Nâng cao trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân của người làm báo

(QT) - Kế thừa bề dày truyền thống của nền Báo chí cách mạng Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập 21/6 (1925-2015), trong công cuộc đổi mới và phát triển đất nước, báo chí Việt Nam đã thực sự trở thành cơ quan ngôn luận của Đảng, Nhà nước, các tổ chức đoàn thể, tổ chức xã hội nghề nghiệp. Thông qua thông tin dự báo, đón đầu các sự kiện và xu thế phát triển của xã hội, phản ánh toàn diện mọi mặt của cuộc sống, báo chí hàng ngày, hàng giờ đáp ứng rất kịp thời mọi nhu cầu thông tin đa dạng của bạn đọc. Trong thời kỳ bùng nổ thông tin hiện nay, mặc dù đây đó vẫn còn có những biểu hiện tiêu cực trong đội ngũ người làm báo nhưng phải khẳng định rằng đại bộ phận nhà báo Việt Nam đã thực hiện tốt những nội dung cơ bản nhất, cốt lõi nhất trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân của người làm báo.

Chúng ta đều biết nền Báo chí cách mạng Việt Nam vốn có truyền thống tốt đẹp và nhân văn, gắn liền với vận mệnh đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng, phát triển đất nước. Truyền thống đó là tài sản vô giá để lớp lớp thế hệ nhà báo kế thừa và phát huy. Trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế, đòi hỏi các cơ quan báo chí và người làm báo phải quan tâm hơn nữa đến chất lượng thông tin và các sản phẩm báo chí, cần phải thay đổi về phương pháp tư duy, phương pháp làm việc để có nhiều hơn những thông tin sinh động, nhiều chiều, tạo dựng dư luận xã hội lành mạnh, mang tính định hướng cao, phục vụ ngày càng tốt hơn nhu cầu thông tin đa dạng của bạn đọc, xứng đáng là những chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, trọng trách mà Đảng và nhân dân giao phó.

Điều có thể dễ dàng nhận thấy là hầu hết những người làm báo dù trong hoàn cảnh nào cũng đều có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định, trung thành với lợi ích của Tổ quốc và nhân dân, tích cực tham gia vào công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong những năm qua, đội ngũ nhà báo đã đi đầu trong việc phát hiện, tôn vinh các cá nhân, tập thể điển hình tiên tiến, những tấm lòng nhân ái, những sáng kiến hay, những kinh nghiệm tốt…góp phần nhân lên trong xã hội ngày càng nhiều điều tốt đẹp. Nhiều tác phẩm báo chí đã giúp cho việc mở mang dân trí, nâng cao trình độ văn hóa, thỏa mãn nhu cầu hưởng thụ văn hóa, giải trí của người dân, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc, đấu tranh loại trừ sự xâm nhập văn hóa độc hại từ bên ngoài, bồi đắp tinh thần yêu nước, vì cuộc sống của cộng đồng. Báo chí Việt Nam còn tích cực đấu tranh mạnh mẽ chống lại các luận điệu sai trái chống phá nhà nước ta của các thế lực thù địch. Bên cạnh đó, báo chí còn tích cực đi đầu trong cuộc đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, những biểu hiện tiêu cực, góp phần thúc đẩy tiến trình dân chủ hóa đời sống xã hội. Nhiều nhà báo đã dấn thân đến những nơi khó khăn, gian khổ để thông tin các chủ đề, đề tài trúng với đòi hỏi của tình hình từng giai đoạn, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, phản ánh nguyện vọng chính đáng của các tầng lớp nhân dân với Đảng và Nhà nước, giúp cho bạn đọc tiếp nhận được thông tin, hiểu rõ hơn bản chất của sự kiện và nhận thức đầy đủ, chính xác các hiện tượng của đời sống xã hội. Trong những năm qua nhiều cơ quan báo chí đã tích cực tổ chức, tham gia các hoạt động xã hội, từ thiện góp phần xóa đói giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội, nhất là các chương trình từ thiện nhân đạo cho đối tượng hoàn cảnh khó khăn, người nghèo, nhất là đồng bào ở vùng sâu, vùng xa. Các cơ quan báo chí đã tổ chức, duy trì các hoạt động xã hội, từ thiện có hiệu quả, động viên được nhiều nhà hảo tâm đóng góp với số tiền lên đến hàng trăm tỷ đồng. Các hoạt động xã hội, từ thiện của báo chí có tác dụng thiết thực nhằm tiếp thêm niềm tin và nghị lực trong cuộc sống… Tuy nhiên hiện nay đây đó vẫn còn tồn tại những mặt tiêu cực trong một bộ phận những người làm báo. Đó là hiện tượng một số báo, nhà báo thông tin sai sự thật, thiếu trách nhiệm trong xử lý thông tin; hiện tượng thương mại hóa tờ báo bằng việc đưa tin bài, hình ảnh giật gân, câu khách; hiện tượng nhà báo lợi dụng nghề nghiệp, danh nghĩa nhà báo, cơ quan báo chí để trục lợi. Có những bài báo phản ánh thiên lệch xã hội, nhìn xã hội toàn một màu đen gây ra tâm lý bi quan, hoài nghi, mô tả chi tiết, tỉ mỉ những hành vi tội ác…Nguyên nhân xảy ra những biểu hiện trên là do người làm báo thiếu bản lĩnh chính trị, thiếu sự tu dưỡng, rèn luyện đạo đức thường xuyên. Mặt khác là do sự tác động tiêu cực của cơ chế thị trường dẫn đến sự suy giảm đạo đức của một số nhà báo. Bên cạnh đó sự thiếu quan tâm quản lý, giám sát của cơ quan báo chí cũng là nguyên nhân dẫn đến những hành vi lệch lạc, gia tăng của các vi phạm đạo đức nghề nghiệp. Để nâng cao trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân của người làm báo, trước hết mỗi người làm báo cần phát huy tính tự giác, tự rèn luyện đạo đức, chú trọng việc học tập tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh về đạo đức nghề nghiệp. Các cấp hội nhà báo, các cơ quan báo chí tăng cường giáo dục các giá trị truyền thống đạo đức của dân tộc, quy định đạo đức nghề nghiệp của Hội Nhà báo Việt Nam, gắn giáo dục đạo đức nghề nghiệp với nâng cao trình độ về chuyên môn, nghiệp vụ. Quan tâm nâng cao đời sống vật chất cho đội ngũ những người làm báo để họ có được một mức sống ổn định, có thể sống bằng lao động nghề nghiệp chân chính của mình. Mặt khác cần nâng cao tính chuyên nghiệp của báo chí. Một nền báo chí càng chuyên nghiệp thì những sai sót, vi phạm pháp luật, vi phạm đạo đức càng được hạn chế. Nâng cao tính chuyên nghiệp trước hết là nâng cao tính chuyên nghiệp của nhà báo, chuyên nghiệp trong khâu chỉ đạo và điều hành bộ máy ở các cơ quan báo chí, nâng cao công tác quản lý và chỉ đạo báo chí. Thực tế cho thấy có nhiều vi phạm đạo đức trong thời gian qua của một số nhà báo là do sự buông lỏng quản lý. Vì vậy, mỗi cơ quan báo chí phải là cái nôi có trách nhiệm theo dõi, giúp đỡ, giáo dục ý thức tuân thủ pháp luật và đạo đức nghề nghiệp, là môi trường rèn luyện tốt nhất cho đội ngũ nhà báo. Xây dựng tổ chức Hội Nhà báo các cấp thực sự trở thành mái nhà chung không thể thiếu của hội viên, bảo vệ, giúp đỡ hội viên về mọi mặt. Chúng ta đều biết nền Báo chí cách mạng Việt Nam vốn có truyền thống tốt đẹp và nhân văn, gắn liền với vận mệnh đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng, phát triển đất nước. Truyền thống đó là tài sản vô giá để lớp lớp thế hệ nhà báo kế thừa và phát huy. Trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế, đòi hỏi các cơ quan báo chí và người làm báo phải quan tâm hơn nữa đến chất lượng thông tin và các sản phẩm báo chí, cần phải thay đổi về phương pháp tư duy, phương pháp làm việc để có nhiều hơn những thông tin sinh động, nhiều chiều, tạo dựng dư luận xã hội lành mạnh, mang tính định hướng cao, phục vụ ngày càng tốt hơn nhu cầu thông tin đa dạng của bạn đọc, xứng đáng là những chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, trọng trách mà Đảng và nhân dân giao phó. PHƯƠNG MINH