Người dân thôn Trung Yên kêu cứu vì nạn khai thác cát trái phép

(QT) - Vừa qua đường dây nóng của Báo Quảng Trị nhận được kiến nghị của nhiều người dân thôn Trung Yên, xã Triệu Độ, huyện Triệu Phong phản ánh về nạn khai thác cát trái phép đang lộng hành ở địa phương. Phóng viên Báo Quảng Trị đã kịp thời đến hiện trường, tìm hiểu vụ việc.

Tàu khai thác cát trái phép ngang nhiên hoạt động ngay sát khu vực cầu phao đang di chuyển về phía chân kè

Theo ghi nhận của chúng tôi, trong thời gian dài, trên đoạn sông Thạch Hãn đi qua địa bàn thôn Trung Yên có khá nhiều tàu vẫn ngang nhiên khai thác cát trái quy định pháp luật. Dẫu người dân, chính quyền địa phương nhiều lần ngăn chặn, xua đuổi nhưng các đối tượng không hề sợ mà còn tỏ ra ngang nhiên, liều lĩnh, thậm chí thách thức, lăng mạ người dân và chính quyền địa phương. Các tàu hoạt động khai thác cát ở khu vực này có cả tàu lớn trên 50 khối, lẫn tàu nhỏ và vừa từ 5-15 khối.

Tàu khai thác cát trái phép ở đây hoạt động theo nhiều khung giờ khác nhau nhưng chủ yếu tập trung vào giờ quen thuộc là từ 1-2 giờ sáng, 6-8 giờ sáng và 16-18 giờ chiều. Vị trí tập trung khai thác của các tàu là trước mặt bờ sông thôn Trung Yên, gò cát Trung Yên, ngã 3 Gia Độ (nơi giao nhau giữa sông Hiếu và sông Thạch Hãn), khu vực xung quanh cầu phao Triệu Độ và một số nơi sát hệ thống chân kè thuộc khu phố 5, phường Đông Lễ, TP. Đông Hà. Các tàu hút trộm cát ở đây như chỗ không người, nhiều tàu thản nhiên cắm thuyền, đặt ống hút cát xuống lòng sông với đầu bơm rất đa dạng từ 50mm- 200mm.

Điều đáng nói là các tàu hút cát hoạt động công khai, thách thức pháp luật. Chủ tàu cho tàu khai thác cát vào sát khu vực chân kè (thuộc thôn Trung Yên và khu phố 5, phường Đông Lễ, TP. Đông Hà), nơi hàng ngày có đông người qua lại trên cầu phao Triệu Độ và sinh hoạt ở các quán giải khát phía bờ kè nhưng xem như chốn không người. Thậm chí khi nhiều người đi qua khu vực này dùng điện thoại để chụp hình, quay cảnh hút cát trộm thì chủ tàu cùng nhân công khai thác vẫn thản nhiên cười thách thức. Sự lộng hành còn thể hiện ở chỗ ngay sau khi lực lượng chức năng liên quan của tỉnh, huyện về địa phương để nắm bắt thông tin phản ánh nạn “cát tặc” thì một số tàu cát vẫn ngang nhiên hoạt động vào chiều hôm sau.

Do bị các tàu khai thác cát trái phép hút đi một lượng cát lớn trong nhiều năm liền nên hiện nay tình trạng sạt lở, xâm nhập vào đất liền khu vực thôn Trung Yên khá nghiêm trọng. Nhiều nhà dân ở sát bờ sông luôn nơm nớp lo sợ khi mưa lũ kéo về bởi hàng tre trước mép sông để giữ đất đều lần lượt bị nước cuốn trôi, đất tảng nguyên thủy cũng vỡ vụn, sụt lún từng mãng lớn xuống lòng sông. Hiện nay, một số nhà đành di dời đi nơi khác ở vì hiện tượng sụt lún, sạt lở đã ăn sâu vào mép nhà. “Cách đây hơn 25 năm, các ngôi nhà này đều xây dựng cách bờ sông trên 30 mét nhưng hiện nay một số hộ phải di chuyển sang nơi ở mới vì tình trạng sạt lở đã vào đến sát bên nhà dân. Và nếu nạn khai thác cát trái phép vẫn cứ hoành hành như hiện nay thì không bao lâu nữa đất đai canh tác, hoa màu, nhà cửa của bà con ở thôn Trung Yên, nhất là các hộ sát bờ sông sẽ bị nước cuốn trôi trong mùa mưa lũ”, ông Trương Thanh Hải, Chi hội trưởng Hội Cựu chiến binh thôn Trung Yên cho biết.

Theo lời kể của các bậc cao niên thôn Trung Yên, cứ mỗi trận lũ kéo về là diện tích thôn Trung Yên lại hẹp đi. Đất hoa màu, hàng tre giữ đất lần lượt bị lũ bào mòn, cuốn trôi, rồi nhà cửa một số hộ dân cũng nứt nẻ, sụt lún do sạt lở đất. “Trong đợt mưa bão vừa qua, con đường bê tông sát sông này xuất hiện một lỗ thủng khá lớn ăn sâu xuống lòng đất nên vợ chồng tôi phải đập vữa bờ lô, xúc đất lấp kín lại. Nhưng càng ngày chỗ thủng ấy càng sụt lún nghiêm trọng và không hiểu sao vữa bờ lô và đất lại trôi theo mạch nước ngầm ra cách xa mép sông từ 2- 3 mét. Chúng tôi rất lo lắng trước tình trạng sạt lở ngầm này và nếu không ngăn chặn nạn khai thác cát trái phép đang hoành hành thì không bao lâu nữa đường sá, nhà cửa, đất đai của người dân sẽ bị nước cuốn trôi”, anh N.H. ở thôn Trung Yên cho biết. Trước nạn khai thác cát trái phép đang ngày càng lộng hành, người dân thôn Trung Yên đã kiến nghị lên chính quyền các cấp nhưng vẫn chưa ngăn chặn được.

Vì thế, để bảo vệ làng mạc, đất đai canh tác, đê điều, người dân Trung Yên đã lập tổ tự quản để xua đuổi các đối tượng khai thác cát trái phép. Ông Trương Tùng Lâm, trưởng thôn Trung Yên cho biết: “Trước tình trạng sạt lở đất đai ngày càng nghiêm trọng do nạn hút cát hoành hành nên chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị lên các cấp có thẩm quyền. Tuy nhiên các cấp đều cho rằng khó giải quyết vì lực lượng chức năng còn mỏng, không đủ điều kiện để tuần tra, kiểm tra thường xuyên. Chính vì thế trước mắt chúng tôi đã lập ra tổ tự quản để xua đuổi khi phát hiện các đối tượng khai thác trái phép trên đoạn sông này. Nếu không giải quyết triệt để tình trạng này thì bờ kè nhà nước đang làm sẽ dễ bị sụp đổ trong thời gian tới”.

Hiện nay, hễ mỗi lần phát hiện thuyền hút cát trên sông là người dân Trung Yên lại huy động nhau chèo thuyền, ghe nhỏ ra xua đuổi các tàu cát tuy nhiên nạn khai thác cát trái phép hoành hành vẫn chưa được giải quyết. Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Xuân Trường, Chủ tịch UBND xã Triệu Độ cho biết: “Tình trạng tàu khai thác cát trái phép trên địa bàn, đặc biệt là ở thôn Trung Yên đã diễn ra nhiều năm nay nhưng việc ngăn chặn, truy quét ở cấp xã vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Với phương tiện, lực lượng như hiện tại thì chỉ dám xua đuổi chứ khó lòng mà truy quét được. Hơn nữa thuyền của xã đã bị hư chân vịt chưa sửa chữa được, thuê thuyền của dân thì dân không cho vì sợ va chạm với tàu cát gây hư hỏng”. Trên thực tế, tàu hút cát mỗi khi hoạt động thường nổ máy gây ồn ào, huyên náo cả một khu vực nên rất dễ phát hiện.

Và khi đã hút cát đầy tàu thì ì ạch chạy về bãi tập kết với tốc độ rất chậm nên không khó để bắt giữ, thu được tang vật hiện trường. Nhưng lâu nay, người dân nơi này chưa từng thấy lực lượng chức năng bắt được tàu khai thác cát trái phép trên đoạn sông này(!?). Với tình trạng khai thác cát trái phép đang hoành hành nói trên đã làm ảnh hưởng rất lớn cuộc sống, sinh hoạt của người dân, mất mát tài nguyên của Nhà nước. Đề nghị các cơ quan chức năng sớm vào cuộc, xử lý triệt để tình trạng này, trả lại cuộc sống bình yên cho người dân thôn Trung Yên.

Nhơn Bốn