Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Quảng Trị là chiến trường diễn ra cuộc đọ sức quyết liệt giữa ta và địch. Đặc biệt, quân và dân Quảng Trị đã cùng cả nước đánh bại âm mưu tiến công đường không của Mỹ, ngụy, góp phần quan trọng trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Phát huy lịch sử, truyền thống và những kinh nghiệm trong kháng chiến, nghiên cứu, triển khai đồng bộ các hoạt động phòng không nhân dân, lực lượng vũ trang (LLVT) tỉnh xây dựng thế trận phòng không nhân dân ngày càng vững chắc, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
![]() |
Lực lượng phòng không nhân dân tỉnh luôn luôn sẵn sàng chiến đấu - Ảnh: N.A.T |
Năm 1965, trước nguy cơ thất bại, đế quốc Mỹ leo thang chiến tranh ở miền Nam, tăng cường phá hoại miền Bắc và đánh phá Quảng Trị. Quân và dân Quảng Trị kiên cường chiến đấu bảo vệ căn cứ địa cách mạng, tuyến hành lang chiến lược, đường vận chuyển chiến lược Bắc Nam, bảo vệ biển đảo Tổ quốc. “Ngày đen tối của không lực Hoa Kỳ 11/11/1966” là ngày quân và dân Vĩnh Linh phối hợp bộ đội phòng không bắn rơi tại chỗ 6 máy bay Mỹ, bắt sống nhiều giặc lái. Cán bộ, chiến sĩ đảo Cồn Cỏ đã anh dũng, kiên cường, mưu trí gần 1.500 ngày đêm đối mặt với kẻ thù, đánh hơn 1.000 trận, bắn cháy 48 máy bay các loại, có trận chỉ trong vòng 2 giờ bắn rơi 4 máy bay Mỹ. Lực lượng phòng không bảo vệ đảo đã góp phần tạo nên “Cồn Cỏ nở đầy hoa thắng trận”.
Bị thua đau, đế quốc Mỹ tung con bài chiến lược B52 ném bom rải thảm một vùng rộng lớn ở Quảng Trị, đặc biệt là khu vực Vĩnh Linh. Quân và dân Vĩnh Linh đã anh dũng chiến đấu, trừng trị thích đáng tội ác của bọn xâm lược. Ngày 17/9/1967, máy bay B52 đầu tiên của Mỹ bị bắn rơi ở Việt Nam ngay tại khu vực Vĩnh Linh. Trong suốt thời gian từ năm 1965 - 1972, quân và dân Vĩnh Linh đã bắn rơi 293 máy bay Mỹ, trong đó có 7 máy bay B52. Các đơn vị bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân du kích và Nhân dân đã phối hợp chiến đấu anh dũng, ngoan cường, bắn rơi 1.092 máy bay địch, trong đó lực lượng địa phương độc lập bắn rơi 387 chiếc. Chiến công đó đã góp phần cùng các mặt trận tiến công tổng lực, làm thay đổi cục diện chiến trường, tạo đà thắng lợi tiến tới giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Đất nước độc lập, thống nhất, bước vào giai đoạn cách mạng mới, lực lượng phòng không lục quân, phòng không nhân dân từng bước được củng cố về tổ chức, biên chế, vũ khí, trang bị kỹ thuật. LLVT tỉnh phối, kết hợp chặt chẽ các đơn vị phòng không trên địa bàn, duy trì nghiêm nền nếp huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ), tạo chuyển biến mạnh mẽ trong xây dựng thế trận phòng không liên hoàn, rộng khắp, vững chắc, có chiều sâu.
Cấp ủy, chính quyền các địa phương đã lãnh đạo, chỉ đạo, quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc Nghị định số 74/2015/NĐ-CP ngày 9/9/2015 của Chính phủ về phòng không nhân dân. Thường xuyên bổ sung điều chỉnh quy hoạch tổng thể, các kế hoạch hoạt động công tác phòng không nhân dân phù hợp với tình hình thực tế của địa phương. Thường xuyên quan tâm xây dựng lực lượng và đảm bảo cho hoạt động, bước đầu xây dựng các công trình phòng thủ, phòng tránh sơ tán trong khu căn cứ chiến đấu, căn cứ hậu cần ưu tiên những vùng trọng điểm phòng không, các khu công nghiệp… Duy trì hoạt động của Ban Chỉ đạo Phòng không nhân dân đi vào nền nếp, thực hiện tốt chức năng chỉ đạo, quản lý, điều hành giúp cấp uỷ, chính quyền các cấp thực hiện tốt vai trò quản lý Nhà nước về công tác phòng không nhân dân.
Tăng cường tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho các cấp, các ngành và toàn dân, nâng cao tinh thần cảnh giác, tự giác chấp hành, chủ động tham gia tích cực vào công tác phòng không nhân dân; nhận rõ âm mưu, bản chất, thủ đoạn của địch đối với nước ta, khả năng hoạt động của không quân địch trong các tình huống; nhận thức được vị trí, vai trò, tầm quan trọng và yêu cầu nhiệm vụ công tác phòng không nhân dân trong tình hình hiện nay. Từ đó, nâng cao trách nhiệm trong xây dựng lực lượng và xây dựng thế trận phòng không vững chắc trong khu vực phòng thủ.
Nâng cao chất lượng nội dung giáo dục phòng không nhân dân trong các nhà trường. Hằng năm triển khai tốt chương trình huấn luyện chuyên môn nghiệp vụ, tổ chức diễn tập, luyện tập kế hoạch phòng không nhân dân. Nghiên cứu âm mưu thủ đoạn tác chiến đường không bằng vũ khí công nghệ cao của địch, các biện pháp ngụy trang, nghi binh, sơ tán, phòng tránh, đánh trả phòng không để đưa vào nội dung tuyên truyền, giáo dục cho các đối tượng. Tham gia xây dựng các đề án công trình kinh tế, xã hội kết hợp với quốc phòng, đề xuất các biện pháp tự bảo vệ các công trình trước những đòn tập kích đường không của địch.
Xây dựng kế hoạch, quy hoạch đào tạo nguồn cán bộ có đủ năng lực chỉ đạo, điều hành công tác phòng không nhân dân ở các cấp. Tổ chức triển khai thực hiện một cách có hiệu quả các chủ trương biện pháp nâng cao chất lượng huấn luyện, xây dựng lực lượng và SSCĐ. Tổ chức xây dựng lực lượng phòng không dân quân tự vệ có số lượng hợp lý, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ, coi trọng nâng cao chất lượng toàn diện, đảm bảo lực lượng đủ mạnh, hoàn thành nhiệm vụ, bảo vệ các mục tiêu trên địa bàn toàn tỉnh. Thực hiện tốt cả đánh địch tại chỗ và cơ động đánh địch trên các hướng, khu vực mục tiêu được phân công. Thực hiện tốt phúc tra, quản lý nguồn dự bị động viên, huấn luyện nâng cao chất lượng tổng hợp và khả năng SSCĐ cao cho các đơn vị dự bị động viên phòng không.
Phát huy truyền thống anh hùng cách mạng của quê hương Quảng Trị, nâng cao sức mạnh tổng hợp của toàn quân, toàn dân, xây dựng thế trận phòng không nhân dân vững mạnh, rộng khắp, có trọng tâm, trọng điểm, đánh địch từ xa đến gần, bảo toàn lực lượng, phương tiện, tính mạng, tài sản của Nhân dân và Nhà nước. “Bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa; giữ nước từ khi nước chưa nguy”, xây dựng thế trận phòng không nhân dân cần được triển khai ngay từ thời bình, quyết tâm giành thắng lợi trước các cuộc tiến công đường không, góp phần đánh bại mọi âm mưu chiến tranh xâm lược, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Ngô Anh Tú