đúng mức, thường hay vứt bỏ bừa bãi ra tự nhiên và điều đáng lo ngại là theo tính toán của cơ quan chuyên môn, lượng thuốc BVTV còn sót lại trong bao bì luôn có mức thấp nhất là 2%… Đây chính là những nguyên nhân làm phát sinh tình trạng ô nhiễm đất đai, nguồn nước, môi trường sống và tác động xấu đến sức khỏe của con người.

Để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động kinh doanh, sử dụng thuốc BVTV trên địa bàn tỉnh, các cơ quan chức năng và các địa phương cần phối hợp đồng bộ để tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc sản xuất, kinh doanh và sử dụng thuốc BVTV; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, kiên quyết đình chỉ, thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thuốc BVTV đối với các trường hợp vi phạm. Thực hiện tốt việc quản lý sản xuất, bảo quản, quảng cáo, kinh doanh, sử dụng và thu hồi thuốc BVTV. Tăng cường công tác tập huấn, đào tạo chuyên môn, phổ biến kiến thức cho các tổ chức, cá nhân trong sử dụng, bảo quản thuốc BVTV và thu hồi bao bì thuốc BVTV sau sử dụng.

Tổ chức hiệu quả công quản lý an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường trong lĩnh vực trồng trọt và bảo vệ thực vật theo quy định của pháp luật. Hướng dẫn thực hiện việc thu gom, vận chuyển và xử lý vỏ chai, bao bì thuốc BVTV sau sử dụng; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nguồn ô nhiễm môi trường từ hóa chất BVTV gắn với dự báo và kiểm soát ô nhiễm môi trường bền vững nguồn ô nhiễm mới. Tổ chức thường xuyên, đa dạng các hoạt động tuyên truyền, phổ biến kiến thức, tiến bộ khoa học kỹ thuật và quy định của pháp luật về quản lý, kinh doanh và sử dụng thuốc BVTV trong các tầng lớp nhân dân; thông tin kịp thời các tổ chức, cá nhân vi phạm các quy định trong lĩnh vực này.

Trong quản lý hoạt động kinh doanh, sử dụng thuốc BVTV thì vai trò của UBND các huyện, thị xã, thành phố là rất quan trọng. Do vậy, bên cạnh tăng cường công tác quản lý, kiểm tra và xử lý nghiêm, kịp thời các vi phạm, cần giao trách nhiệm cụ thể cho UBND cấp xã quản lý chặt chẽ việc kinh doanh, sử dụng thuốc BVTV trên địa bàn và phối hợp với Trạm bảo vệ thực vật cấp huyện rà soát, thống kê và hướng dẫn các cơ sở kinh doanh thuốc BVTV ký cam kết thực hiện đúng các quy định. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn người dân sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả. Chủ động hỗ trợ kinh phí của địa phương để xây dựng các bể chứa bao bì thuốc BVTV tại các nơi canh tác tập trung, đồng thời xây dựng bể đầu mối thu gom bao bì thuốc BVTV để lưu trữ trước khi xử lý theo đúng quy định…

Thuốc BVTV là vật tư không thể thiếu trong hoạt động sản xuất nông nghiệp, tuy nhiên nếu lạm dụng thuốc BVTV sẽ để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng. Do vậy, người dân cần sử dụng thuốc BVTV theo khuyến cáo của các cơ quan chức năng trên nguyên tắc phải xác định đúng loại sâu hại, dịch bệnh trên cây trồng là loại nào để làm cơ sở để chọn đúng thuốc; sử dụng thuốc đúng liều lượng, nồng độ và nên chọn thuốc có tác dụng chọn lọc bởi những loại thuốc tác dụng rộng sẽ tiêu diệt nhiều loại thiên địch, gây tái phát, bộc phát dịch hại hoặc kháng thuốc; sử dụng đúng thuốc trong danh mục, không sử dụng thuốc cấm, thuốc ngoài danh mục hoặc thuốc hết hạn sử dụng…Thực hiện tốt những vấn đề này, người dân sẽ đóng góp tích cực vào việc nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng thuốc BVTV.

Huy Nam