Niềm vui từ trái bóng tròn

(QT) - “Bóng đá làm được những điều tưởng chừng không thể” – Đó là đúc kết của các cán bộ, nhân viên Tổ chức Ủy ban Y tế Hà Lan – Việt Nam (MCNV) sau chuỗi ngày rong ruổi khắp các bản làng vùng cao gieo niềm đam mê bóng đá. Ai cũng vui mừng khi trái bóng tròn đã phá vỡ rào cản trong mỗi con người và giúp kết nối cộng đồng. Ươm mầm bóng đá Trước đây, đất nước Ấn Độ tồn tại khá nhiều khu ổ chuột. Sống trong môi trường thiếu lành mạnh, trẻ em lớn lên, trở thành những tay anh chị khét tiếng. Mọi chuyện bắt đầu thay đổi từ khi Dự án “Magic bus” (Chuyến xe kỳ diệu) ra đời. Hàng tuần, một chiếc xe bus lăn bánh đến khu ổ chuột đón lũ trẻ. Lên xe, các em trò chuyện với nhau về nhiều vấn đề trong cuộc sống như: “Ước mơ của bạn”, “Làm gì khi bị lạm dụng tình dục?”, “Có nên dính vào ma túy?”… Đặc biệt, điểm cuối của hành trình là một sân bóng rộng. Tại đây, các em nhỏ có thể thỏa sức đá bóng. Cứ thế, theo từng chuyến xe, những khu ổ chuột bị xóa dần.

Người dân chăm chú theo dõi pha sút phạt 11m

Lấy cảm hứng từ Dự án “Magic bus”, Tổ chức MCNV quyết định xây dựng mô hình câu lạc bộ bóng đá cộng đồng tại các xã khó khăn dọc tuyến Lìa, huyện Hướng Hóa. Ông Hồ Sỹ Quảng, Trưởng Văn phòng MCNV Quảng Trị chia sẻ: “Khi mới lên đây, chúng tôi thấy những đứa trẻ dùng quả bưởi hoặc quấn vải thành khối tròn để làm bóng. Dẫu vậy, trận cầu của các em vẫn nảy lửa, thu hút nhiều người đến xem và cổ vũ. Trong đầu chúng tôi xuất hiện một câu hỏi: Tại sao không dùng bóng đá làm phương tiện giúp dân bản nâng cao dân trí? Điều đáng mừng là ý tưởng ấy sớm nhận được sự đồng hành của Dự án Bóng đá cộng đồng Việt Nam”. Ngày đầu, cán bộ, nhân viên Tổ chức MCNV chỉ mang theo vài trái bóng lên với đồng bào vùng cao. Họ để bà con tự chia đội và chơi bóng. Kết thúc trận đấu, mọi người quây quần trò chuyện. Lúc ấy, cán bộ, nhân viên Tổ chức MCNV đặt ra câu hỏi: “Mọi người yêu thích bóng đá không?”, “Bóng đá mang lại lợi ích gì?”, “Ai muốn thành lập đội bóng?”… Thế rồi, những câu chuyện xoay quanh trái bóng tròn nhanh chóng được chia sẻ. Ai cũng bày tỏ mong muốn có một đội bóng ở bản. Theo từng chuyến xe của Tổ chức MCNV, 10 đội bóng cộng đồng lần lượt được thành lập ở xã Thanh, A Xing, A Túc, Xy, A Dơi. Điểm đáng chú ý là các đội có sự tham gia của cả nam lẫn nữ. Một số bạn trẻ khuyết tật cũng góp mặt trong đội hình. Em Hồ Thị Phương giãi bày: “Môn bóng đá không còn dành riêng cho các bạn nam nữa rồi. Ở bản em, các bạn nữ cũng đá bóng sau giờ lên nương. Dù không nghe được nhưng em vẫn tìm thấy niềm vui trong môn bóng đá cùng các bạn”.

Các thiếu nữ vùng cao tham gia đá bóng

Bóng đá có sức hút mạnh mẽ đối với dân bản. Không chỉ mang lại niềm vui, môn thể thao này còn giúp mọi người học được rất nhiều điều bổ ích như sự đoàn kết để làm nên chiến thắng; cần kiềm chế tính nóng vội, chủ quan; luôn nêu cao tinh thần thắng không kiêu, bại không nản… Thông thường, giữa các hiệp hoặc sau mỗi trận đấu, cán bộ, nhân viên MCNV đều tổ chức các hoạt động tuyên truyền, thảo luận nhóm, văn hóa – văn nghệ… Đây là dịp để người dân vùng cao rèn khả năng thuyết trình trước đám đông, học diễn xuất, dàn dựng kịch, nhảy hip hop… Ngoài ra, dân bản còn nhận được nhiều món quà gắn với những thông điệp ý nghĩa như: “Mặc dép phòng tránh tai nạn thương tích”, “Rửa tay bằng xà phòng để ngăn ngừa vi khuẩn”, “Khoác áo ấm vào mùa đông vì sức khỏe của bạn”… Hàn gắn rạn nứt Trước đây, lớp trẻ giữa các xã dọc tuyến Lìa tồn tại khá nhiều mâu thuẫn. Có thời điểm, người dân xã này ngại sang địa phương kia vì sợ bị gây gổ, đánh nhau. Ông Hồ Văn Chôn, người có uy tín ở xã A Xing, cho biết: “Đôi khi chỉ một ánh nhìn vô tình hay câu nói bâng quơ mà lũ trẻ nổi máu anh hùng, rồi không ngại động tay, động chân. Thời chúng tôi, cứ mỗi hội sim, nam nữ dọc tuyến Lìa lại nô nức tụ họp ở nhà xu, đàn hát thâu đêm nhưng từ ngày hiềm khích xảy ra, mọi người ngại tham gia các hoạt động cộng đồng”. Khoảng cách giữa thanh thiếu niên các xã ngày càng lớn khi những vụ việc không đáng có xảy ra. Có đợt, vì một mâu thuẫn nhỏ mà thanh niên xã A Túc và A Dơi mang theo hung khí, quyết đối đầu, sống mái với nhau. Khi bị cản trở, nhóm 30 đối tượng đã lao vào đánh hội đồng hai chiến sĩ công an khiến họ bị thương nặng. Trước đó, một vụ việc đáng buồn diễn ra gây xôn xao dư luận. Sau khi đi dự đám cưới về, 5 bạn thanh niên bản có những hành động thiếu lịch sự, gây ồn ào trước cổng nhà một hộ dân trú tại xã Thanh. Sau một hồi cự cãi, hai bên lao vào đánh đập túi bụi khiến một người tử vong tại chỗ. Ngoài ra, nhiều vụ việc gây bất an trong cộng đồng nảy sinh như chặn đường xin đểu, phá hoại tài sản, trộm cắp…

Sau trận bóng, thanh niên các bản tổ chức diễn kịch, truyền thông về tai nạn thương tích

Xuất phát từ thực tế ấy, khi cán bộ, nhân viên MCNV đề nghị tổ chức những trận giao hữu giữa đội bóng 5 xã, tiếp đó là giải đấu cộng đồng, lãnh đạo các địa phương không khỏi quan ngại. Ai cũng lo mâu thuẫn trước đây sẽ bùng nổ, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Ngược lại, các cán bộ, nhân viên dự án khá tự tin. Anh Nguyễn Thanh Tùng, cán bộ Tổ chức MCNV chia sẻ: “Chúng tôi thấy nhận thức và hành vi của người dân đã thay đổi rất nhiều từ khi dự án bóng đá cộng đồng được triển khai tại thôn bản. Ngay những thanh niên nổi tiếng ngang ngược cũng trở nên hiền lành, biết tiết chế hơn. Vì vậy tôi nghĩ giải bóng đá cộng đồng sẽ là liều thuốc thử tốt nhất”. Trên cả sự mong đợi, ngay hôm đầu tiên diễn ra giải đấu giữa các đội bóng cộng đồng, dân bản thu xếp việc nương rẫy để đến xem và cổ vũ rất đông. Bỏ qua sự ái ngại ban đầu, ai cũng chăm chú theo dõi từng đường bóng, vỡ òa cùng các pha ghi bàn. Họ ngồi bên nhau, trò chuyện và tìm ra tiếng nói chung để tháo gỡ mâu thuẫn. Một thanh niên bản Thanh 4, xã Thanh chia sẻ: “Khi bình tĩnh trò chuyện, chúng em mới thấy những hành động của mình trước kia là thiếu suy nghĩ. Đáng ra không nên để những mâu thuẫn dễ nảy sinh và kéo dài như vậy. Sau trận bóng, chúng em đã bắt tay nhau, hứa xí xóa mọi chuyện”. Từ thành công bước đầu ấy, những giải đấu giao hữu giữa các đội bóng cộng đồng diễn ra thường xuyên hơn. Cứ hàng quý, rồi sau đó là hàng tháng, các đội bóng lại có dịp giao lưu và tham gia các hoạt động chung. Nhờ thế, tình anh em, bạn bè càng trở nên thắm thiết. Bên cạnh đó, những hạt giống bóng đá cũng được phát hiện, ươm trồng. Vừa qua, tổ chức MCNV đã đưa hai đội bóng đá nam, nữ lứa tuổi thiếu niên nhi đồng ở tuyến Lìa vào Huế giao lưu, thi đấu với các tỉnh bạn và cầu thủ nhí nước ngoài. Các em nhỏ vùng cao đã để lại ấn tượng tốt đẹp với lối chơi cống hiến, giàu tinh thần đồng đội. Trước đây, cái tên “tuyến Lìa” chỉ sự xa xôi, trở ngại không chỉ về khoảng cách địa lý mà còn ở điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội. Khi các vụ việc làm ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự xảy ra, khu vực này trở thành “điểm nóng”, khiến ai qua lại cũng e ngại. Từ ngày các đội bóng cộng đồng được thành lập, mọi chuyện đã thay đổi. Dân bản yêu thương, đoàn kết với nhau hơn, quyết tâm xây dựng cuộc sống mới để tuyến Lìa không còn xa ngái trong suy nghĩ của mọi người như trước đây. Bài, ảnh: TRƯƠNG QUANG HIỆP