Nỗ lực kết nối chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản

(QT) - Kết nối cung-cầu, phát triển chuỗi giá trị trong nông nghiệp là xu thế tất yếu, nhằm tạo ra các sản phẩm nông sản, thực phẩm an toàn, tăng tính cạnh tranh, nâng cao giá trị gia tăng. Tuy nhiên, việc tiêu thụ nông sản bị chi phối bởi các yếu tố như thị trường tiêu thụ không ổn định, các doanh nghiệp ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm còn hạn chế, giá nông sản còn bấp bênh...Vì vậy, việc hỗ trợ kết nối, quảng bá, tiêu thụ sản phẩm nông sản là việc làm rất cần thiết. Thời gian qua Hội LHPN tỉnh Quảng Trị đã tích cực hỗ trợ xây dựng các mô hình và kết nối thị trường tiêu thụ.

Lãnh đạo Siêu thị Coop Mart (Đông Hà) giới thiệu với Phó Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam Nguyễn Thị Tuyết về một số mặt hàng nông sản của địa phương

Chủ tịch Hội LHPN tỉnh Quảng Trị Đỗ Thị Lý cho biết: “Đến nay các cấp hội đã xây dựng được 115 mô hình về sản xuất lương thực, thực phẩm an toàn như: “Vườn rau dinh dưỡng”, “Trồng rau sạch”, “Trồng lúa sạch”, “Nuôi gà sạch”…với 1.177 thành viên tham gia có khả năng nhân rộng tại địa phương và trên toàn tỉnh. Năm 2018, Hội LHPN tỉnh đã đề ra chỉ tiêu và ký giao ước thi đua với Hội LHPN các huyện, thị xã, thành phố mỗi cơ sở hội vận động từ 50-100 hộ ký cam kết sản xuất, kinh doanh, chế biến, tiêu dùng thực phẩm an toàn. Theo đó, các cấp Hội Phụ nữ trong tỉnh tiếp tục tổ chức tập huấn, tuyên truyền đến cán bộ, hội viên phụ nữ các kiến thức, quy định của pháp luật về sản xuất, kinh doanh nông sản, thực phẩm an toàn; tổ chức cho hội viên ký cam kết sản xuất, kinh doanh, chế biến, tiêu dùng thực phẩm an toàn; nhân rộng các mô hình sản xuất, kinh doanh nông sản an toàn; hỗ trợ, kết nối cơ sở sản xuất nông sản thực phẩm an toàn với nhà phân phối, tiêu thụ sản phẩm...”.

Ngoài việc duy trì các mô hình sản xuất, chế biến nông sản, thực phẩm an toàn đã xây dựng được thương hiệu như: Tổ hợp tác chế biến thủy sản Tân Việt, thị trấn Cửa Việt (Gio Linh); HTX Chăn nuôi gà Nhan Biều, xã Triệu Thượng (Triệu Phong); tinh bột nghệ Hùng Dung thị trấn Hồ Xá (Vĩnh Linh)... nay đã phát triển thêm một số mô hình sản xuất, chế biến nông sản an toàn với nhiều phương thức khác nhau. Nắm rõ nhu cầu của thị trường, chị em khu phố 2, phường Đông Giang, TP. Đông Hà đã hợp tác để chăn nuôi, tạo ra sản phẩm an toàn. Đầu năm 2017, các thành viên của tổ hợp tác đã vay 76 triệu đồng đầu tư mô hình chăn nuôi an toàn với hệ thống ao, chuồng và các trang thiết bị như đèn chiếu sáng, quạt thông gió, máy sưởi... Hiện nay, tổ hợp tác đang xây dựng mô hình tổng hợp gồm 700 con gà, 100 con vịt trời, 3 hồ cá và 50 con lợn thịt…Hằng ngày, tổ hợp tác cung cấp số lượng lớn gà, vịt và hàng trăm quả trứng bảo đảm an toàn cho các trường học và các hộ dân trên địa bàn thành phố. Mô hình chăn nuôi an toàn của 15 thành viên Tổ hợp tác chăn nuôi gà đồi do Hội LHPN xã Hải Thượng, huyện Hải Lăng triển khai đã góp phần cơ cấu lại một số cây trồng, vật nuôi chủ lực của địa phương. Bình quân mỗi hộ chăn nuôi 300- 500 con/ lứa và 3 lứa/năm, trừ chi phí mỗi gia đình thu lãi khoảng 70 đến 80 triệu đồng. Thay vì chăn nuôi riêng lẻ, các hộ đã tham gia tổ hợp tác, được hỗ trợ, kết nối nguồn lực đầu tư chăn nuôi và cam kết thực hiện chăn nuôi an toàn, chất lượng.

Trong 2 năm 2017-2018, Hội LHPN huyện Gio Linh đã xây dựng 55 mô hình kinh tế chăn nuôi, trồng trọt, chế biến thực phẩm sạch, an toàn bước đầu phát huy hiệu quả tích cực, nâng cao đời sống người sản xuất và được người tiêu dùng tin tưởng sử dụng. Năm 2017, Hội LHPN huyện Gio Linh xây dựng ý tưởng sáng tạo “chuỗi liên kết sản xuất- tiêu dùng” và vận động chị em xây dựng mô hình kinh tế gia đình, liên kết hộ gia đình, tổ hợp tác về phát triển trồng trọt, chăn nuôi và chế biến nông sản, thực phẩm an toàn; thực hiện đăng ký nhãn mác, xây dựng thương hiệu sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ…Tổ chức thành công 2 hội chợ quê trưng bày hơn 200 sản phẩm do chị em phụ nữ làm ra và được người dân đón nhận tích cực; tổ chức diễn đàn “Kết nối người sản xuất và người tiêu dùng sản phẩm nông sản an toàn” và ký cam kết giữa đại diện hộ sản xuất, người tiêu dùng về sản xuất, bao tiêu sản phẩm nông sản sạch; xây dựng các chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu dùng…

Tuy nhiên trên thực tế hiện nay tình trạng khó tiêu thụ, dư nguồn cung đối với một số nông sản đã xảy ra. Đó là chưa kể đến sự liên kết thiếu chặt chẽ giữa sản xuất và tiêu thụ như bài học về cây ớt ở Cam Lộ, Gio Linh, Vĩnh Linh vừa qua đã phần nào gây sút giảm lòng tin ở người nông dân. Trong nỗ lực kết nối chuỗi giá trị sản xuất và tiêu thụ nhằm giúp phụ nữ thoát nghèo vươn lên làm giàu, sau những chuyến bám địa bàn, bám mô hình, Chủ tịch Hội LHPN tỉnh Đỗ Thị Lý chia sẻ nhiều thông tin đáng suy ngẫm. Những ngày cuối tháng 9/2018, ở xã Hải Khê (Hải Lăng) nông dân “tồn kho” hơn 1.500 con gà và xã Hải Thượng là 1.000 con gà. Điều này cho thấy nguồn cung đang vượt quá cầu mà nguyên nhân là do quy trình sản xuất còn nhỏ lẻ, tự phát chứ không bám sát nhu cầu thị trường…Mặt khác do việc kiểm soát khâu tổ chức sản xuất, nguồn cung ở địa phương chưa chặt chẽ và thiếu hiệu quả. Để giải bài toán này, Hội LHPN tỉnh đã chủ động tìm kiếm thị trường cho nông dân nên trong thời gian qua đã có một số sản phẩm được kết nối tiêu thụ như tinh bột nghệ Hùng Dung; môn, khoai cau ở Vĩnh Linh vào Siêu thị CoopMart Đông Hà, gà HTX Nhan Biều (Triệu Thượng) vào nhà hàng cơm niêu… Tuy nhiên, việc đưa hàng hóa vào siêu thị phải tuân thủ những quy định, yêu cầu về chất lượng, kiểm nghiệm sản phẩm để đảm bảo uy tín, thương hiệu cho hệ thống CoopMart. Siêu thị luôn tạo điều kiện mở rộng kinh doanh cho các mặt hàng nông sản của địa phương nhằm giới thiệu, quảng bá đến người tiêu dùng nhưng lại gặp khó khăn về tiêu thụ. Đơn cử như giá môn, khoai cau Vĩnh Linh đặt giá 9.000 đồng/ kg nhưng vẫn ế hàng, trong khi đó môn, khoai Đà Lạt giá 29.000 đồng/kg đắt gấp nhiều lần nhưng vẫn được người tiêu dùng lựa chọn. Thực tế này đã lý giải phần nào tâm lý “sính dùng hàng ngoại tỉnh” của người tiêu dùng nhưng về bản chất là do sản phẩm của địa phương chưa có đầy đủ nguồn gốc, xuất xứ, trong khi đó môn, khoai của Đà Lạt lại đầy đủ nhãn mác thương hiệu cũng như quy trình sản xuất…Hiện tại, nông sản Quảng Trị có mặt tại Siêu thị Coop Mart mới chỉ 6 mặt hàng của 7 nhà cung cấp với doanh số bán ra chưa nhiều, khoảng 2,5 tỷ đồng/năm. Qua tìm hiểu chúng tôi được biết hiện nay siêu thị đang có nhu cầu các mặt hàng như trà vằng, trà gai leo, sữa bắp, gạo, gà làm sạch nguyên con, các loại nấm, ném...

Để giúp các mặt hàng nông sản của địa phương có mặt tại siêu thị cũng như các chuỗi bán lẻ trên địa bàn tỉnh, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh, Sở Khoa học và Công nghệ cần hỗ trợ, giúp đỡ để các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh hoàn thành các thủ tục về công bố sản phẩm, xây dựng chỉ dẫn địa lý, các vấn đề liên quan đến sở hữu trí tuệ, mã vạch cũng như hoàn thiện các thủ tục liên quan đến sản phẩm tạo điều kiện thuận lợi cho việc đưa sản phẩm tiêu thụ trên thị trường. Tuy nhiên, bên cạnh sự hỗ trợ tích cực về việc hoàn thành các thủ tục pháp lý, phía người sản xuất cần phải tuân thủ nghiêm ngặt quy trình sản xuất nhằm đưa ra thị trường những hàng hóa, nông sản sạch, đảm bảo chất lượng đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Theo Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Trần Ngọc Lân, để nâng cao sản lượng, chất lượng, giá trị các mặt hàng nông sản và vươn ra thị trường lớn thì chính quyền và người dân các địa phương cần chú trọng ứng dụng tiến bộ khoa học-công nghệ vào sản xuất, chế biến và bảo quản nông sản, đặc biệt là khâu xây dựng thương hiệu, nhãn mác cho sản phẩm. Thời gian qua, Sở Khoa học và Công nghệ đã có nhiều chính sách, chương trình hỗ trợ người dân ứng dụng tiến bộ khoa học-kỹ thuật vào sản xuất theo công nghệ mới như công nghệ xử lý, lọc chất độc trong rượu truyền thống ở làng Kim Long, trồng cây chè vằng theo công nghệ mới ở La Vang, sản xuất giống cây lâm nghiệp chất lượng cao...

Rõ ràng việc kết nối cung cầu giữa các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất với hệ thống siêu thị, chuỗi bán lẻ trong tỉnh đóng vai trò rất quan trọng. Để xây dựng được thương hiệu sản phẩm trên thị trường thì các ngành cần phải vào cuộc. Ngành Công thương cần có sự hợp tác với chuỗi bán lẻ toàn quốc để đưa các sản phẩm nông sản của tỉnh tiêu thụ ở thị trường trong nước, nhưng trước hết cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền giúp người tiêu dùng trong tỉnh biết và sử dụng những sản phẩm do địa phương sản xuất. Không riêng Hội LHPN tỉnh mà các ngành khác cần chung tay, góp sức trong việc xây dựng, kết nối chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ các mặt hàng nông sản, được xem là thế mạnh của tỉnh.

Hồ Nguyên Kha