Tạp bút: Những cung trầm tháng 7

(QT) - Tháng 7. Tháng của mùa hoa loa kèn nở. Những bông hoa loa kèn như dàn kèn trong đội hình quân nhạc tấu lên những bản nhạc không lời. Những cung bậc lắng vào hộp đàn đất nước. Một đất nước mà dọc chiều dài có biết bao nghĩa trang liệt sĩ. Từ nghĩa trang Trường Sơn mà nhà thơ Nguyễn Hữu Quý trong bài thơ “Khát vọng Trường Sơn” đã nghẹn lòng: “ Nằm kề bên nhau/Những ngôi mộ giống nhau/Mười nghìn bát hương/Mười nghìn ngôi sao cháy/Mười nghìn tiếng chuông ngân trong im lặng/Mười nghìn trái tim neo ở đầu nguồn ” đến nghĩa trang ở Trường Sa, Hoàng Sa với những ngôi mộ gió mà nhà thơ Trịnh Công Lộc đã thổn thức: “ Mộ gió đây/Mỗi phút giây biển lặng/Gió là tay ôm ấp bến bờ xa/Chạm vào gió như chạm vào da thịt/ Chạm vào/Nhói buốt/Hoàng Sa ”. Trời tháng 7 có gì như đổi khác. Bao sắc mây ngổn ngang, bao cơn giông cuối chân trời âm ỉ. Không gian như nén lại, vỡ òa những cơn mưa rào đến nhanh rồi chợt tạnh sững sờ. Cơn mưa mà ta thường gọi là mưa “Đền cây”. Tháng 7 có bao sắc cầu vồng bắc từ đất liền ra biển như một hồi quang. Chỉ một nhịp cầu vồng nữa thôi đã bắc sang mùa Vu Lan báo hiếu. Chỉ có ở đất nước Việt Nam thân yêu của chúng ta mới có danh hiệu “Mẹ Việt Nam Anh hùng”. Mẹ Việt Nam đã hóa thân vào hình hài núi non. Một núi Vọng Phu, một hòn Trống Mái. “ Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi/Chẳng mang một dáng hình, một ao ước, một lối sống ông cha/Ôi đất nước bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy/Những cuộc đời đã hóa núi sông ta ”. (Nguyễn Khoa Điềm). Khi các anh đã nằm trong lòng đất thì ngôi sao trên mộ chí vẫn sáng ngời và bia mộ như những phím đàn trắng ngân vang. Các anh vẫn nằm trong đội ngũ hàng ngang, đội hình hàng dọc như ngày nào “Ngủ rừng theo đội hình đánh giặc”… Ở nghĩa trang Trường Sơn có tán cây bồ đề xòe rộng. Lá bồ đề hình trái tim. Lá bồ đề rơi theo hình lượn sóng. Và tôi nghe như có tiếng đập thảng thốt của cánh chim chiều bay vào ráng đỏ hoàng hôn. Một hoàng hôn rực lên để rồi nhuộm vàng tím núi. Tôi lại nghe tiếng chuông linh thiêng ở Ngã ba Đồng Lộc. Tiếng chuông vọng lại những vòng sóng như lời mười cô gái tìm lại hồi âm một thời tuổi trẻ. Hoa sim trên đồi các cô nằm tháng 7 này hình như tím hơn. Một sắc tím ngăn ngắt! Hãy bước nhẹ chân lên sỏi. Sỏi hay là những cúc áo vừa rơi. Hương bồ kết sớm nào vẫn còn day dứt bay trong gió. Tôi nhận ra một đồng đội cũ của các cô đang lau lại từng chiếc gương, xếp lại từng chiếc nón, vuốt lại từng răng lược. Chiếc gương tròn soi cả một vòm trời trong vắt, một gương mặt, một thanh xuân. Lược chải vào mây vào gió, lược chải xuống rụng rơi. Mái tóc mềm ngày nào không xanh thêm, dài thêm được nữa. Tháng 7 cung trầm với Truông Bồn, với Lèn Hà, với hang Tám Cô. Tôi như vẫn còn nghe tiếng Ma-Níp của những ngón tay mềm mại gõ vào thinh không, gõ vào âm âm lòng đất. Tiếng Ma-Níp khi thưa khi nhặt, khi tỏ khi mờ và chim khách vườn mẹ trưa nay sao mà thảng thốt. Trái chín trên bàn thờ, hoa tươi bên di ảnh. Hương cong về phía mẹ - lưng mẹ đã thêm còng. Ôi những nụ cười vẫn trẻ mãi đôi mươi, các liệt sĩ anh hùng không có tuổi. Tôi trở lại đồi A1 Điện Biên Phủ với hàng trăm ngôi mộ liệt sĩ vô danh. Ta hãy thắp hương đầu gió. Cho cả nghĩa trang cùng tỉ tê với ngọn khói, ngọn cỏ thấu vào trong mỗi lồng ngực. Cỏ mọc lên từ đất như tóc, khói mọc xuống từ trời và long lanh giọt sương hay nước mắt. Đất nước đã dâng lên các anh vòng hoa tươi mãi mãi với năm sắc màu từ tên địa danh tới sắc thắm của thiên nhiên Tây Bắc quyến rũ: “ Mường Thanh, Hồng Cúm, Him Lam/Hoa mơ lại trắng vườn cam lại vàng ” (Tố Hữu). Tôi trở về Quảng Nam gặp lại tượng đài mẹ Thứ. Mái tóc bạc vẫn bay trong gió. Nhớ lại dáng mẹ ngày nào chậm rãi cắm hương lên một dãy bát nhang của chồng của con, đũa găm cơm úp, đứa cao đứa thấp. Mẹ bõm bẽm nhai trầu. Nước trầu cốt vị đậm đà quê hương dãn ra những nếp nhăn hồng thêm khuôn mặt. Tay mẹ nhăn nheo giả những miếng trầu trong những cối bằng đồng nhỏ như trộn những nỗi đau vào đó. Và bất chợt tôi nhận ra “Một đất quê ta mênh mông” trong thơ Dương Hương Ly: “ Nơi hầm tối là nơi sáng nhất/Nơi con nhìn ra sức mạnh Việt Nam ” bởi: “Bao đêm rồi tiếng cuốc vọng năm canh”. Và “Một dáng đứng Việt Nam” trong thơ Lê Anh Xuân: “ Anh đã chết rồi nhưng lòng dũng cảm/Vẫn đứng đàng hoàng nổ súng tiến công ”. Một núi đôi: “ Núi vẫn đôi mà anh mất em ” (Vũ Cao). Với một “Quê hương”: “ Nay yêu quê hương vì trong từng nắm đất/Có một phần xương thịt của em tôi ” (Giang Nam). Tất cả đã ngân lên một cung trầm tháng bảy. . . NGUYỄN NGỌC PHÚ