Nâng cao trách nhiệm và tính chuyên nghiệp của đại biểu HĐND

(QT) - Trong tiến trình xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa (XHCN) của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân ở nước ta hiện nay, vấn đề kiện toàn tổ chức, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước là một yêu cầu khách quan. Mục đích đặt ra là làm cho các cơ quan nhà nước ở trung ương cũng như ở địa phương thực hiện đúng và đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình theo quy định của Hiến pháp và pháp luật. Điều 113 Hiến pháp năm 2013 quy định: “Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, do nhân dân địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên”. Như vậy, Hội đồng nhân dân (HĐND) vừa là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, vừa là cơ quan đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân. Bởi vậy, xây dựng HĐND các cấp có thực quyền để đảm đương đầy đủ vai trò, trách nhiệm của mình là một yêu cầu bức thiết hiện nay. Trong những năm qua đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND đã có những chuyển biến rõ nét. Qua báo cáo tổng kết hoạt động của HĐND tỉnh khóa VI cho biết, trong nhiệm kỳ qua đã tổ chức 177 đợt giám sát và khảo sát, đặc biệt chú trọng giám sát những vụ việc phức tạp, những vấn đề xã hội bức xúc, cử tri quan tâm. Hoạt động tiếp xúc cử tri, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo của công dân luôn được chú trọng, đồng thời tổ chức hơn 800 cuộc tiếp xúc cử tri, tổng hợp trên 1.600 ý kiến kiến nghị của cử tri, qua đó đã đóng góp tích cực vào sự nghiệp chung của công cuộc đổi mới và xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân. Tuy nhiên, theo đánh giá, hoạt động của HĐND trong thời gian qua vẫn còn một số hạn chế, đó là chất lượng ban hành một số văn bản quy phạm pháp luật chưa cao. Chất lượng đại biểu chưa đều, trong đó một số đại biểu chưa dành thời gian thích đáng cho hoạt động đại biểu. Nội dung, hình thức tiếp xúc cử tri chưa được đổi mới nhiều… Như chúng ta đã biết, hoạt động của HĐND có đạt chất lượng, hiệu quả hay không điều đó phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Trong đó, yếu tố năng lực của đại biểu đóng vai trò quan trọng, bởi hoạt động của HĐND chính là hoạt động của bản thân các đại biểu. Trong giai đoạn hiện nay, khi chúng ta tiến hành CNH, HĐH đất nước, người đại biểu nhân dân ngoài phẩm chất đạo đức tốt còn phải là người có năng lực, có hiểu biết về pháp luật, có trình độ nhất định về quản lý nhà nước, quản lý kinh tế, quản lý xã hội. Có như vậy mới có điều kiện thực hiện tốt chức năng của mình, đặc biệt khi tham gia thực hiện chức năng quyết định. Việc xây dựng một đội ngũ cán bộ nói chung và đại biểu HĐND nói riêng thực sự có năng lực và tâm huyết với sự phát triển của tỉnh nhà càng trở nên bức thiết. Theo quy định tại Điều 115 Hiến pháp năm 2013: “Đại biểu HĐND là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân ở địa phương; liên hệ chặt chẽ với cử tri, chịu sự giám sát của cử tri, thực hiện chế độ tiếp xúc, báo cáo với cử tri về hoạt động của mình và của HĐND, trả lời những yêu cầu, kiến nghị của cử tri; xem xét, đôn đốc việc giải quyết khiếu nại, tố cáo...”. Vì vậy, người đại biểu HĐND phải có năng lực nhất định mới có thể hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, đồng thời, luôn gần gũi với nhân dân địa phương đã bầu ra mình để lắng nghe và truyền tải ý chí, nguyện vọng của cử tri đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền, biến ý chí của nhân dân địa phương thành các quyết định quản lý nhà nước, phải là người có năng lực toàn diện trên tất cả các lĩnh vực mới có thể đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ được giao. Thiết nghĩ, để khẳng định được vai trò, trách nhiệm và tính chuyên nghiệp của đại biểu HĐND, người đại biểu HĐND cần phải có khả năng thu nhận và xử lý thông tin liên quan đến mọi mặt của đời sống xã hội (chính trị, kinh tế, văn hóa, an ninh quốc phòng…) ở địa phương một cách nhanh chóng và có hiệu quả cụ thể, thiết thực. Thông qua hoạt động tiếp xúc cử tri, tiếp xúc với nhân dân địa phương cũng như hoạt động hàng ngày của mình, người đại biểu HĐND phải nắm bắt thấu đáo những nguyện vọng của nhân dân, phải biết được những gì nhân dân đang quan tâm, đang cần được giải quyết. Đại biểu HĐND là người trực tiếp gần dân nhất do vậy cần phải nắm chắc tình hình ở cơ sở, ở địa phương để chuyển tải các vấn đề đó đến HĐND xem xét, giải quyết. Do vậy, để thu thập và xử lý thông tin đầy đủ, một mặt người đại biểu HĐND phải bám sát thực tế, đối thoại dân chủ với nhân dân, gần dân, tin dân; mặt khác, cầ n xây dựng phong cách làm việc khoa học; có khả năng tham gia quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương. Sau khi nắm bắt thông tin từ cử tri, từ nhân dân địa phương, nắm bắt được tình hình kinh tế, chính trị, xã hội… của địa phương, người đại biểu HĐND phải trực tiếp tham gia quyết định các vấn đề về phát triển kinh tế, xã hội của địa phương. Các quyết định do HĐND đưa ra có tính khả thi cao trong thực tế hay không phụ thuộc vào khả năng đánh giá tình hình địa phương và khả năng đưa ra các quyết định mang tính chất quyết đoán nhưng khách quan, khoa học của từng đại biểu; có khả năng kiểm tra việc thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các nghị quyết của HĐND để phát hiện kịp thời những vấn đề mới nảy sinh để giải quyết, tìm ra những sai sót để góp ý sửa chữa, hoàn chỉnh các quyết định của HĐND, đảm bảo để các quyết định của HĐND đưa ra được chính xác, có tính khả thi cao trong thực tế. Hiện nay, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta đang đẩy mạnh sự nghiệp CNH, HĐH đất nước gắn liền với xu thế hội nhập quốc tế và xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, vấn đề đổi mới tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước đang được đặt ra, trong đó nâng cao năng lực hoạt động của các đại biểu trong thực hiện chức năng quyết định có một ý nghĩa hết sức thiết thực. Điều này góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của bộ máy nhà nước ở địa phương, khẳng định đúng vị thế của HĐND các cấp là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân; xứng đáng với niềm tin của nhân dân đối với các đại biểu dân cử. CHÍ NHÂN