Giải pháp để công nghiệp tăng trưởng bền vững

(QT) - Quý I/2012, giá trị sản xuất công nghiệp tỉnh Quảng Trị đạt 1.016,85 tỷ đồng. Trong đó, công nghiệp khai thác mỏ ước đạt 42,60 tỷ đồng; công nghiệp chế biến ước đạt 853,58 tỷ đồng. Ngoài các sản phẩm truyền thống như tấm lợp, xăm lốp xe máy, phân bón NPK, xi măng…có không ít sản phẩm của một số doanh nghiệp mới đi vào hoạt động nhưng bước đầu đã khẳng định được uy tín và thương hiệu trên thị trường như que hàn Xuyên Á, xi măng PC30, may xuất khẩu, sản phẩm cơ khí, dầu thông... Đến nay, Quảng Trị đã xây dựng hoàn thiện 2 KCN, 1 khu kinh tế, 13 cụm công nghiệp làng nghề thu hút được 98 dự án, với 6.185,76 tỷ đồng. Với nhiều chính sách thu hút đầu tư, chính sách khuyến công khá phù hợp, đồng thời chú trọng quy hoạch, xây dựng các vùng nguyên liệu như sắn, gỗ rừng trồng…đã tạo điều kiện thuận lợi cho ngành công nghiệp phát triển. Đặc biệt một số công trình, dự án như thủy lợi-thủy điện Quảng Trị, nhà máy gỗ ván MDF VRG, nhà máy tinh bột sắn Hướng Hóa, nhà máy nghiền zircon siêu mịn, công ty may Hòa Thọ-Đông Hà đang hoạt động có hiệu quả đã góp phần đáng kể vào sự tăng trưởng đối với ngành công nghiệp Quảng Trị. Một số sản phẩm như gỗ MDF, nhựa thông, săm lốp, nước tăng lực đã tạo được uy tín về chất lượng để không chỉ cung ứng thị trường nội địa mà còn đẩy mạnh xuất khẩu ra thị trường thế giới.

Sản xuất ván tại nhà máy gỗ ván MDF VRG, Khu công nghiệp Nam Đông Hà.

Tuy nhiên, theo đánh giá kết quả sau hơn 7 năm thực hiện Nghị quyết 13- NQ/TU ngày 5/1/2004 về phát triển Công nghiệp-Tiểu thủ công nghiệp (CN-TTCN) của Tỉnh ủy Quảng Trị cho thấy cơ cấu giá trị ngành công nghiệp trong GDP của tỉnh chuyển dịch chậm. Nếu năm 2004, tỷ trọng giá trị ngành công nghiệp là 12,44% thì đến năm 2010 chỉ là 13,6%, trong khi đó Nghị quyết 13 đề ra là 18%. Lý giải nguyên nhân tỷ trọng công nghiệp trong GDP của tỉnh thấp trước hết phải nhìn nhận một thực trạng là do quy mô sản xuất của các doanh nghiệp còn nhỏ, năng lực tài chính hạn chế, khả năng huy động các nguồn vốn cho đầu tư phát triển còn ít; chưa có những cơ sở sản xuất công nghiệp hiện đại và các sản phẩm có sức cạnh tranh cao; chất lượng quy hoạch, kế hoạch chưa cao, thiếu tính dự báo. Một số dự án lớn đề ra trong chương trình phát triển triển khai chậm hoặc không thực hiện được... đã ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của ngành công nghiệp. Để ngành công nghiệp phát triển, tỉnh Quảng Trị cần có những định hướng cơ bản trong giai đoạn tới là tập trung phát triển các ngành công nghiệp có hàm lượng công nghệ cao, có giá trị gia tăng lớn, sử dụng nhiều lao động và bảo vệ môi trường. Chú trọng các ngành mà Quảng Trị có lợi thế như: chế biến nông lâm thủy sản và đồ uống, sản xuất vật liệu xây dựng và xi măng, khai thác chế biến khoáng sản, nước khoáng và khí đốt, hóa chất phân bón, cơ khí và sản xuất sản phẩm từ kim loại, cấp điện và năng lượng, các ngành may mặc, giày da, lắp ráp điện, điện tử, điện lạnh. Khuyến khích phát triển công nghiệp ở nông thôn, các nghề tiểu thủ công nghiệp, ngành nghề truyền thống. Tăng cường đầu tư kết cấu hạ tầng các khu, cụm công nghiệp, khu kinh tế. Đẩy mạnh thu hút các dự án đầu tư lớn để tạo ra các cơ sở công nghiệp chiến lược trong tỉnh. Đầu tư chiều sâu, sử dụng công nghệ mới, hiện đại, cải tiến máy móc thiết bị, tạo sản phẩm hàng hóa có sức cạnh tranh cao. Kết hợp phát triển công nghiệp qui mô lớn, qui mô vừa và nhỏ, phát triển ngành nghề nông thôn… Đặc biệt là kiến nghị với Chính phủ đưa Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị vào quy hoạch hệ thống khu kinh tế của cả nước, phấn đấu tăng giá trị gia tăng ngành công nghiệp-xây dựng thời kỳ 2011- 2015 đạt bình quân 17-18%/năm và thời kỳ 2016-2020 đạt bình quân 16-17%/ năm. Trong đề án “Quy hoạch phát triển công nghiệp tỉnh Quảng Trị đến năm 2020, định hướng đến 2025” đã nêu rõ những ngành nghề cần bổ sung như khai thác đá, chế biến cao su, sản xuất giấy, bao bì, quy hoạch khai thác nước ngầm, quy hoạch đất phát triển công nghiệp... Hạn chế và thu hẹp quy hoạch về sản xuất xi măng, nhà máy thủy điện nhỏ... Như vậy, việc đẩy mạnh phát triển công nghiệp là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn tới nên việc phát triển công nghiệp bền vững và hiệu quả là điều đáng quan tâm. Trước hết cần chú trọng phát triển công nghiệp gắn với tăng trưởng bền vững; quan tâm đến mối liên kết vùng trong bối cảnh hội nhập và tự do hoá thương mại. Cho dù nền công nghiệp Quảng Trị còn nhỏ bé nhưng phải có chỗ đứng trong không gian chung, nhất là trong khu vực miền Trung- Tây Nguyên và trên Hành lang kinh tế Đông-Tây; quan tâm đến sự phát triển bền vững công nghiệp, tạo sự hài hoà giữa phát triển và bảo vệ môi trường, phát triển công nghiệp phải đi đôi với giảm thiểu ô nhiễm; quan tâm phát triển doanh nghiệp công nghiệp, xây dựng. Thực tế Quảng Trị có rất nhiều phương án lựa chọn trong phát triển công nghiệp nhưng điều quan trọng là phải năng động tìm kiếm các lĩnh vực, ngành nghề có lợi thế cạnh tranh cao và đang là thế mạnh đặc thù của Quảng Trị để khai thác có hiệu quả. Bên cạnh đó cần ưu tiên lựa chọn và tiếp cận loại hình công nghiệp có sự tăng trưởng cao nhưng đảm bảo tính bền vững để tạo động lực quan trọng cho quá trình chuyển dịch cơ cấu và phát triển kinh tế của tỉnh. Bài, ảnh: HỒ NGUYÊN KHA