Hiệu quả của quỹ tín dụng quay vòng

* Đồng chí NGUYỄN KIM VĂN, Phó Chủ tịch Hội Từ thiện tỉnh Quảng Trị Khi bắt tay thực hiện dự án Phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng (PHCNDVCĐ) cho người khuyết tật tỉnh Quảng Trị do tổ chức Caritas Đức tài trợ, ông Lê Văn Hoan, Chủ tịch Hội Từ thiện tỉnh Quảng Trị đồng thời là Trưởng ban điều hành dự án mới thấy một thực tế rằng gia đình người khuyết tật đa số nghèo và gặp rất nhiều khó khăn trong cuộc sống. Trong gia đình nếu có một người khuyết tật cần được chăm sóc là kéo theo một lao động (cha, mẹ hoặc anh, chị, ông bà nội ngoại...) vì thế họ không thể lao động kiếm sống bình thường được. Từ đó ông đề xuất với đối tác dự án thành lập Quỹ tín dụng quay vòng để nhằm cải thiện đời sống cho gia đình người khuyết tật. Vì mới đề xuất nên số vốn của quỹ còn ít, lúc đầu chỉ đề ra là tăng thêm cho dự án khoảng mấy chục triệu đồng và cho vài chục người vay, mỗi người vay khoảng 3 đến 5 triệu đồng trong thời gian 2 năm rồi sau đó quay vòng.

Hội thảo tổng kết 10 năm hợp tác với Caritas CHLB Đức về dự án PHCNDVCĐ cho người khuyết tật -Ảnh: T.L

Từ năm 2000 đến năm 2013, Quỹ tín dụng quay vòng đã cho vay 32 đợt với số lượt hộ vay là 1.087 hộ và 5 nhóm sản xuất. Số tiền quay vòng lên đến 3.620.400.000 đồng, trong đó đa số chăn nuôi ( trâu, bò, lợn, gà, thỏ...) chiếm 73%, làm thủ công 3,7% , dịch vụ 22% và trồng trọt 1,3%, 95% người vay vốn trả đúng hạn. Để việc vay vốn làm ăn có hiệu quả, Hội Từ thiện còn đề xuất thành lập các CLB gia đình người khuyết tật. Năm 2004 mới thí điểm thành lập 4 CLB, đến nay đã có 20 CLB với gần 600 hội viên. Các CLB này giúp gia đình có người khuyết tật rất nhiều trong cuộc sống như PHCN cho người khuyết tật, giúp phát triển kinh tế, tổ chức các hoạt động vui chơi văn nghệ, thể dục thể thao, giúp người khuyết tật hiểu được chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước, hiểu được quyền và nghĩa vụ của mình từ đó có cơ sở để người khuyết tật hòa nhập cộng đồng. Có thể nói quỹ tín dụng quay vòng không chỉ là hoạt động bổ trợ cho dự án mà trở thành 4 trụ cột của dự án. Năm 2012, Caritas đã cử ông Nguyễn Thanh Linh, một giảng viên Trường Đại học Văn Lang cùng một nhóm các chuyên viên tổ chức đánh giá và tiến hành Hội thảo “Đánh giá tác động của quỹ tín dụng quay vòng tại Quảng Trị”. Hội thảo đã đề cập đến nhiều vấn đề, trong đó có hai vấn đề nổi bật đó là: cách cho vay và các tác động đến đời sống của người khuyết tật. Về cách cho vay, trước hết Ban điều hành dự án thông báo cho từng địa phương (xã, phường, thị trấn) số vốn được vay. Sau đó các cộng tác viên của dự án sẽ đến điều tra rồi họp các gia đình trong dự án để tổ chức bình xét hộ nào được vay. Sau khi thống nhất số hộ vay sẽ báo cáo lên Hội Từ thiện để nhận đơn vay (khế ước), những hộ được bình xét cho vay sẽ làm đơn vay có chính quyền địa phương xác nhận và được Hội Từ thiện quyết định cho vay. Sau khi thành lập CLB gia đình người khuyết tật thì các CTV dựa vào CLB để tổ chức bình xét. Như vậy việc cho vay diễn ra rất dân chủ, công khai, minh bạch. Chính vì vậy mà có hộ được vay đi vay lại đến 6, 7 lần (quay vòng), trong đơn người vay phải nói rõ mục đích vay, phải có chữ ký của vợ chồng, các cộng tác viên, chủ nhiệm CLB, chữ ký và con dấu của chính quyền cấp xã. Tuy cách cho vay đơn giản (không phải có phương án sản xuất kinh doanh) nhưng lại công khai, minh bạch và dân chủ. Số vốn tuy không nhiều nhưng phù hợp với thực trạng những gia đình người khuyết tật. Sau này có những nhóm hợp tác làm ăn như nhóm làm mộc, nhóm làm hương, nhóm nuôi cá, nhóm trồng sắn thì Hội Từ thiện cho vay theo nhóm. Đối với nhóm vay phải có phương án sản xuất kinh doanh để Hội biết được việc vay vốn có khả thi hay không. Tại hội thảo đánh giá tác động của Quỹ tín dụng quay vòng hơn 10 năm qua đã rút ra những tác động quan trọng sau: Đầu tiên là quỹ đã cải thiện được đời sống gia đình người khuyết tật. Hầu hết các gia đình vay đều làm ăn có lãi và trả vốn vay đúng hạn, nhiều hộ xóa được nghèo. Ở xã Cam Thủy có chị Sinh nuôi bò đẻ sau 2 năm hoàn được vốn và lời được một con bò; chị Lệ ở Gio Mỹ vay 4 triệu kết hợp với vốn gia đình mua 2 con bò cái, sau 3 năm thành 8 con (2 bò mẹ và 6 bò con). Gặp chúng tôi chị phấn khởi: “Nhờ nuôi bò mà tôi có điều kiện nuôi cháu bị khuyết tật và một cháu đi học đại học”. Nhóm sản xuất ở Cam Tuyền vay 13 triệu đồng để trồng 4 ha sắn dưới tán cao su mới trồng chưa khép lá, sau một năm lãi 5 triệu đồng. Tác động kinh tế là rất rõ rệt và phù hợp với cách làm ăn nhỏ lẻ hiện nay của gia đình người khuyết tật, nhưng tác động quan trọng hơn là gia đình người khuyết tật biết tính toán để làm ăn. Đây chính là tác động lâu dài đối với gia đình người khuyết tật. Tác động thứ hai là từ cải thiện kinh tế, gia đình người khuyết tật có điều kiện chăm sóc người khuyết tật, nhất là việc phục hồi chức năng cho các cháu bị bại não, bị liệt, bị các bệnh có thể phục hồi dần. Bên cạnh đó, Quỹ tín dụng quay vòng còn tạo nên một liên kết trong xã hội, huy động thêm nhiều nguồn vốn khác như ngân hàng chính sách xã hội, các tổ chức, cá nhân nhà hảo tâm... để giúp gia đình người khuyết tật xóa đói giảm nghèo, cải thiện đời sống.