Phát triển kinh tế trang trại góp phần xây dựng nông thôn mới

(QT) - Những năm qua, sự phát triển loại hình kinh tế trang trại (KTTT) đã từng bước khẳng định vị trí trong quá trình xây dựng nông thôn mới (NTM), đặc biệt là đã giải quyết được những vấn đề mà kinh tế hộ gia đình trước đây khó thực hiện được. Cụ thể như áp dụng tiến bộ KHKT vào sản xuất hàng hoá; tạo sự liên kết dịch vụ sản xuất, thu hút nguồn vốn nhàn rỗi của nhiều tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp; chủ động tiếp cận thị trường, tìm đầu ra cho sản phẩm… Thực tế những năm qua cho thấy, các mô hình KTTT đã góp phần tích cực vào việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế, nâng cao giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích đất canh tác, đẩy nhanh tiến độ xoá đói, giảm nghèo, giúp nông dân vươn lên làm giàu. Đặc biệt, cũng chính nhờ phát triển mô hình KTTT đã giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động, tăng thu nhập cho nông dân, từng bước thực hiện hiệu quả các tiêu chí trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.

Mô hình nuôi gà thả vườn đem lại thu nhập khá cao cho nông dân nhiều địa phương trong tỉnh

Mô hình KTTT của ông Trần Lương Cương, xã Hải Thượng (Hải Lăng, Quảng Trị) là một trong những điển hình. Với quyết tâm vượt khó vươn lên, sau 8 năm gây dựng, đến nay mô hình trang trại của ông Cương đã có quy mô khá lớn và mang lại hiệu quả khá. Với 700 lợn thịt/năm; 30 lợn nái đẻ 70% máu ngoại, gà thả vườn 1.000 con/ năm; hệ thống ao cá với diện tích 20.000 m 2 ; 50 gốc cây ăn quả; 200 gốc cây cổ thụ và 17 ha keo lai, doanh thu bình quân của trang trại ông Cương hàng năm đạt trên 2 tỷ đồng, trừ chi phí lãi ròng khoảng 500 triệu đồng/năm. Trang trại phát triển đã giải quyết việc làm thường xuyên cho 2 lao động địa phương với thu nhập 2,5 triệu đồng/người/tháng và hàng chục lao động thời vụ để chăm sóc và trồng mới cây rừng, bình quân ngày công đạt 150 ngàn/người/ngày. Từ nguồn lợi nhuận thu được hàng năm, ông Cương đã đầu tư mua sắm trang thiết bị phục vụ sản xuất, chăn nuôi. Đặc biệt, ông đã không ngừng học hỏi để áp dụng tiến bộ KHKT vào chăn nuôi, trồng trọt, coi trọng việc phòng trừ dịch bệnh, chăn nuôi theo quy trình khép kín nên đã hạn chế dịch bệnh và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Mô hình trồng rừng trên cát của ông Cương cũng góp phần tạo vành đai xanh hiệu quả, hạn chế tình trạng cát bay, cát lấp, giữ gìn cảnh quan môi trường cho địa phương. Mô hình trang trại tổng hợp của ông Trần Xuân Dũng, xã Gio Quang (Gio Linh) cũng đem lại hiệu quả kinh tế khá cao. Trên quỹ đất 2,8 ha, ông Dũng đã trồng 1,5 ha cây công nghiệp dài ngày; 1.000 m 2 cỏ voi chăn nuôi bò; 1.200 m2 nuôi cá nước ngọt, phần còn lại xây dựng trang trại chăn nuôi lợn quy mô 220 lợn thịt, 30 lợn nái và nuôi thêm 150 con gà thả vườn/lứa. Mô hình kinh tế tổng hợp của ông Dũng đem lại doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm. Tính đến cuối năm 2010, toàn tỉnh có 902 trang trại (theo tiêu chí cũ), tập trung chủ yếu ở các huyện Vĩnh Linh, Hướng Hoá, Gio Linh, Hải Lăng, Cam Lộ, Triệu Phong…Ngày 13/4/2011, Bộ Nông nghiệp &PTNT ban hành Thông tư quy định tiêu chí và thủ tục cấp giấy chứng nhận kinh tế trang trại mới. Như vậy, theo tiêu chí mới, tính đến cuối năm 2012, toàn tỉnh có 24 trang trại đạt tiêu chí các loại. Diện tích bình quân mỗi trang trại đạt 21,2 ha, giá trị sản lượng bình quân đạt trên 2,2 tỷ đồng/trang trại. Thực tế thời gian qua cho thấy, sự phát triển của KTTT đã góp phần không nhỏ vào quá trình triển khai Chương trình xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, nhìn một cách tổng thể, hầu hết các trang trại đều hình thành một cách tự phát. Các chính sách về phát triển KTTT được thực hiện thông qua các chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn nói chung chứ chưa có chính sách cụ thể, riêng biệt của địa phương về phát triển KTTT. Bên cạnh đó, mặc dù nhà nước đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ cho phát triển KTTT nhưng chưa có chính sách thúc đẩy tạo động lực phát triển mạnh mẽ cho loại hình kinh tế này; việc tiếp cận nguồn vốn từ ngân hàng của các trang trại còn gặp nhiều khó khăn. Thủ tục giao đất, cấp đất cho chủ các trang trại khi đã có đề án sản xuất kinh doanh được thẩm định còn chậm, gây cản trở đến quá trình đầu tư, phát triển trang trại mới. Trong khi đó, các trang trại, gia trại phần lớn nằm xen lẫn trong các khu dân cư nên rất cần có sự quan tâm từ các cấp chính quyền trong việc di dời, quy hoạch vùng sản xuất tập trung. Một hạn chế trong phát triển kinh tế trang trại hiện nay là trình độ quản lý của các chủ trang trại nhìn chung chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, chưa qua đào tạo, tập huấn, chủ yếu điều hành sản xuất theo kinh nghiệm. Khả năng tiếp cận thị trường, tiêu thụ sản phẩm của nhiều chủ trang trại còn hạn chế. Lao động làm việc trong các trang trại chưa nhiều, ít có hợp đồng lao động, chủ yếu là thuê mướn lao động thời vụ… Trong quá trình triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, việc phát triển kinh tế trang trại, gia trại là một yêu cầu cấp thiết. Để KTTT tiếp tục phát triển bền vững trong thời gian tới, thiết nghĩ các cấp, ngành liên quan trong tỉnh cần ban hành chủ trương, chính sách riêng nhằm giúp loại hình kinh tế này phát triển nhanh và hiệu quả. Chẳng hạn như về đất đai, trên cơ sở quy hoạch chung của từng địa phương, cần có chính sách hỗ trợ, khuyến khích cho nhân dân các vùng có lợi thế phát triển KTTT. Cải tiến thủ tục cấp đất, giao đất, cho thuê đất, miễn thuế sử dụng đất trong những năm đầu cho các chủ trang trại khi có đủ điều kiện sản xuất, kinh doanh khả thi. Có chính sách di dời các trang trại cũ xen lẫn khu dân cư và các trang trại thành lập mới đến nơi quy hoạch tập trung, đảm bảo vệ sinh môi trường và phòng chống dịch bệnh. Nên mở rộng đối tượng cho vay vốn, nâng mức vay cho các hộ nông dân, cần có chính sách hỗ trợ lãi suất ưu đãi hoặc cấp bù lãi suất vay vốn cho loại hình KTTT. Tăng cường khuyến khích liên kết sản xuất, tiêu thụ giữa trang trại và các doanh nghiệp, thực hiện liên kết “4 nhà” tạo chuỗi giá trị cho mỗi loại hình trang trại, mỗi loại sản phẩm. Có chính sách hỗ trợ đào tạo, tập huấn về quản lý, áp dụng tiến bộ KHKT cho các chủ trang trại. Để đưa mô hình KTTT đi vào chiều sâu và phát triển đúng hướng, góp phần đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM cần có sự nhìn nhận đầy đủ hơn, đồng thời có bước đi, giải pháp phù hợp để KTTT phát triển bền vững và hiệu quả. Cần xây dựng đề án quy hoạch tổng thể về phát triển KTTT, gia trại gắn với xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh đến năm 2020 và những năm tiếp theo. Bài, ảnh: THANH LÊ