Nâng cao hiệu quả kinh tế nhờ chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp

Lâu nay, xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hóa là địa phương có điều kiện phát triển kinh tế nông nghiệp tương đối thuận lợi. Do đó, khi có chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, xã đã tích cực triển khai được nhiều mô hình phù hợp, đặc biệt là chuyển đổi thành công diện tích cây trồng kém hiệu quả, kết hợp trồng xen canh… Qua một thời gian ngắn triển khai thực hiện, đến nay việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng nơi đây đạt nhiều kết quả đáng kể, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Mô hình thí điểm tái canh cà phê trồng xen sầu riêng phát triển tốt tại thôn Doa Cũ, xã Hướng Phùng - Ảnh: K.S

Gia đình anh Nguyễn Thanh Sơn ở thôn Doa Cũ là một trong những hộ đầu tiên ở Hướng Phùng tiên phong đăng ký nhận xây dựng mô hình điểm chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Năm 2021, trên diện tích 0,5 ha cà phê lâu năm, gia đình anh quyết định xây dựng mô hình “Tái canh cà phê chè bằng phương pháp đốn đau kết hợp với trồng xen sầu riêng ứng dụng công nghệ tưới nhỏ giọt”.

Diện tích cà phê già cỗi bị sâu bệnh đã được đốn ngang, xử lý lại đất đai, tạo rãnh, bón phân theo chu kỳ. Sầu riêng được trồng xen canh trên diện tích cà phê đã được cải tạo theo khoảng cách phù hợp. Thực hiện mô hình này, gia đình anh Sơn được Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hỗ trợ 50% kinh phí cây giống; 100% kinh phí phân bón và hệ thống nước tưới nhỏ giọt, đồng thời tập huấn kiến thức khoa học kỹ thuật.

Sau hơn 1 năm triển khai, hiện nay sầu riêng phát triển tốt, cà phê cũng đã đâm chồi, phát triển tốt. Ngoài ra, cũng trên diện tích cây trồng kém hiệu quả trước đây, anh còn trồng hơn 100 gốc chanh leo và hơn 200 gốc cây ăn quả các loại. Anh Sơn cho biết: “Nhờ sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp nên chúng tôi đã thực hiện mô hình này khá thuận lợi. Cà phê và sầu riêng đều sinh trưởng tốt, không bị sâu bệnh. Các loại cây ăn quả đều cho năng suất, chất lượng khá. Đây chính là cơ sở và cũng là động lực để gia đình tôi tiếp tục chăm sóc mô hình, dần mở rộng diện tích, phát triển kinh tế gia đình”.

Thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng của huyện, xã Hướng Phùng tập trung mục tiêu cải tạo vườn tạp và nâng cao giá trị cây trồng. Quá trình chuyển đổi được thực hiện trên cơ sở chuyển từ diện tích cây trồng kém năng suất, chất lượng và trồng xen canh. Các loại cây được lựa chọn đưa vào trồng thí điểm rất đa dạng, chủ yếu là cây ăn quả, có giá trị kinh tế cao. Để lựa chọn cây trồng phù hợp, hằng năm, thông qua các chương trình phát triển nông nghiệp, nông thôn, xã tích cực phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để triển khai các bước đúng quy trình. Khảo sát kỹ càng về địa hình, điều kiện khí hậu, xét nghiệm về mẫu đất, nguồn nước; tăng cường công tác tập huấn kỹ thuật làm đất, chăm sóc, cấy ghép cây trồng… một cách cụ thể tại vườn theo phương châm “cầm tay chỉ việc”; tổ chức tham quan học tập mô hình chuyển đổi cây trồng hiệu quả ở các địa phương khác…

Từ đó, mỗi năm xã sẽ lựa chọn một loại cây trồng khác nhau để trồng thí điểm, với quan điểm không triển khai đại trà mà vừa làm, vừa rút kinh nghiệm. Ngoài các diện tích trồng chuyên canh thì xã khuyến khích người dân kết hợp trồng xen canh với cây cà phê nhằm tận dụng sự bổ trợ cho nhau giữa các loại cây trồng, như sầu riêng xen cà phê tạo bóng mát và cách chăm sóc sầu riêng theo hướng sinh học sẽ hỗ trợ tạo sản phẩm cà phê chất lượng cao; quá trình tái canh cây cà phê cần 2-3 năm cho đất nghỉ ngơi thì trong thời gian đó sẽ được trồng xen cây chanh leo…

Nhờ tích cực triển khai các giải pháp phù hợp, quá trình chuyển đổi cơ cấu cây trồng tại Hướng Phùng bước đầu đem lại kết quả khả quan. Các loại cây trồng được đưa vào trồng thí điểm phát triển rất thuận lợi, hiện đã được bà con nông dân trên địa bàn xã nhân rộng, như bơ 034, sầu riêng, chôm chôm, thanh long ruột đỏ, chanh leo, cam…

Cho đến nay, trong số 47 ha cây ăn quả các loại được chuyển đổi tại xã có hơn 5 ha sầu riêng trồng thí điểm đang phát triển tốt; 30 ha chanh leo cho năng suất bình quân 18 tấn/ha; một số diện tích chôm chôm, thanh long đã cho bói quả, bước đầu năng suất, chất lượng khá. Đối với chanh leo thì đã cho thu nhập ổn định, đầu ra thuận lợi nhờ được liên doanh, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ. Bình quân 1 ha chanh leo đem lại nguồn thu nhập trên 250 triệu đồng mỗi năm. Đối với các loại cây trồng khác như bơ, cam… sau này khi đã cho thu hoạch, xã sẽ tìm cách giúp người dân giải quyết đầu ra cho sản phẩm ổn định.

Phó Chủ tịch UBND xã Hướng Phùng Hà Ngọc Dương cho biết: “Cho đến nay, chính quyền địa phương xác định cà phê vẫn là loại cây trồng chủ lực. Trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng, cải tạo vườn tạp, thời gian tới xã sẽ tiếp tục triển khai theo hướng đa cây nhưng phải là các loại cây mang lại giá trị kinh tế cao, có mùa vụ trái nhau, có đặc điểm ít ảnh hưởng đến các loại cây trồng bản địa. Với cách làm như vậy, tin rằng vụ mùa nào người dân ở xã cũng được thu hoạch nông sản, hiệu quả kinh tế mang lại khá hơn, góp phần nâng cao thu nhập cho các gia đình; đa dạng hóa cây trồng có giá trị kinh tế cao ở địa phương”.

Minh Long