Vĩnh Linh xây dựng những cánh đồng "triệu phú"

(QT) - Năm 2004, sau khi thực hiện thành công phương án “Dồn điền đổi thửa” trên quy mô toàn huyện, nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp kết hợp có thu nhập cao bắt đầu xuất hiện trên địa bàn huyện Vĩnh Linh (Quảng Trị). Từ chỗ ruộng đất bị xé lẻ, manh mún, có hộ sản xuất trên hàng chục thửa đất ở nhiều vùng đồng khác nhau được quy hoạch tập trung. Nhờ vậy, nông dân đã mạnh dạn đầu tư, đấu thầu thêm các ao hồ, đầm, xây dựng phương án sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, đưa các tiến bộ khoa học kỹ thuật ứng dụng vào sản xuất, chăn nuôi để nâng cao hiệu quả sử dụng trên diện tích canh tác.

Mô hình trồng môn xen khoai lang giữa lô cao su chưa đến kỳ khép tán có thu nhập cao ở xã Vĩnh Kim.

Hộ ông Lê Đức Bốn ở xã Vĩnh Lâm, sau khi thực hiện dồn điền đổi thửa, gia đình ông có diện tích ruộng 0,5 ha tập trung cùng một thửa. Ông đã mạnh dạn đấu thầu thêm 2,5 ha vùng bàu Duy Viên để xây dựng trang trại. Ba loại cây trồng vật nuôi chính ông đầu tư trên diện tích này đó là lúa - cá - vịt. Mỗi năm gia đình ông thu hoạch khoảng 30 tấn thóc, 500 kg cá và chăn nuôi 2.000 con vịt. Ở vào thời điểm giá cả như năm 2004 ông đã thu gần 100 triệu đồng/năm. Xuất phát từ thực tế tiềm năng lợi thế của địa phương, Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2005-2010 xác định nhiệm vụ của ngành Nông nghiệp “…Tiếp tục khuyến khích phát triển các mô hình sản xuất-kinh doanh tổng hợp có hiệu quả cao trong trong nông nghiệp, phấn đấu đến năm 2010 đạt giá trị bình quân thu nhập 25 triệu đồng/ha/năm. Trong đó có 35 – 40% diện tích có giá trị từ 40-50 triệu đồng/ha/năm.” Đây là một trong 5 chương trình công tác trọng tâm mà Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XVI đề cập. Để thực hiện, UBND huyện Vĩnh Linh đã xây dựng đề án “Nhân rộng mô hình sản xuất nông nghiệp đạt giá trị thu nhập 50 triệu đồng/ha trở lên”. Sau khi đề án được thông qua, UBND huyện thành lập Ban chỉ đạo từ huyện đến cơ sở. Ngành Nông nghiệp huyện tiến hành khảo sát thổ nhưỡng để xác lập hệ cây trồng vật nuôi và chế độ canh tác. Mục tiêu mà Vĩnh Linh hướng đến trong đề án này đó là thực hiện sản xuất nông nghiệp đa dạng, thâm canh, chuyên canh cao, cải tạo môi trường sinh thái. Qua cơ sở thực tiễn này Vĩnh Linh sẽ xây dựng quy hoạch vùng sản xuất nông – lâm – ngư nghiệp cho những năm tiếp theo. Đầu năm 2007, Thường vụ Huyện ủy đã có Nghị quyết 06 chuyên đề về nhân rộng mô hình sản xuất nông nghiệp có thu nhập 50 triệu đồng/năm trở lên. Nghị quyết này được triển khai khá đồng bộ ở các địa phương trong huyện. Qua 3 năm thực hiện đề án, nhờ tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, Vĩnh Linh đã có gần 3.100 ha đất nông nghiệp có thu nhập 50 triệu/ha/năm trở lên, tập trung ở các xã có tiềm năng phát triển như: Vĩnh Thủy, Vĩnh Lâm, Vĩnh Nam, Vĩnh Kim, Vĩnh Tú.... Số hộ xây dựng mô hình phát triển kinh tế trang trại ngày càng nhiều. Một số mô hình không chỉ đạt bình quân thu nhập 50 triệu/ha mà đã lên tới 60-70 triệu đồng/ha. Mô hình trồng môn xen với khoai lang và sắn dây ở xã Vĩnh Nam có thu 70,6 triệu/ ha; mô hình trồng lúa kết hợp với nuôi cá và lợn ở xã Vĩnh Lâm, Vĩnh Thuỷ đạt 62,5 triệu đồng/ha…Đặc biệt có nhiều mô hình đã đạt giá trị từ 100 đến 300 triệu/ năm, như mô hình xen canh kết hợp của ông Đặng Xuân Quý ở thôn Nỗng, xã Vĩnh Kim. Với diện tích 6 sào đất màu, ông trồng xen canh gối vụ các loại cây như ném, lạc, ngô đông xuân, môn, vừng, mỗi năm thu được 47 triệu đồng, sau khi trừ chi phí còn lãi trên 30 triệu đồng. Tính ra, mô hình này đã đạt tới 110 triệu/ ha/ năm. Hay như mô hình VAC của ông Trần Huỳnh Tứ ở thôn Tứ Chính, xã Vĩnh Tú. Trên diện tích đất cát 0,8 ha, ông đầu tư xây dựng chuồng trại chăn nuôi lợn, cá, gà và trồng lạc, dưa non. Nhờ áp dụng tốt các quy trình kỹ thuật trong sản xuất, chăn nuôi, tính ra mỗi năm gia đình ông thu được 375 triệu/ha… Bên cạnh xây dựng mô hình sản xuất kết hợp, việc chọn giống cây trồng là vấn đề được nông dân chú trọng. Nhiều giống mới được du nhập vào địa phương đã tạo ra nhiều loại nông sản có giá trị thu nhập cao. Năm 2009, HTX Thôn Tây, xã Vĩnh Tú đưa giống dưa Tiểu Yến vào trồng gối lạc ( dưa trái vụ) trên diện tích 30 ha. Giống dưa này được nhập từ miền Nam ra, rất ngọt, giòn và sai quả, năng suất cao, được thị trường ưa chuộng. Không những thế, giống dưa Tiểu Yến lại thích nghi với vùng ruộng cát bạc màu, rất dễ trồng. Mỗi héc ta cho thu nhập từ 60-70 triệu đồng, chi phí đầu tư rất thấp, hết khoảng 10 triệu đồng/ha. Trong lúc đó trên cùng diện tích này cây lạc đông xuân đã cho thu nhập 25 – 30 triệu đồng/ha. Như vậy, nếu tính trên đơn vị diện tích ở vùng ruộng cát bạc màu này nông dân Vĩnh Tú đã sản xuất dưa và lạc cho thu nhập từ 85 đến 100 triệu đồng/ha/năm. Năm 2009, UBND huyện Vĩnh Linh đã tổ chức 2 cuộc hội thảo ở cụm phía Tây và phía Đông của huyện. Tại hội thảo này, nhiều vấn đề đã được phân tích, rút ra nhiều kinh nghiệm quý báu. Dựa trên thực tiễn của các mô hình mà nông dân đã đầu tư để huyện tiếp tục chỉ đạo, nhân rộng các mô hình sản xuất. Trên thực tế, hiệu quả kinh tế thu lại trên cùng một đơn vị diện tích trong một năm ở một số mô hình rất cao. Phương thức sản xuất chủ yếu là xen canh gối vụ. Nhưng các mô hình này còn nhỏ lẻ, chưa tạo ra nguồn sản phẩm mang tính hàng loạt. Việc quảng bá, giới thiệu nông sản trên thị trường chưa rộng. Vì vậy, các mặt hàng của nông dân làm ra còn mang tính tự cung, tự cấp, giá cả thị trường dựa vào mức tiêu thụ sản phẩm. Như ở Vĩnh Kim, mỗi năm toàn xã trồng bình quân 40 ha ném, 1 ha có thể cho thu nhập từ 150 đến 200 triệu đồng. Nhưng nếu nâng diện tích trồng ném lên thì chắc chắn đầu ra sẽ gặp khó khăn, chưa nói đến giá ném bị hạ. Một số mặt hàng nông sản được các doanh nghiệp nhỏ trên địa bàn thu mua xuất bán ra thị trường trong và ngoài nước chủ yếu là lạc, cao su, hồ tiêu. Một số mặt hàng nông sản khác rất khó khăn trong việc tiêu thụ. Như vậy, khó khăn nhất đối với nông dân vẫn là việc tìm đầu ra cho sản phẩm. Đây cũng chính là nguyên nhân hạn chế đến việc đầu tư thâm canh, mở rộng diện tích canh tác của nhiều loại cây trồng, vật nuôi. Nếu tính về giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích của một số mô hình thì đã vượt gấp nhiều lần so với Nghị quyết Đảng bộ huyện đề ra, nhưng diện tích đạt giá trị thu nhập 40-50 triệu/ha/năm trong toàn huyện vẫn còn xa so với yêu cầu (3.100 ha/12.000 ha diện tích đất canh tác). Nông dân Vĩnh Linh vốn có truyền thống cần cù, chịu khó, sáng tạo trong lao động sản xuất. Với trình độ dân trí ở vùng nông thôn đang ngày càng phát triển như hiện nay thì việc áp dụng các tiến bộ mới, từ khoa học kỹ thuật đến chọn giống, đầu tư thâm canh sẽ không ngừng được cải thiện. Các cấp ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể đã có nhiều chương trình hành động phối hợp, nhằm động viên, khuyến khích nông dân đầu tư phát triển kinh tế theo mô hình kết hợp. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi thì vẫn còn một số khó khăn nhất định, nhất là các yếu tố khách quan như giá cả, thị trường tiêu thụ sản phẩm...đã làm ảnh hưởng đến việc đầu tư sản xuất. Để thực hiện mục tiêu Nghị quyết đề ra, cần có những giải pháp cụ thể, tháo gỡ những khó khăn để đến cuối năm 2010 Vĩnh Linh đạt giá trị thu nhập bình quân 25 triệu đồng/ ha và có 35-40% diện tích sản xuất nông nghiệp đạt giá trị 40-50 triệu đồng/ha, tạo tiền đề cho việc quy hoạch sản xuất Nông – Lâm – Ngư nghiệp trong những năm tới. Bài, ảnh : Phương Mai