Thiệt hại ngân sách lớn do việc cấp trùng thẻ Bảo hiểm Y tế

(QT) - Tháng 8/2012 khi thực hiện chương trình giám sát tình hình thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH), Bảo hiểm y tế (BHYT) ở các đơn vị, địa phương trên địa bàn Quảng Trị, các thành viên trong Đoàn giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh đã phát hiện tình trạng số thẻ BHYT được cấp nhiều hơn đối tượng tham gia BHYT lên tới hàng ngàn trường hợp. Đồng chí trưởng đoàn giám sát có ý định đề nghị các ngành chức năng của tỉnh kiểm tra, rà soát khắc phục tình trạng này. Bởi mỗi thẻ BHYT được cấp cho đối tượng chính sách xã hội, ngân sách nhà nước phải đầu tư chi phí 430.000 đ/thẻ (năm 2011), đến năm 2012 số tiền để mua mỗi thẻ đã lên tới 527.400 đ. Với đối tượng cận nghèo nhà nước hỗ trợ 50-70% giá trị tiền mua thẻ. Nếu trường hợp cấp trùng hàng ngàn thẻ thì số tiền mà ngân sách đầu tư là rất lớn. Sau đó do nhiều nguyên nhân, vụ việc không được sốt sắng theo đuổi tới cùng, nên đã lắng xuống. Gần đây, Bộ Tài chính có chủ trương tổng kiểm tra, rà soát các trường hợp được ngân sách nhà nước đóng, hỗ trợ tiền đóng BHYT trên phạm vi toàn quốc. Thực hiện chủ trương trên, tỉnh Quảng Trị đã thành lập đoàn kiểm tra liên ngành gồm các Sở : Tài chính, LĐTB&XH, Y tế và BHXH tỉnh. Đoàn tiến hành kiểm tra, rà soát, thực hiện các nội dung theo quy định của Bộ Tài chính đối với các đơn vị, cá nhân có liên quan. Thời gian tiến hành kiểm tra từ ngày 18/3 và kết thúc ngày 30/6/2013. Phát hiện cấp trùng 19.650 thẻ BHYT trong 2 năm 2011-2012 Qua kiểm tra, rà soát phát hiện trong 2 năm 2011-2012 số thẻ BHYT cấp trùng lên tới 19.650 thẻ, ngân sách nhà nước phải chi trả, thất thoát do cấp trùng thẻ BHYT là 5,986 tỉ đồng. Cụ thể trong năm 2011 số thẻ cấp trùng 9.706 thẻ, số tiền ngân sách phải thanh toán do cấp trùng thẻ là 2.406.792.325đ, trong đó các địa phương có thẻ cấp trùng nhiều nhất là huyện Gio Linh 1.453 thẻ, số tiền phải chi trả do cấp trùng 379.944.180 đ; huyện Đakrông 1.262 thẻ, phải chi trả số tiền 499.160.920 đ; huyện Hướng Hóa 1.620 thẻ với số tiền 589.763.250 đ. Năm 2012 số thẻ cấp trùng là 9.944 thẻ, tổng số tiền chi trả 3.579.615.746 đ. Các địa phương có thẻ cấp trùng nhiều là huyện Triệu Phong 913 thẻ, số tiền chi cho cấp trùng là 379.944.180 đ; huyện Hải Lăng cấp trùng 1.030 thẻ, số tiền chi trả 477.931.650 đ; huyện Đakrông 1.950 thẻ, số tiền chi 882.315.511 đ; huyện Hướng Hóa số thẻ cấp trùng 1.999, số tiền chi trả 941.384.550 đ...Thực tế và qua kiểm tra cho thấy có không ít đối tượng được cấp từ 3-4 thẻ BHYT khi họ vừa là đối tượng hộ nghèo, người dân tộc thiểu số, vừa là cán bộ hưu trí, thương binh, gia đình có công với cách mạng, thân nhân của lực lượng vũ trang…

Khám chữa bệnh cho đối tượng có thẻ BHYT tại Bệnh viện Vĩnh Linh

Nguyên nhân của việc cấp thẻ trùng BHYT đối với các đối tượng được nhà nước hỗ trợ tiền mua thẻ là do có nhiều cơ quan, đơn vị cùng tham gia mua thẻ, cấp thẻ như Phòng LĐ-TB&XH, các trường học, cơ quan Quân đội, Công an; quá trình triển khai thực hiện độc lập, không có sự rà soát, đối chiếu nên dẫn tới tình trạng cấp trùng. Việc thẩm định danh sách mua thẻ của Phòng LĐ- TB&XH huyện chỉ căn cứ vào danh sách do xã cung cấp. Cơ quan BHXH in thẻ trên cơ sở danh sách do Phòng LĐ-TB&XH chuyển sang. Một số thẻ của trẻ em dưới 6 tuổi và người nghèo đề nghị cấp đổi với lý do thẻ bị mất hoặc thông tin họ tên, ngày tháng năm sinh có sai lệch nhưng không được đối chiếu, điều chỉnh kịp thời nên cấp trùng thẻ. Quá trình thực hiện việc mua, cấp thẻ được thực hiện ở các thời điểm khác nhau, không thống nhất dẫn đến tình trạng đối tượng được lập danh sách nhiều lần, như trường hợp học sinh ngay từ khi vào năm học mới (tháng 9) được nhà trường lập danh sách mua thẻ BHYT, sau đó đến cuối năm (tháng 12) chính quyền địa phương rà soát thuộc hộ nghèo lại lập danh sách mua thẻ. Bên cạnh đó thông tin đối tượng cấp thẻ BHYT chỉ ghi năm sinh, không có ngày tháng, quy định địa chỉ không thống nhất nên hồ sơ lưu trữ tại cơ quan BHXH và Phòng LĐ-TB&XH không đầy đủ, gây khó khăn trong việc xác định đối tượng cấp thẻ trùng. Mặt khác nhận thức của đối tượng được cấp phát thẻ BHYT chưa đầy đủ nên có tâm lý càng được cấp nhiều thẻ càng tốt, không khai báo với cơ quan có thẩm quyền thu hồi thẻ không sử dụng. Cán bộ xã không có đầy đủ dữ liệu, một số người dân không có giấy tờ đầy đủ, ngày tháng năm sinh khác nhau nên cấp trùng mà không kiểm soát được. Ngoài ra cũng phải kể đến một số đối tượng thuộc nhóm đặc thù đó là thân nhân của quân nhân đang tại ngũ do BHXH của Bộ Quốc phòng cấp, dữ liệu mang tính bảo mật, không đầy đủ thông tin theo yêu cầu của Bộ Tài chính nên việc kiểm tra, rà soát đối tượng này không thực hiện được. Qua việc cấp trùng hàng chục ngàn thẻ trong 2 năm mà Đoàn kiểm tra liên ngành đã phát hiện cho thấy công tác cấp thẻ cho đối tượng chính sách bộc lộ những tồn tại, yếu kém, không được ngành chức năng phát hiện khắc phục kịp thời, có những biểu hiện tắc trách, thiếu tinh thần trách nhiệm khi thực hiện chủ trương của nhà nước đối với các đối tượng chính sách xã hội, làm cho ngân sách nhà nước thất thoát, lãng phí lớn. Làm gì để khắc phục tình trạng “một người được cấp nhiều thẻ BHYT”? Để khắc phục tình trạng một người được cấp nhiều thẻ BHYT, đòi hỏi phải có sự phối hợp các ngành, đơn vị liên quan trong việc mua, cấp thẻ. Khi lập danh sách đề nghị cấp thẻ phải đối chiếu thông tin của cá nhân được cấp thẻ với sổ hộ khẩu, xem xét đối tượng đã được cấp thẻ BHYT chưa, nếu đã được đơn vị khác cấp rồi hoặc cấp nhiều lần thì loại bỏ. Kiểm tra, đối chiếu tên của đối tượng với giấy Chứng minh nhân dân để đảm bảo việc cấp thẻ đúng tên, đúng đối tượng. Nhà nước cần quy định trách nhiệm cụ thể của đơn vị, địa phương trong việc mua, cấp phát thẻ cho đối tượng được ngân sách nhà nước đóng. Nếu xảy ra sai sót thì phải quy trách nhiệm cho đơn vị, cá nhân làm sai. Một giải pháp khác cần được tổ chức thực hiện là triển khai phần mềm trong hệ thống BHXH và ngành LĐTB-XH làm nhiệm vụ sàng lọc dữ liệu, cảnh báo nếu có yếu tố trùng để các bộ phận liên quan thẩm định. Quy định các đối tượng được nhà nước hỗ trợ, đóng tiền mua BHYT phải cung cấp đầy đủ, chính xác cho cơ quan quản lý và cấp thẻ, thông tin cung cấp phải phù hợp với các giấy tờ có liên quan để khắc phục tình trạng cấp trùng. Bên cạnh đó đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân thấy rõ quyền lợi, trách nhiệm khi được nhà nước hỗ trợ mua thẻ, ý thức tự giác khai báo với cơ quan chức năng khi cấp thẻ trùng, giúp người dân lựa chọn tham gia một loại bảo hiểm có lợi nhất, không khai báo làm thêm thẻ BHYT khác. Có như thế mới góp phần hạn chế được tình trạng lãng phí, thất thoát ngân sách nhà nước do tình trạng cấp trùng thẻ BHYT đang diễn ra phổ biến hiện nay ở các địa phương trong tỉnh và trong cả nước. Bài, ảnh: HOÀNG NAM BẰNG