Xây dựng Khu KTTMĐB Lao Bảo trở thành vùng kinh tế động lực của tỉnh Quảng Trị và khu vực

(QT) - Cách đây 15 năm, xuất phát từ lợi thế của khu vực, mối quan hệ đặc biệt giữa hai nước Việt Nam - Lào và chủ trương của hai Bộ Chính trị, Khu Kinh tế- Thương mại đặc biệt (KTTMĐB) Lao Bảo được hình thành theo Quy chế ban hành kèm theo Quyết định số 219/1998/QĐ-TTg (ngày 12/11/1998) với tên gọi là Khu Thương mại Lao Bảo. Qua quá trình hoạt động, Thủ tướng Chính phủ đã bổ sung, sửa đổi một số nội dung của Quyết định số 219/1998/QĐ-TTg. Đặc biệt, ngày 12/1/2005, Khu Thương mại Lao Bảo được bổ sung cơ chế chính sách, mô hình quản lý và được đổi tên, nâng cấp thành Khu KTTMĐB Lao Bảo theo Quy chế ban hành kèm theo Quyết định số 11/2005/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (gọi tắt là Quy chế 11); được áp dụng cơ chế, chính sách thí điểm với mức ưu đãi cao nhất theo quy định hiện hành của luật pháp Việt Nam và các Điều ước mà Việt Nam ký kết hoặc tham gia.

Trong tháng 12/2013, tỉnh Quảng Trị sẽ tổng kết 15 năm hình thành và phát triển Khu KTTMĐB Lao Bảo. Đây là dịp để đánh giá lại những kết quả đã đạt được, chỉ ra những khó khăn, vướng mắc, nêu những đề xuất, kiến nghị với các Bộ, ngành Trung ương và Chính phủ để tháo gỡ, góp phần xây dựng thể chế kinh tế năng động, phù hợp với tình hình của địa phương, tạo cú hích để thúc đẩy Khu KTTMĐB Lao Bảo trở thành vùng kinh tế động lực của tỉnh và khu vực, là điểm nhấn quan trọng về phía đầu cầu của Việt Nam trên Hành lang Kinh tế Đông - Tây trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế.

Những năm 1998 trở về trước, Lao Bảo là một khu vực miền núi rất khó khăn thuộc huyện Hướng Hóa, cơ sở hạ tầng kinh tế, xã hội chưa có gì, người dân chưa có nước sạch, thiếu điện sinh hoạt, giao thông cách trở, kinh tế thuần nông, sản xuất đa số là tự cung tự cấp, cơ cấu kinh tế của huyện thời điểm đó chủ yếu là nông nghiệp; công nghiệp, xây dựng, thương mại dịch vụ đã có nhưng tỷ trọng không đáng kể. Từ năm 1998 đến nay, nhờ sự quan tâm của Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương với những chính sách ưu đãi, tỉnh Quảng Trị đã tập trung đầu tư xây dựng Khu KTTMĐB Lao Bảo phát triển đồng bộ, hoàn thiện các cơ chế chính sách, thu hút được nhiều doanh nghiệp (DN), dự án đầu tư và hộ kinh doanh vào tham gia hoạt động; góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy kinh tế - xã hội của huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị phát triển và có tác động lan tỏa đến các khu vực thuộc các tỉnh, thành phố khác ở trong và ngoài nước, được đánh giá là vùng kinh tế động lực của tỉnh. Có thể lấy vài số liệu để thấy sự phát triển vượt bậc của Khu KTTMĐB Lao Bảo. Chẳng hạn khi mới thành lập trên địa bàn chỉ có 12 DN, đến nay có hơn 400 DN đăng ký hoạt động; đã có 57 dự án đăng ký đầu tư sản xuất kinh doanh với tổng số vốn đầu tư đăng ký là 3.670 tỉ đồng, trên diện tích thuê đất là 263 ha, trong đó có 34 dự án đã thực hiện, đi vào hoạt động với tổng mức đầu tư là 2.744 tỉ đồng, 4 dự án đầu tư 100% vốn nước ngoài (FDI) với tổng mức đầu tư là 17,7 triệu USD gồm 2 dự án đến từ Thái Lan và 2 dự án đến từ Trung Quốc. Về hoạt động xuất nhập khẩu (XNK), xuất nhập cảnh (XNC), thời kỳ 2006-2010 và những năm gần đây hoạt động XNK, XNC qua Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo và từ nội địa vào Khu KTTMĐB Lao Bảo có sự tăng trưởng mạnh. Tổng kim ngạch XNK qua Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo giai đoạn 2006-2010 tăng gấp 3,5 lần giai đoạn 2001-2005. Riêng các năm 2011 và 2012, mặc dù chịu ảnh hưởng của tình hình suy thoái kinh tế thế giới nhưng kim ngạch XNK và số thu thuế qua Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo vẫn tăng mạnh, mỗi năm xấp xỉ 30%. Theo báo cáo của Bộ Công thương, chỉ tính riêng tổng kim ngạch XNK biên giới của tỉnh Quảng Trị năm 2012 chiếm khoảng 50% kim ngạch XNK biên giới của 10 tỉnh biên giới Việt Nam - Lào. Hoạt động XNC và dịch vụ du lịch có nhiều chuyển biến tích cực. Thời kỳ 2006-2010 khách du lịch đến với khu vực tăng mạnh, bình quân gần 145%/năm, tăng gấp 7 lần so với thời kỳ 1996-2000. Trong tổng số các lượt khách có khoảng 50% ra nước ngoài và 50% ngược lại. Số thu ngân sách qua Khu KTTMĐB Lao Bảo từ các nguồn thuế, phí qua từng giai đoạn, từng năm đều tăng lên. Trong vòng 12 năm gần đây, số thu qua cửa khẩu và qua cổng B với trị giá trên 2.596 tỉ đồng từ các nguồn thu thuế XNK, thuế giá trị gia tăng, phí và một số khoản thu khác; trong đó chỉ tính riêng số thu qua cổng B được xem như số thu tạo lập trên địa bàn Khu KTTMĐB Lao Bảo đạt 335 tỉ đồng, bằng 53% tổng số vốn ngân sách nhà nước đã đầu tư cơ sở hạ tầng cho khu vực qua 15 năm (ngân sách nhà nước đầu tư 629 tỉ đồng)... Từ đó cho thấy hiệu quả kinh tế của Khu KTTMĐB Lao Bảo ngày càng được khẳng định. Có thể nói, với những chính sách ưu đãi của Quy chế 11 đã thực sự tạo điều kiện thuận lợi cho Khu KTTMĐB Lao Bảo phát triển. Đến nay quy hoạch, hệ thống cơ sở hạ tầng đã cơ bản hoàn thành tại các khu vực tập trung; hoạt động thu hút đầu tư, phát triển sản xuất, kinh doanh diễn ra khá sôi động; dân cư phát triển, đô thị hóa được đẩy nhanh...đã đem lại hiệu quả thiết thực, góp phần làm thay đổi diện mạo của vùng miền núi Hướng Hóa, trở thành một khu kinh tế năng động và phát triển của tỉnh và khu vực. Từ những kết quả đạt được, khẳng định chủ trương đầu tư xây dựng Khu KTTMĐB Lao Bảo là đúng đắn, nhà nước cần tiếp tục quan tâm tạo điều kiện thuận lợi nhất và ổn định cơ chế, chính sách ưu đãi theo Quy chế 11 nhằm tạo sự yên tâm và lòng tin cho các nhà đầu tư; do đó tỉnh đang đề nghị các Bộ, ngành trình Chính phủ xem xét giữ nguyên các chính sách ưu đãi đã có, không gộp chung chính sách ưu đãi của Khu KTTMĐB Lao Bảo với các khu kinh tế cửa khẩu và khu phi thuế quan trong khu kinh tế cửa khẩu khác như dự thảo Quyết định của Bộ Tài chính thay thế Quyết định số 33/2009/QĐ-TTg và Quyết định số 93/2009/ QĐ-TTg. Tỉnh cũng đề nghị Thủ tướng Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương cho phép Khu KTTMĐB Lao Bảo được áp dụng thí điểm một số cơ chế quản lý kinh tế theo hướng đảm bảo thông thoáng nhằm đạt được yêu cầu thu hút đầu tư và phát triển của khu vực; tăng mức hỗ trợ nguồn ngân sách Trung ương theo chương trình mục tiêu hạ tầng cửa khẩu để hoàn thiện công tác quy hoạch, đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu, đồng bộ tại Khu KTTMĐB Lao Bảo; điều chỉnh đối với cơ chế, chính sách về mua hàng miễn thuế của khách du lịch... Trong tháng 12/2013, tỉnh Quảng Trị sẽ tổng kết 15 năm hình thành và phát triển Khu KTTMĐB Lao Bảo. Đây là dịp để đánh giá lại những kết quả đã đạt được, chỉ ra những khó khăn, vướng mắc, nêu những đề xuất, kiến nghị với các Bộ, ngành Trung ương và Chính phủ để tháo gỡ, góp phần xây dựng thể chế kinh tế năng động, phù hợp với tình hình của địa phương, tạo cú hích để thúc đẩy Khu KTTMĐB Lao Bảo trở thành vùng kinh tế động lực của tỉnh và khu vực, là điểm nhấn quan trọng về phía đầu cầu của Việt Nam trên Hành lang Kinh tế Đông - Tây trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế. PHƯƠNG MINH