Ưu tiên cấp nước chống hạn cho sản xuất nông nghiệp
(QT) - Khác với công trình thủy điện trên cả nước, Công trình thủy lợi, thủy điện Quảng Trị thực hiện song song 2 nhiệm vụ chính là phát điện thương mại và cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp. Hồ thủy điện Quảng Trị có chức năng điều tiết nhiều năm (lợi thế rất lớn so với hồ điều tiết năm) vì vậy gặp những năm hạn hán nặng, do điều tiết nhiều năm nên hồ vẫn có nước để phát điện và thủy lợi. Điển hình năm 2010 hạn hán nặng trên toàn quốc, nhiều nhà máy thủy điện mùa khô chỉ phát điện cầm ...

Ưu tiên cấp nước chống hạn cho sản xuất nông nghiệp

(QT) - Khác với công trình thủy điện trên cả nước, Công trình thủy lợi, thủy điện Quảng Trị thực hiện song song 2 nhiệm vụ chính là phát điện thương mại và cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp. Hồ thủy điện Quảng Trị có chức năng điều tiết nhiều năm (lợi thế rất lớn so với hồ điều tiết năm) vì vậy gặp những năm hạn hán nặng, do điều tiết nhiều năm nên hồ vẫn có nước để phát điện và thủy lợi. Điển hình năm 2010 hạn hán nặng trên toàn quốc, nhiều nhà máy thủy điện mùa khô chỉ phát điện cầm chừng, riêng nhà máy vẫn vận hành liên tục, sản xuất được 305 triệu kWh, đạt 145% điện lượng thiết kế. Theo thiết kế tính toán thì lưu lượng bình quân nhiều năm của sông Rào Quán 8,8 m 3 /s ứng với lượng nước 280 triệu m 3 nước/ năm. Khi xây dựng công trình với hồ chứa có dung tích 162 triệu m 3 điều tiết nhiều năm, nguồn nước qua tổ máy bình quân từ 350-380 triệu m 3 mỗi năm, nguồn nước này khi chưa có công trình, vào mùa lũ thì chảy ra biển một cách uổng phí, ngược lại mùa kiệt thì dòng chảy rất nhỏ không tích đủ nước cho thủy lợi, đây là một sự lãng phí lớn và bất hợp lý từ lâu nay.

Một góc cửa nhận nước công trình thủy lợi- thủy điện Quảng Trị

Nhưng đến lúc xây dựng công trình thì toàn bộ lượng nước đã được tích lại, phân bổ điều tiết hợp lý hoàn toàn chảy qua tổ máy để phát điện; nguồn nước thứ cấp 350-380 triệu m 3 sau khi chảy qua tổ máy phát điện có gần 200 triệu m 3 /năm là nước hữu ích cho nông nghiệp tích vào hồ Nam Thạch Hãn và được cấp liên tục cho nông nghiệp vào các vụ đông xuân và hè thu. Kết quả là từ năm 2008 đến nay cánh đồng Triệu Phong, Hải Lăng luôn được cung ứng đủ nguồn nước, năm nào cũng được mùa, đặc biệt năm 2012 là năm được mùa nhất từ trước đến nay. Đây thực sự là giá trị hữu ích vô cùng lớn cho nông dân mà công trình mang lại. Mùa mưa năm 2012 có khác biệt so với quy luật nhiều năm, không có lũ lớn, lượng mưa trung bình năm 2012 chỉ đạt 82% lượng mưa trung bình nhiều năm, đặc biệt là tháng 10-11 chỉ đạt 40- 45%. Trước tình hình đó, công ty đã phối hợp với Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia có kế hoạch phát điện tối thiểu trong quý 4/2012 chỉ với tổng sản lượng 32 triệu kWh nhằm đảm bảo tích nước để phục vụ tưới tiêu và phát điện trong mùa khô 2013, đến 31/12/2012 mực nước hồ chứa chỉ đạt được ở mức 474,4 m thiếu hụt khoảng 50 triệu m 3 nước so với mọi năm. Căn cứ vào chuỗi thống kê thủy văn nhiều năm, tình hình thời tiết thực tế, nhu cầu phát điện và quy trình điều tiết hồ chứa thủy điện, Công ty Thủy điện Quảng Trị tính toán và dự kiến kế hoạch phát điện, cấp nước bổ sung cho hạ du trong mùa khô (từ tháng 1-tháng 8) năm 2013 với hai phương án là lượng nước về hồ bằng trung bình nhiều năm, trong đó ưu tiên cấp nước vào các tháng nắng hạn như tháng 7 là 34,8 triệu m 3 , tháng 8 là 26,3 triệu m 3 so với tháng thấp nhất trong năm như tháng 2 là 8,2 triệu m 3 và lượng nước về hồ với tần suất 75%, tháng 7 là 38,1 triệu m 3 , tháng 8 là 18,3 triệu m 3 so với tháng thấp nhất như tháng 2 là 8,2 triệu m 3 . Cho dù với phương án nào thì với lượng nước hiện có trong hồ khoảng 110 triệu m 3 , trong đó có 85 triệu m 3 nước hữu ích, công ty sẽ xem xét điều tiết nước hợp lý, kết hợp phát điện để đảm bảo cấp đủ nước cho nông nghiệp với phương châm là giảm phát điện vào thời điểm nông vụ chưa cần, tăng công suất và thời gian phát điện các tháng hạn hán vào thời kỳ lúa sinh trưởng phát triển. Theo kế hoạch cấp nước của Công ty Thủy điện Quảng Trị, các đơn vị sử dụng nước và các địa phương cần tính toán cụ thể nhu cầu cấp nước tưới tiêu cho nông nghiệp theo tháng/quý, đặc biệt vào tháng nông vụ để công ty có kế hoạch báo cáo cấp trên điều tiết phát điện theo nhu cầu nông nghiệp và đảm bảo cho công ty sản xuất kinh doanh có hiệu quả. Trước yêu cầu cấp bách chống hạn năm 2013, đồng chí Nguyễn Quân Chính, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đánh giá cao kế hoạch điều tiết, cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp năm 2013. Qua đó thể hiện tinh thần trách nhiệm của công ty không đặt nặng vấn đề phát điện tăng doanh thu mà chú trọng đến phục vụ sản xuất nông nghiệp. Trong điều kiện khó khăn về nguồn nước nên phải tính toán cụ thể lịch cấp nước và kế hoạch phát điện kinh doanh. Quan điểm là không ngừng phát điện để cấp nước mà phải điều tiết hài hòa giữa 2 mục tiêu trên. Cần điều tiết giảm phát điện vào lúc nông vụ chưa cần nước, để ưu tiên cấp nước, cấp điện lúc nông vụ cần nhiều nước, tập trung vào tháng 5 đến đầu tháng 8, đặc biệt là vụ hè thu, qua đó chủ động việc cấp nước và phát điện nhằm tạo hiệu quả, lợi ích kép từ công trình. Bài, ảnh: HỒ AN KHANH