Từ lâu, cái tên Tân Trung (xã Tân Lập, huyện Hướng Hoá) đã được nhắc đến như một “làng rau” của địa phương. Nhìn lượng rau xanh trĩu nặng trên từng đôi quang gánh mà bà con nông dân thu hoạch sau mỗi buổi chiều về cũng đủ thấy được hiệu quả của mô hình rau xanh mang lại.
![]() |
Những luống rau xanh dọc suối La La |
Trong những năm gần đây, cây tiêu bị bệnh thối rễ chết nhanh, không thể phục hồi được. Bà con nông dân Tân Trung đã bắt đầu tập trung vào mô hình trồng rau. Rau được trồng ở tất cả những diện tích đất có thể, từ ven khe suối đến vườn đồi, vườn nhà. Thuận lợi nhất có thể kể đến dải đất ven con suối La La đi qua địa phận thôn Tân Trung.
Nguồn nước suối trong mát quanh năm đã trở thành điều kiện quan trọng hàng đầu cho bà con nông dân trồng rau. Nhờ đó mà các loại cải, xà lách, hanh, ném, ngò...đều phát triển tốt, xanh non mướt mắt. Bà Hoàng Thị Ngoan lúi húi với những bó rau vừa thu hoạch, phấn khởi nói: “Hai vợ chồng già chúng tôi không lao động nặng được, tranh thủ làm rau, mỗi tháng cũng bán được hơn 500 nghìn đồng, nhưng được quanh năm. Nhờ thu nhập từ rau nên đời sống cũng đỡ hơn nhiều” Bên cạnh nguồn nước sẵn có thì một thuận lợi nữa là nguồn phân bón cho rau cũng được bà con chủ động, bằng cách tận dụng vỏ củ sắn qua xử lý, ngâm ủ với lượng phân chuồng, tiết kiệm vốn đầu tư mà hiệu quả lại cao. Đa số diện tích rau ở đây đều phát triển tốt, không bị sâu bệnh.
Đến nay, mô hình rau xanh ở Tân Trung đã được nhân rộng ở vườn đồi, kết hợp với mô hình ao hồ nuôi cá. Đặc biệt, từ khi có chương trình nước sạch về địa phương, các hộ gia đình đã quy hoạch vườn nhà trước đây trồng tiêu nay đã bị bệnh thối rễ chết nhanh để trồng rau. Với 146 hộ dân của thôn thì hầu như nhà nào cũng xây dựng mô hình rau xanh, trung bình mỗi hộ gia đình trồng từ 2-3 sào, có hộ trồng từ 6-7 sào. Những vườn rau này đã đem lại một nguồn thu nhập ổn định cho người dân Tân Trung, trung bình mỗi ngày thu nhập từ 80-100 nghìn đồng, riêng trong dịp Tết Nguyên đán vừa rồi, người trồng rau Tân Trung có thu nhập hàng chục triệu đồng. Chúng tôi tìm đến vườn rau của gia đình anh Nguyễn Ánh, một hộ có diện tích rau rộng đến 7 sào, lớn nhất toàn thôn. Toàn bộ vườn nhà đã được quy hoạch để trồng rau với đủ loại. Toàn vùng xanh mướt một màu. Vườn rau này đang là “nguồn vốn” của gia đình anh, riêng dịp phục vụ Tết Nguyên đán vừa qua, gia đình anh phải thuê 4-5 nhân công trực tiếp thu hoạch, tổng thu nhập từ rau hơn 30 triệu đồng. Ông Nguyễn Văn Ân - Trưởng thôn Tân Trung khẳng định: “Xác định hiệu quả của mô hình rau xanh là khá cao nên thôn đã vận động bà con cùng chia sẻ kinh nghiệm để nhân rộng, đặc biệt là rau ở đây không dùng các loại thuốc mang độc tố, vì vậy không những cung cấp cho địa phương mà còn cung cấp cho toàn huyện. Và mô hình này cũng là cách làm phù hợp với xu thế phát triển nông nghiệp của địa phương hiện nay”. Từ khi mô hình rau xanh được khẳng định, nền kinh tế nông nghiệp của thôn Tân Trung có rất nhiều biến chuyển. Trước hết là hiệu quả của nguồn phân bón hỗn hợp được kết hợp ngâm ủ giữa lượng phân chuồng và vỏ sắn củ tươi. Đây được coi là nguồn phân bón rất hiệu quả phục vụ cho việc cải tại đất và bón cho rau. Vì thế đã kích thích sự phát triển chăn nuôi trên địa bàn thôn, vừa tăng gia sản xuất vừa cung ứng nguồn phân bón trồng rau.
Thêm vào đó là đã giải quyết tốt vấn đề môi trường. Từ khi mô hình rau được nhận rộng, nhu cầu thu gom vỏ sắn củ tươi của bà con tăng cao. Sắn đang là loại cây trồng chủ lực của địa phương. Để đáp ứng nhu cầu xay xát, chế biến tinh bột sắn, toàn xã Tân Lập có đến vài chục máy xay xát sắn, riêng thôn Tân Trung cũng đã có tới 5 máy. Hàng ngày, lượng sắn tập kết về máy để gọt vỏ, đưa vào xay xát là rất lớn.
Nếu như trước đây vỏ sắn gây mùi chua khó chịu, đổ càng xa khu dân cư càng tốt, thì ngược lại bây giờ ai cũng muốn gom “rác vỏ sắn” về nhà mình, càng nhiều càng tốt...vừa đáp ứng nhu cầu phân bón trồng rau vừa góp phần làm sạch môi trường. Mô hình rau xanh được phát triển rộng rãi thực sự trở thành một hướng đi sát thực trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp, đã giúp nhiều hộ gia đình ở thôn Tân Trung thoát nghèo và vươn lên khá giả, hiện đang được xã Tân Lập khuyến khích nhân rộng trên địa bàn. Bài và ảnh: Thanh Huyền