Nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn và giải trình

Chất vấn và trả lời chất vấn là một trong những nội dung quan trọng trong kỳ họp HĐND. Khi hoạt động chất vấn đề cập đúng vấn đề còn tồn tại, vướng mắc, là mối quan tâm của đông đảo cử tri và ngành chức năng trả lời chất vấn đúng trọng tâm của vấn đề, có đưa ra giải pháp để giải quyết trong thời gian tới sẽ có tác dụng đáng kể trong việc thúc đẩy phát triển KT-XH của địa phương. Đây cũng là một trong những hình thức giám sát có hiệu quả việc triển khai thực hiện các nghị quyết của HĐND và đại biểu HĐND thể hiện được năng lực, trách nhiệm của mình trước cử tri.

Đại biểu tham gia chất vấn tại kỳ họp thứ 13, HĐND tỉnh khóa VII. Ảnh: VTH

Thời gian qua, Thường trực HĐND tỉnh đã chú trọng đến việc đổi mới, nâng cao chất lượng chất vấn và trả lời chất vấn tại các kỳ họp HĐND tỉnh. Việc đổi mới này đã thể hiện ở cách thức thực hiện, từ việc lựa chọn và phân chia nội dung đến việc định hướng cho đại biểu tập trung nghiên cứu sâu vào các vấn đề cần chất vấn và giải trình. Nhiều nội dung đại biểu chất vấn tại các kỳ họp đã được giải quyết dứt điểm, tạo được niềm tin đối với cử tri. Chẳng hạn như tại kỳ họp thứ 13, HĐND tỉnh khóa VII, các đại biểu đề cập nhiều vấn đề còn vướng mắc trong quá trình phát triển KT-XH của tỉnh, trong đó có vấn đề nhiều dự án được cấp phép đầu tư nhưng không thực hiện, có dự án đã hơn 5 năm.

Đại biểu Nguyễn Thiên Bình, Chủ tịch UBMTTQVN huyện Gio Linh cho rằng nên kiên quyết xử lý dứt điểm dự án này để có hướng đầu tư mới. Trả lời vấn đề này, lãnh đạo UBND tỉnh nêu rõ: Các tổ chức, cá nhân được nhà nước giao đất, cho thuê đất cơ bản thực hiện đúng mục đích sử dụng đất, phát huy hiệu quả. UBND tỉnh đã kịp thời chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND các cấp chấn chỉnh tăng cường công tác quản lý đất đai, kiên quyết xử lý đối với các trường hợp không sử dụng đất hoặc sử dụng đất không đúng mục đích, sử dụng chậm tiến độ.

Từ năm 2013 đến nay, UBND tỉnh đã ban hành 114 Quyết định thu hồi đất và tiến hành giao đất cho 279 dự án, cho thuê đất 271 dự án. HĐND tỉnh đã ban hành 6 nghị quyết tổng thể chấp thuận thu hồi đất của 913 dự án. Đến tháng 7/2019, có 169 dự án sử dụng đất có thiếu sót, tồn tại, vi phạm pháp luật đất đai với diện tích gần 37 triệu m2 với các hình thức sai phạm như: Không sử dụng đất, chậm tiến độ sử dụng đất, sử dụng đất không hiệu quả, lấn chiếm đất, sử dụng đất không đúng mục đích. UBND tỉnh đã thu hồi 76 dự án, cho phép gia hạn 20 dự án, có 50 dự án khắc phục các thiếu sót, tồn tại…

Trong mỗi kỳ họp HĐND, có rất nhiều vấn đề được đại biểu HĐND quan tâm chất vấn. Song để hoạt động chất vấn sôi nổi, có trọng tâm, trọng điểm và hiệu quả thì công tác điều hành phiên chất vấn có vai trò, ý nghĩa rất quan trọng. Chủ tọa kỳ họp luôn nêu cao tinh thần phát huy dân chủ, yêu cầu các đại biểu nghiên cứu kỹ các nội dung và đề xuất các giải pháp, thảo luận tập trung đối với các báo cáo, tờ trình, đề án. Chủ tọa cũng yêu cầu đại biểu nâng cao kỹ năng chất vấn, nên chọn những vấn đề bức xúc, nổi cộm và quan trọng để chất vấn. Câu hỏi đặt ra phải ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề cần chất vấn. Người giải trình trả lời đúng trọng tâm câu hỏi, không trả lời lan man, tránh sa vào báo cáo thành tích mà cần xác định rõ trách nhiệm và hướng giải quyết, thời gian giải quyết để đại biểu HĐND tiếp tục giám sát quá trình thực hiện. Người giải trình cũng có thể trả lời bằng văn bản để đại biểu HĐND tỉnh thông tin lại cho cử tri sau kỳ họp.

Cuối mỗi phiên chất vấn, chủ tọa kết luận các vấn đề trọng tâm, chỉ ra những khó khăn, thách thức, tồn tại, nguyên nhân trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh, chính sách địa phương; đồng thời, đề nghị UBND tỉnh và các sở, ngành liên quan tiếp tục có giải pháp đối với hoạt động chuyên môn thuộc thẩm quyền quản lý. Các ngành, các cấp giải trình phải thực hiện đúng như nội dung đã trả lời, phải tập trung giải quyết tốt những nội dung và thời gian đã nêu ra như khi trả lời chất vấn mới đảm bảo được lòng tin đối với cử tri.

Trong năm 2019 diễn ra 4 kỳ họp HĐND tỉnh thì có 3 phiên chất vấn và giải trình. Các phiên chất vấn và trả lời chất vấn được truyền hình trực tiếp nên được đông đảo cử tri quan tâm, theo dõi. Tổng cộng có 54 đại biểu và đại biểu khách mời trên tổng số 61 ý kiến chất vấn và trả lời chất vấn. Tại kỳ họp thứ 10, hoạt động chất vấn tập trung vào 4 nhóm vấn đề chính là: Nhóm giải pháp đầu tư công; nhóm phát triển thương mại và du lịch; nhóm vấn đề về tài nguyên và môi trường; nhóm vấn đề về an ninh và đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Trên cơ sở ý kiến phát biểu và trả lời chất vấn, chủ tọa kỳ họp chỉ đạo UBND cần triển khai tốt các dự án, đảm bảo nguồn lực và hiệu quả trong đầu tư, lựa chọn nhà thầu đầu tư tiềm năng, thực hiện tốt công tác giải phóng mặt bằng, tạo điều kiện để doanh nghiệp phát triển bền vững; chú trọng công tác quản lý và khai thác tốt tài nguyên khoáng sản, rà soát việc cấp phép các doanh nghiệp khai thác mỏ sau khi cấp phép; khắc phục tình trạng nợ đọng thuế kéo dài.

Tại kỳ họp thứ 13, hoạt động chất vấn cũng tập trung vào 4 nhóm vấn đề cụ thể là: Giải pháp phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh; tăng thu ngân sách; quản lý môi trường; bảo vệ quốc phòng- an ninh và phòng, chống tệ nạn xã hội. Sau khi nghe đại biểu thảo luận tại phiên chất vấn, chủ tọa kỳ họp nhấn mạnh cần có giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, trong đó chú trọng đổi mới quy trình sản xuất gắn với ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ, xây dựng thương hiệu sản phẩm, kiên quyết xử lý nợ đọng trong thu ngân sách, chú trọng đấu tranh phòng, chống tội phạm như “tín dụng đen”, ma túy.

Đánh giá về nâng cao chất lượng chất vấn và trả lời chất vấn tại các kỳ họp HĐND tỉnh, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Nguyễn Đức Dũng cho biết: “Trong nhiệm kỳ này, Thường trực HĐND tỉnh đã quan tâm đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn và giải trình tại kỳ họp và được truyền hình trực tiếp để cử tri quan tâm, theo dõi. Các đại biểu HĐND đã nâng cao trách nhiệm của mình trong công tác giám sát nên đã hiểu sâu những vấn đề từ cơ sở, thực tiễn, vì vậy đã đặt ra những câu hỏi có chất lượng về những vấn đề bức xúc, nổi cộm từ thực tiễn.

Giám đốc của các sở, ngành được chất vấn cũng ý thức được trách nhiệm, nghĩa vụ của mình trước sự giám sát trực tiếp của HĐND và Nhân dân trong tỉnh nên trả lời có trách nhiệm, nghiêm túc, rõ ràng, đầy đủ hơn các vấn đề mà đại biểu HĐND, cử tri và Nhân dân quan tâm. Hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn tại các kỳ họp HĐND có chất lượng hơn, sôi nổi hơn, thu hút sự quan tâm theo dõi của đông đảo cử tri, nhiều vấn đề đã được quan tâm giải quyết có hiệu quả sau kỳ họp”.

Chất lượng hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn tại các kỳ họp HĐND tỉnh trong những năm qua đã được nâng lên rõ rệt. Cả đại biểu HĐND tỉnh và lãnh đạo các sở, ngành đều nghiêm túc, thẳng thắn và đúng mực khi thực hiện chất vấn và giải trình. Các vấn đề đặt ra đều là những vấn đề cần giải quyết gấp trong thực tiễn và có ý nghĩa lớn trong phát triển KT-XH của tỉnh. Qua đó, thể hiện rõ kết quả đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND tỉnh, đại biểu HĐND tỉnh cũng thể hiện được năng lực và trách nhiệm của mình trước cử tri, góp phần thực hiện thành công các Nghị quyết của HĐND tỉnh và các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Võ Thái Hòa