Hàng loạt quốc gia Trung Đông cắt quan hệ ngoại giao với Ca-ta

QĐND - Ngày 5-6, một loạt nước gồm A-rập Xê-út, Ba-ranh, Ai Cập, Các tiểu vương quốc A-rập thống nhất (UAE) và Y-ê-men đã đồng loạt tuyên bố cắt đứt quan hệ ngoại giao với Ca-ta với lý do quốc gia này hỗ trợ các tổ chức cực đoan, gây bất ổn trong khu vực.

Theo Hãng thông tấn SPA của A-rập Xê-út, quốc gia này quyết định cắt quan hệ với Ca-ta sau các lần "chính quyền tại Đô-ha vi phạm hệ thống và nghiêm trọng suốt nhiều năm qua với mục đích tạo ra xung đột giữa các cấp trong nội bộ A-rập Xê-út, hỗ trợ cho các tay khủng bố và bè phái làm khu vực bất ổn”. Theo cáo buộc của Ri-át, Ca-ta đang hỗ trợ các tổ chức cực đoan, bao gồm Anh em Hồi giáo (MB), Tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và Al-Qaeda, bằng việc kích động qua các kênh phương tiện truyền thông. Do vậy, nước này cắt đứt quan hệ ngoại giao và đóng cửa mọi cảng hàng không và cảng biển với nước láng giềng Ca-ta để "bảo vệ an ninh quốc gia trước các mối đe dọa của khủng bố và cực đoan".

Ca-ta trong “tâm bão” tẩy chay của một loạt nước vùng Vịnh. Ảnh: lepoint.fr.

Trong một tuyên bố, UAE thông báo quốc gia này hoàn toàn nhất trí với A-rập Xê-út về quan điểm với Ca-ta. Quốc gia này cho rằng, Ca-ta đang đe dọa tính ổn định và an ninh khu vực, cũng như thao túng và trốn tránh trách nhiệm và thỏa thuận trước đó cam kết với các quốc gia vùng Vịnh. UAE lệnh cho các quan chức ngoại giao của Ca-ta đang làm nhiệm vụ tại A-bu Đa-bi chỉ có 48 giờ đồng hồ để rời khỏi đây. Không chỉ có vậy, công dân Ca-ta có 14 ngày để rời khỏi UAE. Công dân đến từ Ca-ta cũng bị cấm không được “đi qua UAE” bằng bất kỳ phương tiện nào. Trong một động thái mới, Hãng hàng không Etihad Airways của UAE đã quyết định ngừng các chuyến bay tới Ca-ta kể từ ngày 6-6. Đại diện Etihad Airways cho biết sẽ áp đặt biện pháp này tới khi nào "có thông báo tiếp theo".

Ba-ranh cho biết, việc Ca-ta kích động qua truyền thông và ủng hộ các hoạt động khủng bố cũng như hỗ trợ tài chính cho các tổ chức có liên hệ với I-ran là lý do khiến vương quốc này tuyên bố cắt đứt các quan hệ ngoại giao với Ca-ta. Hãng thông tấn Ba-ranh thông báo Nhà nước Ca-ta đã gây bất ổn an ninh và sự ổn định ở Vương quốc Ba-ranh, cũng như can thiệp vào vấn đề nội bộ, tiếp tục làm leo thang và kích động truyền thông, ủng hộ các hoạt động khủng bố có vũ trang... Ngoài ra, Ba-ranh cũng yêu cầu các công dân Ca-ta rời khỏi nước này trong vòng 14 ngày, trong khi các nhà ngoại giao Ca-ta chỉ có 48 giờ để rời khỏi Ba-ranh sau khi bị trục xuất.

Một trong những lý do khiến Ai Cập ra quyết định cắt đứt quan hệ với Ca-ta là chính quyền Đô-ha hỗ trợ MB, tổ chức mà Cai-rô liệt vào danh sách khủng bố. Do vậy, tất cả các cảng và sân bay của Ai Cập sẽ đóng cửa đối với các tàu, thuyền và máy bay của Ca-ta.

Tiếp theo động thái của 4 quốc gia vùng Vịnh, ngày 5-6, chính phủ được quốc tế công nhận của Y-ê-men cũng tuyên bố cắt đứt quan hệ với Ca-ta, cáo buộc nước này bắt tay với những kẻ thù thuộc phong trào Hu-thi có quan hệ với I-ran. Tuyên bố khẳng định, Y-ê-men ủng hộ quyết định ngày 5-6 của liên quân do A-rập Xê-út dẫn đầu, vốn trong hơn hai năm qua đã chiến đấu nhằm đánh bật phiến quân Hu-thi ra khỏi thủ đô Xa-na.

Trong khi đó, liên minh quân sự A-rập do A-rập Xê-út đứng đầu chống phiến quân tại Y-ê-men cũng thông báo sẽ chấm dứt tư cách thành viên của Ca-ta. Đây được xem là hành động chưa có tiền lệ và thể hiện sự rạn nứt chưa từng thấy trong nhóm các nước Vùng Vịnh giàu có, đồng thời là đồng minh của Mỹ.

Trước những cáo buộc trên, Bộ Ngoại giao Ca-ta cùng ngày đã ra tuyên bố bày tỏ "lấy làm tiếc" vì các quyết định này và cho rằng đây là những quyết định "vô lý", dựa trên những cáo buộc "vô căn cứ". Đô-ha nhấn mạnh, đây là một sự "vi phạm chủ quyền", đồng thời cam kết với người dân nước này rằng động thái trên sẽ "không ảnh hưởng tới cuộc sống bình thường của họ".

Quan ngại trước căng thẳng leo thang tại vùng Vịnh, Ngoại trưởng Mỹ Rếch Ti-lơ-xơn (Rex Tillerson) đã kêu gọi các bên liên quan ngồi lại với nhau để giải quyết những bất đồng và Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) cần duy trì đoàn kết. Phát biểu với báo giới sau cuộc hội đàm "2+2" giữa Bộ trưởng Quốc phòng, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ và Ô-xtrây-li-a tại thành phố Xít-ni, ông Ti-lơ-xơn nhấn mạnh, mặc dù tình hình đang rơi vào "thế bế tắc", nhưng ông mong đợi điều này sẽ không "gây ra bất kỳ tác động lớn nào tới cuộc chiến chống khủng bố trong khu vực và trên toàn thế giới".

Ca-ta từ lâu đã phải đối mặt với nhiều cáo buộc “hỗ trợ khủng bố”. Nhiều cá nhân Ca-ta đã bị Bộ Tài chính Mỹ liệt vào danh sách trừng phạt do liên quan đến các hoạt động hỗ trợ tài chính cho khủng bố. Quốc gia này còn bị chỉ trích cung cấp nơi trú ẩn cho Kha-lít Mê-san (Khaled Meshaal), thủ lĩnh lưu vong của phong trào Hồi giáo Hamas. Trong khi đó, nhóm phiến quân Ta-li-ban ở Áp-ga-ni-xtan cũng mở một chi nhánh tại Đô-ha vào năm 2013.

Thời gian gần đây, nhất là sau chuyến công du của Tổng thống Mỹ Đô-nan Trăm (Donald Trump) đến Trung Đông, Ca-ta liên tục bị các quốc gia GCC lên án, chỉ trích vì những phát ngôn ủng hộ I-ran của người đứng đầu Ca-ta Ta-mim Ben Ha-mát An Tha-ni (Tamim ben Hamad Al-Thani). Mặc dù Ca-ta lên tiếng phủ nhận các cáo buộc trên và cho rằng tin tặc đã tấn công trang mạng của Hãng thông tấn Al-Jareeza, đưa ra các thông tin sai lệch, nhưng lời giải thích này vẫn không thể làm giảm căng thẳng. Các quốc gia GCC cho rằng, những phát ngôn của người đứng đầu Ca-ta đã vi phạm nghiêm trọng các cam kết đã ký trong “Tuyên bố Ri-át 2014” liên quan đến việc “tôn trọng các nguyên tắc của GCC và không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau”.

BÌNH NGUYÊN