Rừng không tin vào những giọt nước mắt!

(QT) - Tôi có nhiều cơ hội để chứng kiến “thú chơi đồ gỗ” của nhiều đại gia và quan chức ở nhiều tỉnh thành trong nước, thậm chí có cả những chức sắc tôn giáo. Đó là gì? Là những bộ “ngựa”- một loại phản gỗ để chưng hơn là để phục vụ cho sự ngủ nghỉ của gia chủ với chiều dài lên cả chục mét và chiều rộng (tức đường kính thân cây) lên tới vài ba mét. Bộ “phản ngựa” ấy lừng lững ở gian giữa căn nhà như một biểu tượng của sự sang trọng và độc đáo. Bộ “phản ngựa” có đường kính 3 mét tôi từng gặp ở một thiền viện. Có một bộ phản kinh khủng hơn thế tôi gặp ngay tiền sảnh một khách sạn 5 sao ở một thành phố di sản văn hóa. Nếu tưởng tượng một cây gỗ có đường kính vài ba mét thì tuổi tác của nó thế nào? Và để hạ được nó rồi “kéo cưa lừa xẻ” mang về thành phố thì sẽ thêm bao nhiêu cây rừng cạnh nó bị hạ gục theo? Không chỉ là những tấm phản gỗ quý, đó là còn những bộ salon, tràng kỉ, độc bình, tủ thờ…cho tới những biệt phủ toàn gỗ quý.

Trong vô số những bức ảnh chụp cảnh cháy rừng ở Bắc Trung Bộ những ngày qua có nhiều bức ảnh chụp cảnh người dân cứu tài sản gia đình trước nguy cơ bị ngọn lửa cháy rừng thiêu đốt, trong đó có một khung hình rất ấn tượng: Những người lính cứu hỏa cùng người dân đang lễ mễ khiêng một chiếc tràng kỉ bằng gỗ. Chỉ nhìn những nét chạm khắc, màu gỗ, có thể đoán ngay đó là một tài sản có nguồn gốc từ …gỗ rừng và tất nhiên là gỗ quý. Hình ảnh ngọn lửa cháy rừng dồn đuổi và hình ảnh người dân cuống cuồng cứu mớ tài sản bằng gỗ quý kia là một câu chuyện không hồi kết. Bởi thế, khi mạng xã hội đang bày tỏ sự đau thương với những cánh rừng, sự chậm trễ thiếu vắng của các phương tiện chữa cháy hiện đại thì chiếc trường kỉ lừng lững kia như một câu trả lời cho tất cả! Đó là ngay cả những người viết status đau thương kia, thả những biểu tượng cảm xúc (emoticon) căm giận kia, biết đâu từ lâu nay đã làm giàu bộ sưu tập đồ gỗ cho gia đình mình. Vì thế, những khóc lóc cho rừng cháy chắc sẽ không giải quyết tận gốc của vấn đề khi mà gỗ vẫn đang là cách để nhiều người dùng nó nhằm biểu diễn sự giàu sang!

Sau trận cháy, trên mạng xã hội đang kêu gọi câu chuyện trồng cây. Quá tốt. Nhưng trồng cây như thế nào khi mà ta vẫn chứng kiến những cây được trồng trên…truyền hình đều là những cây cổ thụ được bứng từ rừng về rồi đặt nó vào một sinh cảnh khác, gắn thêm bảng tên, bia đá, trong khi bản chất của cách lưu niệm này là chăm cho cây non từng ngày lớn lên thay vì thành cổ thụ theo kiểu “đốt cháy giai đoạn”.

Bởi thế, muốn cứu rừng, giữ rừng hãy cứu từ trong tâm thế của chúng ta. Bỏ ngay thú vui sưu tập đồ gỗ với những món đồ càng hiếm, càng hoành tráng càng oai, bỏ ngay cách trồng cây chỉ một đêm thành cổ thụ. Nhắc tới cây và rừng tôi vẫn nhớ về Bhutan, đất nước bên triền Hymalaya, một đất nước “sống xanh” thực sự!

Nhà vua Bhutan đã từng ra một sắc lệnh khi một cây rừng bị chặt đi người dân phải trồng lại ba cây khác thay vào đó. 72% diện tích đất nước được che phủ bởi rừng rậm là một con số cao vào hàng nhất thế giới, nhưng không bằng lòng với con số ấy, đất nước này vẫn luôn tìm mọi cách để tăng độ che phủ của rừng và từ lâu, nhà vua luôn là người tìm cách để đưa diện tích rừng tăng lên mỗi năm.

Hằng năm, dịp kỉ niệm lễ đăng quang của mình, hay sinh nhật, thay vì nhân dân chờ đợi được xem những cuộc diễu hành huy hoàng và tráng lệ, nhà vua đã tuyên bố đó sẽ là ngày “lâm nghiệp xã hội”, những trường học cũng như cộng đồng dân cư được nghỉ lễ để đi…trồng cây! Và chính thiên nhiên đã đền đáp lại cho đất nước Bhutan những ân tình mà người dân đối xử với cây cỏ.

Trên những con đường nhiều đèo dốc quanh co nguy hiểm mà chúng tôi đi qua, tuy đường sá dốc đèo nhưng hầu như không gặp một điểm sạt lở nào trên đường, điều ấy có được chính là nhờ những tán rừng cổ thụ điệp điệp trùng trùng hai bên đường kiên trung giữ đất. Con đường tuy hẹp nhưng có lẽ người Bhutan không muốn mở rộng hơn bởi sợ rằng sẽ phải phá đi những cây cối bên lề đường. Và con đường dẫu hẹp, thời gian đi lại có lâu hơn, nhưng bù lại, gìn giữ được cây rừng và thiên nhiên, đó cũng là một triết lí “sống chậm” nữa của Bhutan mà chúng tôi đọc được trong những ngày rong ruổi. Bài học gìn giữ những cánh rừng trên đất nước Bhutan cũng đã được nhà vua Jigme Singye Wangchuck rút ra từ kinh nghiệm đau thương của đất nước Nepal “hàng xóm”. Những cánh rừng ở Nepal bị đốn trụi đã mang đến tai ương với lũ lụt và hạn hán triền miên, bởi thế để không “dẫm lên” vết chân Nepal, người Bhutan đã làm cho xứ sở của mình trở thành quốc gia có độ che phủ của rừng cao nhất thế giới!

Xót thương trước cánh rừng bị cháy những ngày qua là điều rất tốt. Nhưng chỉ có thế thì không đủ để ngăn được những trận cháy rừng. Rừng không tin vào những giọt nước mắt!

Lê Đức Dục