Xe chở hàng trái phép không được bồi thường bảo hiểm

(QT) - Tóm tắt vụ tai nạn Sau khi tiếp nhận thông tin về một vụ tranh chấp bồi thường bảo hiểm đang được dư luận quan tâm, chúng tôi làm việc với Công ty Bảo Việt Quảng Trị (Bảo Việt Quảng Trị) và cơ quan chức năng để tìm hiểu. Qua nghiên cứu hồ sơ, tài liệu thu thập được, xin nêu tóm tắt phần nội dung vụ tai nạn có liên quan đến trách chấp bồi thường bảo hiểm như sau: Vào lúc 21 giờ 30 phút ngày 31/1/2016, tại Quốc lộ 9 thuộc địa phận thôn Thượng Lâm, xã Cam Thành, huyện Cam Lộ xảy ra vụ tai nạn giữa xe ô tô BKS 74A-009.96 do Lê Phước điều khiển với xe mô tô BKS 73K3-6758 của anh Nguyễn Quang Vinh. Hậu quả anh Nguyễn Quang Vinh bị thương nặng, 2 xe đều bị hư hỏng. Kết luận định giá tài sản số 07/KL-ĐGTS ngày 18/3/2016 của Hội đồng định giá tài sản huyện Cam Lộ xác định thiệt hại của xe ô tô là 67,944 triệu đồng. Theo bản Kết luận điều tra vụ án hình sự số 28/KLĐT ngày 11/7/2016 của Công an huyện Cam Lộ thì xe ô tô trên của ông Hồ Thành (khu phố 4, phường 5, TP. Đông Hà, Quảng Trị) cho bà Nguyễn Thị Hải Yến thuê, khi xảy ra tai nạn, trên xe có chở 33 chai rượu nhập ngoại của lái xe Lê Phước, trị giá 9,44 triệu đồng. Đây là “hành vi kinh doanh hàng hóa nhập lậu” nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự nên Công an huyện Cam Lộ quyết định xử phạt hành chính 2 triệu đồng.

Xe ô tô bị tai nạn - Ảnh: TL

Tranh chấp bồi thường bảo hiểm Sau vụ tai nạn, ông Hồ Thành đề nghị Bảo Việt Quảng Trị bồi thường thiệt hại. Ngày 23/8/2016, Bảo Việt Quảng Trị ban hành Công văn số 271/2016/ BVQT/GĐBT do ông Trần Nguyễn Trường Sơn, Phó Giám đốc Công ty ký về việc từ chối bồi thường bảo hiểm cho xe ô tô BKS 74A-009.96 vì khi xảy ra tai nạn xe đã “chở hàng trái phép theo quy định của pháp luật”. Ông Hồ Thành không đồng ý cách giải quyết của Bảo Việt Quảng Trị, với lý do: Ngày 20/7/2015, ông đã đăng ký bảo hiểm tự nguyện cho xe ô tô này tại Bảo Việt Quảng Trị, Giấy chứng nhận bảo hiểm số 001405697. Căn cứ Điều 14 Luật Kinh doanh Bảo hiểm về hình thức hợp đồng bảo hiểm: “Hợp đồng bảo hiểm phải được lập thành văn bản. Bằng chứng giao kết hợp đồng bảo hiểm là giấy chứng nhận bảo hiểm, đơn bảo hiểm, điện báo, telex, fax và các hình thức khác do pháp luật quy định”. Như vậy, Giấy chứng nhận bảo hiểm số 001405697 là bằng chứng giao kết hợp đồng bảo hiểm giữa ông với Bảo Việt Quảng Trị. Khoản 2 Điều 16 Luật Kinh doanh Bảo hiểm quy định: “Điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm phải được quy định rõ trong hợp đồng bảo hiểm. Doanh nghiệp bảo hiểm phải giải thích rõ cho bên mua bảo hiểm khi giao kết hợp đồng”. Tuy vậy, không có bất kỳ tài liệu, chứng từ nào mà Bảo Việt Quảng Trị giao cho ông có điều khoản “loại trừ trách nhiệm bảo hiểm”. Tại Giấy chứng nhận bảo hiểm xe ô tô số 001405697 quy định: Thực hiện theo Quy tắc bảo hiểm xe ô tô ban hành kèm theo Quyết định 3399/2012/QĐ-TGĐ ngày 18/10/2012 của Tổng Công ty Bảo hiểm Bảo Việt. Theo đó, trường hợp loại trừ bảo hiểm tại mục 6.7 của Điều 6 Quy tắc bảo hiểm này chỉ quy định: “Xe chở chất cháy, chất nổ trái phép”, không có “chở hàng trái phép theo quy định của pháp luật”, vậy nên việc từ chối bồi thường bảo hiểm của Bảo Việt Quảng Trị là không đúng. Phía Bảo Việt Quảng Trị đưa ra Hợp đồng bảo hiểm xe ô tô số QTR.D02.OT.2015.HD.03 do ông Hồ Thành ký với Bảo Việt Quảng Trị ngày 20/7/2015, phần Căn cứ ghi: Quyết định số 567/ BHBV/QĐ-TGĐ/2015 ngày 19/3/2015 của Tổng Giám đốc Tổng Công ty Bảo hiểm Bảo Việt về “Quy tắc, biểu phí bảo hiểm xe ô tô”; tại Điều 1- Thỏa thuận chung: “Bên A đồng ý tham gia bảo hiểm cho xe ô tô 74A-009.96 tại Công ty Bảo Việt Quảng Trị theo những điều khoản quy định tại…và “Quy tắc, biểu phí bảo hiểm xe ô tô” ban hành kèm theo Quyết định số 567/BHBV/QĐ-TGĐ/2015 ngày 19/3/2015 của Tổng Giám đốc Tổng Công ty Bảo hiểm Bảo Việt”; tại Điều 11- Cam kết chung: “Hai bên cam kết thực hiện đúng các điều khoản ghi trong hợp đồng… Hợp đồng này được lập thành 4 bản, có giá trị pháp lý như nhau, mỗi bên giữ 2 bản để thực hiện”. Trên Hợp đồng phần Căn cứ cũng như các điều khoản đều không hề đề cập đến Quy tắc được ban hành theo Quyết định 3399/2012/QĐ-TGĐ nên không thể dựa vào Quy tắc này để giải quyết. Hợp đồng bảo hiểm là căn cứ pháp lý để giải quyết vụ việc Nguyên nhân dẫn đến tranh chấp bồi thường bảo hiểm là bên bị thiệt hại căn cứ vào Giấy chứng nhận bảo hiểm xe ô tô số 001405697, được xem như bằng chứng giao kết hợp đồng bảo hiểm. Theo đó áp dụng Quy tắc ban hành theo Quyết định 3399/2012/ QĐ-TGĐ thì chỉ có “Xe chở chất cháy, chất nổ trái phép” mới loại trừ bảo hiểm, còn “chở hàng trái phép theo quy định của pháp luật” vẫn được bảo hiểm. Phía Bảo Việt Quảng Trị thì căn cứ Hợp đồng bảo hiểm xe ô tô số QTR.D02.OT.2015.HD.03 để giải quyết nên áp dụng Quy tắc ban hành theo Quyết định số 567/BHBV/QĐ-TGĐ/2015. Theo Quy tắc này thì “Xe chở chất cháy, chất nổ trái phép; chở hàng trái phép theo quy định của pháp luật” đều bị loại trừ bảo hiểm. Vậy, vấn đề ở chỗ căn cứ theo Quy tắc nào để giải quyết vụ việc? Theo quy định về Hợp đồng bảo hiểm thì Giấy chứng nhận bảo hiểm chỉ là một thành phần của hợp đồng. Do vậy, nếu hai bên không lập hợp đồng riêng thì Giấy chứng nhận bảo hiểm là căn cứ giải quyết tranh chấp. Tuy nhiên, trong trường hợp này có lập hợp đồng bảo hiểm, đây là văn bản quan trọng nhất thể hiện ý chí, thỏa thuận giữa hai bên; trong hợp đồng khẳng định “Hai bên cam kết thực hiện đúng các điều khoản ghi trong hợp đồng”, vì vậy khi có tranh chấp thì hợp đồng là văn bản đầu tiên được lựa chọn làm căn cứ để giải quyết (nếu nội dung cần giải quyết không có trong hợp đồng thì mới xem xét đến các văn bản ở những thành phần khác của hợp đồng). Mặt khác, Quy tắc ban hành theo Quyết định 567/BHBV/QĐ-TGĐ/2015 được áp dụng từ ngày 1/5/2015, đã thay thế Quy tắc ban hành theo Quyết định 3399/2012/QĐ-TGĐ. Vậy nên Bảo Việt Quảng Trị từ chối bồi thường bảo biểm là đúng quy định pháp luật. Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Thiết, Giám đốc Bảo Việt Quảng Trị cho biết, với phương châm “Phục vụ khách hàng tốt nhất để phát triển”, coi khách hàng là trung tâm của mọi hoạt động, nên khi có tai nạn xảy ra, Công ty luôn xử lý linh hoạt, tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục, kịp thời bồi thường cho khách hàng nhằm khắc phục hậu quả một cách nhanh nhất. Tuy nhiên trong trường hợp này Bảo Việt Quảng Trị không thể xử lý khác được, vì pháp luật không cho phép. TÙNG LÂM