Quản lý, bảo vệ và phát triển rừng theo hướng bền vững

(QT) - Trong quá trình phát triển, Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng (BV&PTR), nhờ đó thời gian qua đã đạt được những kết quả quan trọng. Diện tích rừng và độ che phủ rừng liên tục tăng; việc sắp xếp lại ba loại rừng cơ bản phù hợp với yêu cầu thực tiễn; công tác giao rừng, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất rừng được chú trọng, bảo đảm chặt chẽ, đúng pháp luật. Hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách về quản lý, BV&PTR từng bước được hoàn thiện, trong đó có nhiều cơ chế, chính sách gắn với công tác giảm nghèo đã giúp người dân làm nghề rừng, nhất là các hộ nghèo cải thiện đời sống, nâng cao thu nhập.

Trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, với sự nỗ lực của cấp ủy, chính quyền các cấp, năm 2016 diện tích rừng trồng mới tập trung toàn tỉnh thực hiện được 6.000 ha, đạt 100% so với kế hoạch; số cây trồng phân tán đạt 2.500 nghìn cây, tăng 2%; diện tích rừng trồng được chăm sóc đạt 24.150 ha, giảm 13,9%; diện tích rừng được khoanh nuôi tái sinh được 1.600 ha, bằng năm 2015; diện tích rừng được giao khoán bảo vệ 52.500 ha, tăng 0,5%. Công tác phòng cháy, chữa cháy rừng được chú trọng nhưng do thời tiết diễn biến phức tạp nên năm 2016 đã xảy ra 8 vụ cháy rừng, thiệt hại 31,7 ha. Công tác đấu tranh, ngăn chặn tình trạng khai thác, buôn bán, vận chuyển trái phép lâm sản được thực hiện quyết liệt; đã phát hiện 301 vụ vi phạm; xử lý hành chính 283 vụ; tịch thu 661 m3 gỗ các loại và 321 kg động vật rừng và sản phẩm động vật rừng. Kế hoạch của tỉnh trong năm 2017 là quản lý, BV&PTR theo hướng bền vững; bảo vệ rừng phòng hộ đầu nguồn xung yếu, rừng phòng hộ biên giới; bảo tồn và phát triển rừng đặc dụng; phấn đấu trồng 5.000 - 5.500 ha rừng tập trung và 2,5 triệu cây phân tán; đẩy mạnh trồng rừng áp dụng chứng chỉ FSC…

Bên cạnh những kết quả đạt được trong việc quản lý, BV&PTR trên cả nước cũng như của từng địa phương, hiện nay công tác này vẫn còn nhiều hạn chế, yếu kém. Thể hiện rõ nhất là tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng, khai thác lâm sản trái phép vẫn tiếp tục diễn ra phức tạp; diện tích rừng phòng hộ liên tục giảm qua các năm. Công tác quy hoạch, BV&PTR thiếu đồng bộ với quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch phát triển kinh tế, xã hội. Nhiều dự án phát triển kinh tế như thủy điện, khai thác khoáng sản, dịch vụ du lịch… làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sinh thái, làm suy giảm chất lượng rừng, đặc biệt là rừng tự nhiên. Việc chuyển đổi rừng tự nhiên, rừng nghèo kiệt sang trồng cao su, sản xuất nông nghiệp chưa được kiểm soát chặt chẽ; ranh giới ba loại rừng, ranh giới quản lý rừng của các chủ rừng vẫn chưa được xác định trên bản đồ và thực địa.

Các vụ việc chống người thi hành công vụ bảo vệ rừng tiếp tục diễn ra gay gắt với tính chất ngày càng nghiêm trọng. Nhiều diện tích rừng và đất lâm nghiệp được giao, khoán sử dụng không đúng mục đích. Công tác phòng cháy, chữa cháy rừng còn nhiều bất cập. Công tác phát triển rừng, trồng rừng thay thế chậm tiến độ; xã hội hóa công tác quản lý, BV&PTR còn nhiều hạn chế…

Để sớm khắc phục những hạn chế, yếu kém như đã nêu trên, đồng thời tăng cường công tác quản lý, BV&PTR theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị xã hội, các đoàn thể nhân dân cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, ý thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, doanh nghiệp, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và mọi người dân đối với công tác quản lý, BV&PTR. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về BV&PTR; rà soát, đánh giá, kiểm soát chặt chẽ các quy hoạch, dự án phát triển kinh tế, xã hội có tác động tiêu cực đến diện tích, chất lượng rừng, đặc biệt là đối với rừng tự nhiên, rừng phòng hộ; có cơ chế quản lý, giám sát chặt chẽ các dự án chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, nhất là đối với các dự án phát triển thủy điện, khai thác khoáng sản, xây dựng các khu công nghiệp, dịch vụ du lịch. Đẩy nhanh tiến độ điều tra, đo đạc, xây dựng hồ sơ quản lý, phân định ranh giới các loại rừng trên bản đồ và thực địa đến đơn vị hành chính xã, phường, thị trấn; ranh giới lâm phận quốc gia và ranh giới quản lý rừng của các chủ rừng.

Mặt khác, chủ động hợp tác, hội nhập quốc tế về quản lý, BV&PTR; thực hiện có trách nhiệm các cam kết quốc tế phù hợp với lợi ích quốc gia và thông lệ quốc tế. Đẩy mạnh trồng rừng ngập mặn, rừng phòng hộ ven biển, ven sông, rừng đầu nguồn; trồng rừng mới; trồng lại rừng sau khai thác; khoanh nuôi, xúc tiến, tái sinh phục hồi, bổ sung rừng, nâng cao giá trị đa dạng sinh học, khả năng cung cấp lâm sản, khả năng phòng hộ và các giá trị khác của rừng. Bảo vệ và quản lý nghiêm kết hợp với tăng cường các biện pháp trồng mới, phục hồi, tái sinh rừng tự nhiên; có cơ chế quản lý, giám sát chặt chẽ việc chuyển đổi diện tích rừng tại các khu vực ít xung yếu sang rừng sản xuất, tránh để lợi dụng nhằm trục lợi; không chuyển diện tích rừng tự nhiên hiện có sang mục đích sử dụng khác; dừng khai thác gỗ rừng tự nhiên; nâng cao hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trường đối với rừng sản xuất; ngăn chặn kịp thời, hiệu quả tình trạng suy thoái rừng. Thực hiện các chính sách về chi trả dịch vụ môi trường rừng. Gắn mục tiêu BV&PTR với hỗ trợ phát triển sản xuất, cải thiện đời sống, nâng cao thu nhập, đảm bảo đời sống, việc làm, an sinh xã hội cho người dân địa phương.

Đặc biệt, trong quá trình thực thi các nhiệm vụ và giải pháp, cần xác định rõ công tác quản lý, BV&PTR là nhiệm vụ của các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền và người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, địa phương, coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện. Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, địa phương phải chịu trách nhiệm chính đối với các vụ phá rừng, cháy rừng, mất rừng thuộc phạm vi lĩnh vực, địa bàn mình quản lý, hoặc để cho các tổ chức, cá nhân cấp dưới vi phạm. Tăng cường sự giám sát của người dân, cộng đồng, các đoàn thể nhân dân, các cơ quan thông tin đại chúng đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng.

PHƯƠNG MINH