Hợp tác về quản lý bảo vệ rừng khu vực biên giới

Tỉnh Quảng Trị có 187,864 km biên giới giáp với nước bạn Lào. Là khu vực có tiềm năng lớn về lâm nghiệp, chỉ số đa dạng sinh học cao với nhiều loài động vật, thực vật quý hiếm, trên tuyến biên giới này có 2 cửa khẩu quốc tế, 4 cửa khẩu phụ và 84 đường mòn, lối mở, nơi đi lại, giao lưu, trao đổi thương mại hàng hóa giữa cư dân 2 nước. Với địa hình và hệ thống giao thông khá thuận lợi, khu vực này cũng là điểm tập kết, trung chuyển buôn bán nhiều loại lâm sản và động vật hoang dã.

Hạt Kiểm lâm huyện Hướng Hóa phối hợp tổ chức tuần tra, bảo vệ rừng ở khu vực biên giới -Ảnh: T.N

Nhằm tăng cường kiểm soát, lực lượng Kiểm lâm tỉnh Quảng Trị đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ như cài cắm cộng tác viên để kịp thời cung cấp thông tin, nắm bắt tình hình; phối hợp, chặt chẽ với các lực lượng như công an, biên phòng, hải quan và chính quyền địa phương các xã ở biên giới tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát lâm sản trên các tuyến đường khu vực biên giới, các tuyến đường nội địa nhằm hạn chế hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực lâm nghiệp và bảo đảm tình hình an ninh, trật tự ở khu vực biên giới.

Theo đó, các đội kiểm lâm cơ động đã tăng cường công tác trinh sát, nắm bắt thông tin tại khu vực biên giới giáp ranh, chủ động tham mưu cho chính quyền địa phương tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp nhằm ngăn chặn kịp thời. Đặc biệt là phối hợp với 9 đồn biên phòng từ Đồn Biên phòng Cù Bai, xã Hướng Lập, huyện Hướng Hóa đến Đồn Biên phòng La Lay, xã A Ngo, huyện Đakrông và lực lượng công an xã, chủ rừng để tuần tra khu vực rừng biên giới.

Chỉ tính riêng từ năm 2022 - 2024, trên địa bàn 3 xã: A Vao, A Ngo và A Bung, huyện Đakrông các lực lượng đã tổ chức 23 đợt tuần tra, kiểm tra rừng và kiểm soát lâm sản với 256 lượt người tham gia, qua đó phát hiện và kịp thời ngăn chặn một số vụ vi phạm hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật về lâm nghiệp.

Tại huyện Hướng Hóa, trên địa bàn 7 xã gồm: Hướng Lập, Hướng Việt, Hướng Phùng, Thuận, Thanh, Ba Tầng và thị trấn Lao Bảo đã tổ chức tuần tra, truy quét 69 đợt với 754 lượt người tham gia, phát hiện, tháo dỡ 5 lán trại trái phép và tháo dỡ 275 bẫy động vật trong rừng.

Công tác đấu tranh với các hành vi khai thác, mua bán, vận chuyển lâm sản trái phép đã được lực lượng kiểm lâm tỉnh chủ động xây dựng kế hoạch đấu tranh ngăn chặn theo tình hình cụ thể của từng địa bàn. Xác định vùng trọng điểm, vùng thường xảy ra vi phạm... để chủ động bố trí lực lượng, phối hợp với chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng trên địa bàn huyện cũng như các đơn vị thực hiện nhiệm vụ tại các cửa khẩu của Việt Nam, Lào.

Vì thế, trong giai đoạn từ 2018- 2023, lực lượng kiểm lâm và các lực lượng liên quan đã phát hiện và bắt giữ 110 vụ buôn bán lâm sản trái phép từ Lào về Việt Nam, tạm giữ và tịch thu 288,53 m3 gỗ quy tròn. Trong đó, có 197.49 m3 gỗ thuộc nhóm quý hiếm và 91,04 m3 gỗ thông thường; tịch thu và thả về môi trường tự nhiên 279 cá thể động vật hoang dã. Trong đó, quý hiếm 116 cá thể và một số lâm sản khác như lan rừng, heo rừng...

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có 202 doanh nghiệp nhập khẩu gỗ từ Lào, trong đó có 118/202 công ty, doanh nghiệp có đăng ký kho, bãi, kinh doanh mua, bán gỗ nhập khẩu từ Lào về và xin xác nhận tại Chi cục Kiểm lâm trước khi xuất bán.

Trên địa bàn các huyện Hướng Hóa, Đakrông có 16 trại nuôi động vật rừng nguy cấp, quý hiếm nhóm IIB, động vật hoang dã nguy cấp thuộc phụ lục II, III Cites. Vì vậy, tiềm ẩn nhiều nguy cơ các đối tượng, chủ trang trại trà trộn các loài động vật có nguồn gốc bất hợp pháp từ Lào vào trại để hợp thức hóa nguồn gốc động vật hoang dã.

Trước tình hình đó, lực lượng kiểm lâm đã thường xuyên kiểm tra và giám sát việc xuất, nhập khẩu và thực hiện việc truy xuất nguồn gốc lâm sản theo đúng quy định. Chi cục Kiểm lâm tỉnh tổ chức triển khai và giải đáp vướng mắc của các đơn vị về thông tư quy định quản lý truy xuất nguồn gốc lâm sản, kịp thời ban hành các văn bản hướng dẫn, đôn đốc các đơn vị trực thuộc thực hiện quy định của pháp luật về thương mại chế biến lâm sản và phổ biến thông tư cùng các văn bản có liên quan đến thương mại chế biến lâm sản, nuôi động vật rừng.

Các cơ sở kinh doanh, chế biến lâm sản đều mở sổ theo dõi nhập - xuất, lập bảng kê, báo cáo tình hình nhập - xuất lâm sản theo đúng quy định của Nhà nước. Các trại nuôi động vật hoang dã cũng được kiểm lâm địa bàn kiểm tra, giám sát thường xuyên.

Dù hoạt động tuần tra, kiểm soát ở khu vực biên giới giữa Việt Nam và Lào đã ngăn chặn có hiệu quả các hành vi khai thác, mua bán, vận chuyển lâm sản trái phép và động vật hoang dã. Tuy nhiên, các hoạt động hợp tác, trao đổi thông tin, tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của cộng đồng về bảo vệ tài nguyên rừng, bảo tồn đa dạng sinh học, phòng cháy, chữa cháy rừng giữa các ngành chức năng có liên quan của các địa phương vùng giáp biên giữa Việt Nam và Lào chưa được tổ chức thường xuyên.

Các lực lượng chức năng thực thi pháp luật còn mang tính độc lập, chưa thật sự gắn kết chặt chẽ, chưa tạo được thế trận liên hoàn, khép kín trong đấu tranh phòng chống vi phạm pháp luật về lâm nghiệp dẫn đến các đối tượng lợi dụng sơ hở để vi phạm. Bên cạnh đó, đời sống của người dân sinh sống tại vùng giáp ranh biên giới còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí còn thấp, sống phụ thuộc rất lớn vào tài nguyên rừng.

Mặt khác, do nhu cầu sử dụng gỗ còn cao, việc mua bán, vận chuyển lâm sản trái phép mang lại nhiều lợi nhuận nên một số đối tượng đầu nậu đã dùng nhiều thủ đoạn hết sức tinh vi nhằm qua mắt cơ quan chức năng để vận chuyển lâm sản trái phép. Vì vậy, công tác quản lý, bảo vệ rừng, đấu tranh ngăn chặn các hành vi xâm hại rừng, kiểm tra, kiểm soát việc mua bán, vận chuyển lâm sản trái phép khu vực biên giới gặp nhiều khó khăn.

Do đó, cần tiếp tục tăng cường công tác phối hợp giữa lực lượng kiểm lâm với lực lượng công an, biên phòng trong việc trao đổi thông tin, tuần tra bảo vệ rừng, kiểm tra, kiểm soát lâm sản trên tuyến biên giới giữa tỉnh Quảng Trị với các tỉnh vùng biên của Lào.

Chủ động nắm bắt phương thức mua bán, vận chuyển, cất giấu lâm sản; xác định đường dây, đối tượng chính trong hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép lâm sản để có phương án đấu tranh kịp thời, hiệu quả...

Ngày 10/9/2024, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Quảng Trị và Chi cục Thanh tra lâm nghiệp tỉnh Savannakhet (Lào) đã ký kết biên bản ghi nhớ về hợp tác quản lý bảo vệ rừng, bảo vệ động vật hoang dã giai đoạn 2024 - 2029.

Qua đó thiết lập đầu mối trao đổi thông tin, kiến thức, kinh nghiệm trong kiểm soát và ngăn chặn và xử lý những hành vi săn bắn, khai thác, buôn bán, vận chuyển trái phép gỗ, lâm sản, các loài động vật hoang dã ở khu vực biên giới cũng như thực hiện các nhiệm vụ đột xuất, có tính cấp thiết.

Thông qua đó, tăng cường công tác giám sát và thúc đẩy các hoạt động thương mại lâm sản, tháo gỡ những rào cản, tạo điều kiện cho doanh nghiệp hai bên mở rộng đầu tư vào sản xuất và chế biến lâm sản phù hợp với pháp luật hiện hành. Hằng năm, bố trí kinh phí để tập huấn, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm giữa các lực lượng của Việt Nam và Lào, tạo điều kiện thuận lợi trong thực hiện các chương trình hợp tác giữa Việt Nam và Lào có hiệu quả cao.

Phối hợp đềxuất các chương trình, dựán song phương và huy động từ các tổ chức quốc tếnhằm hợp tác giám sát bảo tồn và phục hồi các loài nguy cấp, quý hiếm; tăng cường quản lý, chia sẻkinh nghiệm trong bảo tồn các loài nguy cấp, quý hiếm, hợp tác giám sát việc bảo tồn và phục hồi các loài có nguy cơ tuyệt chủng. Đặc biệt là phối hợp thực hiện các hoạt động tuyên truyền giáo dục, nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ tài nguyên rừng, bảo tồn đa dạng sinh học, phòng cháy, chữa cháy rừng, chống khai thác, buôn bán, vận chuyển trái phép gỗ, lâm sản, các loài động vật hoang dã cho người dân ở hai bên khu vực biên giới.

Tân Nguyên