Tăng cường công tác quản lí nhà nước về khai thác, vận chuyển, tập kết và kinh doanh cát, sỏi

(QT) - Hiện nay trên địa bàn tỉnh Quảng Trị vẫn tồn tại một số “điểm nóng” về khai thác cát sạn trái phép như: khu vực cồn Nổi, cầu Phao, ngã ba Gia Độ…và bãi tập kết cát sỏi trái phép có 36 bãi trên tuyến sông Hiếu, Thạch Hãn. Thực trạng này khiến dư luận đặt câu hỏi: Tại sao nạn khai thác cát sạn trái phép ngày càng diễn ra phức tạp? Các bãi tập kết trái phép thu mua nguồn cát sỏi ở đâu, nếu không phải từ các tàu thuyền khai thác trái phép trên địa bàn? Nếu quy kết, thống kê được các bãi tập kết trái phép thì vì sao vẫn hoạt động kinh doanh từ bấy lâu nay? Làm thế nào để kiểm soát được nguồn gốc cát tại các bến bãi khi doanh nghiệp hợp lí hóa bằng cách mua hóa đơn đầu vào?

Những năm gần đây, do sự phát triển kinh tế nhanh về hạ tầng, nhu cầu về cát, sỏi để cung ứng cho các công trình xây dựng ngày càng lớn.Vì vậy, để đáp ứng nhu cầu của thị trường, nhiều đối tượng đã sử dụng tàu, thuyền lớn để khai thác cát sỏi trái phép kiếm lời. Chính các hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép đã dẫn đến hệ lụy sạt lở đất trồng màu của nhân dân; ảnh hưởng đến các công trình đê, kè, gây mất an ninh trật tự. Đặc biệt như bờ sông Thạch Hãn, đoạn qua xã Hải Lệ bị sạt lở nặng nề buộc UBND xã phải lên phương án di dời tạm thời 40 hộ với tổng số 148 nhân khẩu. Có 20 hộ với 73 nhân khẩu có nguy cơ bị ảnh hưởng sạt lở cao, địa phương vận động di dời đến nhà người thân trú ngụ để đảm bảo an toàn. Mới đây cử tri xã Triệu Thành bức xúc trước tình trạng khai thác cát sạn trên sông Thạch Hãn gây sạt lở bờ sông ở phía hạ lưu, ngày càng đe dọa đến sự an toàn của kè chống xói lở Khu lưu niệm Tổng Bí thư Lê Duẩn. Bên cạnh đó, các bãi tập kết cát sạn gần khu dân cư khu vực chân cầu Rì Rì tiềm ẩn nhiều nguy cơ cát vùi lấp đất sản xuất của người dân khi mùa mưa bão đang cận kề.

Thực tế các đối tượng khai thác cát trái phép có nhiều thủ đoạn đối phó với sự kiểm tra, phát hiện của lực lượng chức năng, như khai thác trái phép vào thời điểm từ nửa đêm đến sáng sớm, khi bị phát hiện tăng tốc bỏ chạy hoặc liều lĩnh phản kháng. Các phương tiện khai thác trái phép hầu hết không đăng kí, đăng kiểm. Đối tượng điều khiển các phương tiện này thường có điều kiện kinh tế thấp sống bằng nghề sông nước, chủ yếu là hộ nghèo nên khi bị bắt giữ về hành vi khai thác cát, sỏi trái phép, cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn trong việc cưỡng chế nộp phạt.

Trước thực trạng này, thời gian qua, UBND tỉnh Quảng Trị ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành về việc tăng cường công tác quản lí Nhà nước đối với thăm dò, khai thác, vận chuyển, tập kết và kinh doanh cát, sỏi lòng sông trên địa bàn tỉnh; thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra, xử lí các hoạt động khai thác, vận chuyển, tập kết và kinh doanh cát, sỏi. Từ đầu năm đến nay, Công an thành phố Đông Hà đã bắt giữ 32 vụ khai thác cát, sạn với 32 đối tượng, phạt hơn 133 triệu đồng. Đơn vị cũng đã làm việc với 10 chủ bãi tập kết cát, sạn và 39 đối tượng có dấu hiệu vi phạm hoạt động khai thác, kinh doanh cát, sạn. Từ ngày 12/4 - 26/4/2018, Công an huyện Triệu Phong cũng đã tổ chức làm việc với 19 hộ kinh doanh cát, sỏi (chủ yếu ở các xã Triệu Thành, Triệu Thuận, Triệu Độ), người tham gia lao động, điều khiển phương tiện liên quan đến khai thác, sỏi trên địa bàn. Qua đó đề nghị UBND các xã, thị trấn tiến hành làm việc, thu hồi các bến bãi cát, sỏi không đủ điều kiện hoạt động kinh doanh; xử lí các phương tiện, đối tượng vi phạm pháp luật trong lĩnh vực giao thông đường thủy, khoáng sản. Tháng 9 - 10/2018, các tổ tuần tra CSGT đường thủy Công an tỉnh đã phát hiện, bắt giữ 5 vụ khai thác cát trái phép trên các tuyến sông. Động thái tích cực của lực lượng chức năng phần nào chấn chỉnh, xử lí nhiều tổ chức, cá nhân khai thác, vận chuyển, tập kết và kinh doanh cát, sỏi, trái phép, song tình trạng khai thác, tập kết cát trái phép đến nay vẫn chưa xử lí dứt điểm.

Trước tình hình vi phạm pháp luật trong lĩnh vực khai thác, kinh doanh cát, sỏi tại một số địa phương trong cả nước, Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình yêu cầu tăng cường kiểm tra, xử lí hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép. Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành chức năng và các địa phương tập trung tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lí nhà nước đối với hoạt động khai thác, kinh doanh tài nguyên cát, sỏi, tiếp tục chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, quyết liệt những quy định pháp luật hiện hành và các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, đặc biệt là Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 30/3/2015 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường hiệu lực thi hành chính sách, pháp luật về khoáng sản và ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 325/TBVPCP ngày 25/7/2017 và Công văn số 8960/VPCPNC ngày 19/9/2018 của Văn phòng Chính phủ.

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh Quảng Trị đã yêu cầu các sở, ban ngành, địa phương liên quan tiếp tục thực hiện nghiêm túc, quyết liệt công tác tăng cường quản lí, xử lý vi phạm pháp luật về đê điều và khai thác cát, sỏi lòng sông. Đối với các doanh nghiệp thường xuyên vi phạm pháp luật trong quá trình hoạt động thì đề xuất UBND tỉnh thu hồi giấy phép và không tiếp nhận hồ sơ đề nghị gia hạn hoặc cấp mới giấy phép hoạt động khoáng sản. Kiên quyết xử lí những trường hợp vi phạm theo đúng quy định pháp luật. Bên cạnh đó, các lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, quản lí chặt chẽ các phương tiện đường thủy, đặc biệt các tàu thuyền chuyên dụng trang bị máy móc khai thác cát, sỏi. Tổ chức đăng kí các phương tiện đường thủy theo quy định; tịch thu, xử lí vi phạm hành chính đối với các tàu, thuyền chuyên dụng không có đăng kí, đăng kiểm, chứng chỉ hành nghề. Công an tỉnh chỉ đạo các phòng chức năng, công an cấp huyện phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương và các ngành liên quan kiểm tra hoạt động khai thác cát, sỏi. Thường xuyên tuần tra, kiểm soát các khu vực hay xảy ra tình trạng khai thác, tập kết cát, sỏi trái phép. Xử lí hoặc đề xuất xử lí các hành vi vi phạm trong hoạt động khai thác, vận chuyển, tập kết cát, sỏi trái phép. Ngoài ra, các địa phương trên địa bàn kiểm tra và xử lí vi phạm hành chính các tổ chức, cá nhân khai thác, tập kết, vận chuyển và kinh doanh cát, sỏi trái phép. Kiểm tra, rà soát và giải tỏa các bãi tập kết đang hoạt động trái phép. Việc cho thuê bãi tập kết cát, sỏi phải phù hợp với quy hoạch và pháp luật hiện hành. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đến tận thôn, bản, khu phố, vận động quần chúng nhân dân tích cực đấu tranh với các hoạt động khai thác, tập kết, vận chuyển, tiêu thụ khoáng sản trái phép. Chủ tịch UBND cấp huyện chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh khi để xảy ra tình trạng khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn nếu không xử lí hoặc để diễn ra kéo dài.

Minh Anh