Cần quy hoạch các hồ nước để phát huy tác dụng tích cực

(QT) - Quá trình phát triển đô thị đã làm cho diện tích đất trống, mặt nước và cây xanh dần bị thu hẹp lại. Trong đó đáng chú ý là diện tích các hồ nước trên địa bàn thành phố Đông Hà (Quảng Trị) đang dần bị bó hẹp, nhiều hồ có nguy cơ mất chức năng cân bằng sinh thái và điều tiết khí hậu. Trong bối cảnh khí hậu đang diễn biến phức tạp thì việc những “lá phổi xanh” của thành phố đang càng ngày càng mất tác dụng là điều rất đáng quan tâm. Theo phòng Quản lý đô thị thành phố Đông Hà cho biết, hiện nay trên địa bàn thành phố có 7 hồ nước lớn nhỏ phục vụ tưới tiêu, cân bằng sinh thái và điều tiết khí hậu. Trong đó, UBND thành phố Đông Hà quản lý 3 hồ là hồ Đại An (phường 5, diện tích 2,2 ha), hồ Khe Sắn (phường 1, diện tích 6,5 ha), hồ KM 6 (phường 4, diện tích 9,73 ha); Chi cục Thủy lợi tỉnh (Sở NN-PTNT) quản lý 2 hồ là hồ Khe Mây (phường 3, diện tích 41,18 ha), hồ Trung Chỉ (phường Đông Lương và Đông Lễ, diện tích 54,91 ha); 2 hồ còn lại là hồ phường 2 và hồ Bàu Sen do UBND phường 2 và phường Đông Lễ quản lý. Điều đáng nói là hiện nay một số hồ như hồ phường 2, hồ Đại An không còn tác dụng điều tiết khí hậu, cân bằng sinh thái do tình trạng ô nhiễm, lấn chiếm lòng hồ để xây nhà ở và canh tác của người dân sống xung quanh hồ.

Một số hồ nước trơ đáy, người dân tận dụng diện tích lòng hồ trồng rau muống, rau môn.

Theo đường Hùng Vương nối dài, chúng tôi đến hồ Đại An và cảm thấy rất băn khoăn với những gì đang diễn ra tại đây. Trước mắt chúng tôi, một hồ rộng 2,2 ha giờ chỉ còn trơ đáy, nói là hồ nhưng từ lâu hồ này không có nước. Thấy tiếc, nhiều hộ dân sống xung quanh hồ đã tận dụng diện tích mặt đất (vì không có nước) của lòng hồ để trồng rau muống, cây môn. Bà Nguyễn Thị Mai, một hộ dân sống cạnh hồ Đại An cho biết: “Nhà tôi sống cạnh hồ đã rất lâu, cái hồ này ở đây kể cả mùa nắng lẫn mùa mưa đều không có nước mà chỉ toàn là cỏ dại và cây mai dương mọc dày đặc. Bên cạnh đó, một số hộ kinh doanh dịch vụ ăn uống gần hồ thường xuyên thải rác ra hồ nên tôi cảm thấy rất bức xúc. Mong thành phố sớm có quy hoạch để cải tạo hồ, tạo cảnh quan, giữ gìn môi trường cho người dân xung quanh hồ”. Không chỉ có hồ Đại An, tình trạng lấn chiếm diện tích lòng hồ, ô nhiễm môi trường ở hồ phường 2 là rất đáng báo động. Theo quan sát của chúng tôi, một hồ rộng chừng 1,5 ha giờ đã được người dân trồng rau muống và hình thành một bãi rác lớn. Rác thải, nước thải từ các nhà hàng, rác thải xây dựng đều được gom về tại đây. Chị Hoàng Thị Thanh Cúc vạch từng đám rau muống, bên dưới là một màu nước đen ngòm, bốc mùi hôi thối, bức xúc nói: “Những gì đang diễn ra ở hồ này bây giờ không thể nào chịu nổi. Hồ này trên thực tế là do UBND phường 2 quản lý nhưng nhiều năm qua hầu như vô chủ, ai muốn vứt rác xuống hồ thì vứt, ai muốn trồng rau thì trồng, thậm chí nhiều hộ sống bên cạnh còn đóng cọc, đổ bê tông lấn chiếm lòng hồ để xây nhà ở, làm nhà hàng. Hồ thì ngày càng ô nhiễm mà tôi chưa khi nào thấy được nạo vét, khôi phục hay ngăn chặn tình trạng lấn chiếm. Cứ tình trạng như thế này thì vài ba năm tới, hồ này sẽ được lấp bằng vì rác thải và sự lấn chiếm”. Chúng tôi đem những bức xúc của người dân đến trình bày với ông Nguyễn Hữu Thành, Trưởng Phòng Quản lý đô thị thành phố Đông Hà, ông Thành cho biết: “Các vấn đề người dân nêu trên là có thực. Chúng tôi cũng đã lập kế hoạch đầu tư xây dựng hệ thống kè, làm đường quanh hồ để quản lý tốt diện tích hồ, đồng thời kiểm tra, xử lý tình trạng lấn chiếm tại các lòng hồ nhưng do khó khăn về kinh phí nên việc tổ chức đầu tư, thực hiện theo quy hoạch còn gặp nhiều khó khăn, công tác xử lý lấn chiếm lòng hồ còn nhiều vướng mắc. Trước thực trạng đó, chúng tôi đã lập dự án kêu gọi tài trợ của cấp trên. UBND thành phố cũng đã phối hợp với Ngân hàng Thế giới xây dựng kế hoạch cải tạo hồ để tạo cảnh quan và giữ gìn môi trường tại các hồ nước”. Ông Thành cho biết thêm, mặc dù gặp nhiều khó khăn về kinh phí, về công tác xử lý vi phạm lấn chiếm lòng hồ nhưng Phòng Quản lý đô thị vẫn thường xuyên có các đợt kiểm tra, đánh giá tình hình thực trạng ở các hồ nước, tuyên truyền người dân không được lấn chiếm lòng hồ và ý thức giữ gìn môi trường, cảnh quan khu vực các hồ nước. Tuy nhiên, công việc đó vẫn chưa phát huy tác dụng, nhiều hộ dân sống xung quanh hồ vẫn cố tình lấn chiếm, thải rác thải gây mất mỹ quan đô thị, mất vệ sinh môi trường, đe dọa đến hệ sinh thái của các hồ nước. Ở thành phố, các hồ nước được ví như là “lá phổi xanh” không chỉ giúp cho quá trình điều tiết không khí được tốt hơn mà còn góp phần cân bằng sinh thái, tạo cảnh quan hài hòa giữa thiên nhiên và đô thị, phục vụ tưới tiêu, thoát nước... Thế nhưng, trong quá trình phát triển đô thị, việc quy hoạch các hồ lại chưa được các ban ngành liên quan quan tâm. Trước thực trạng diện tích hồ và đặc biệt là diện tích mặt nước tại các hồ đang ngày càng bị thu hẹp, đã đến lúc phải có những biện pháp để quy hoạch, tôn tạo, phát triển hồ nước hợp lý, hiệu quả. Việc làm này vừa tạo sự hài hòa giữa cảnh quan thiên nhiên và đô thị, đem lại bầu không khí thoáng mát, trong lành và rất nhiều hữu ích khác cho thành phố. Bài, ảnh: NAM HẢI