Tăng cường quản lý các đối tượng có nguy cơ cao để phòng chống HIV một cách có hiệu quả

* Bác sĩ NGUYỄN CHIẾN THẮNG - Trưởng khoa Kiểm soát dịch bệnh - Trung tâm y tế Triệu Phong kiêm Thư ký chương trình phòng chống HIV/AIDS huyện Triệu Phong (Quảng Trị) trả lời phỏng vấn. - Thưa bác sĩ! Đề nghị bác sĩ cho biết tình hình lây nhiễm HIV/AIDS ở Triệu Phong trong thời gian qua?

- Mặc dù là một huyện thuần nông nhưng trong những năm qua, tình hình lây nhiễm HIV/AIDS ở Triệu Phong có chiều hướng gia tăng mạnh. Kể từ ca phát hiện bị nhiễm HIV năm 2006 đến nay có 3 bệnh nhân bị nhiễm HIV/AIDS. Điều đáng lo ngại là 6 tháng đầu năm 2011 đã phát hiện thêm 3 ca nhiễm mới, nâng tổng số bệnh nhân bị nhiễm trên toàn huyện lên 6 người. Qua tìm hiểu thì đường lây nhiễm của các đối tượng này chủ yếu qua đường tình dục. Những đối tượng này đang ở tuổi lao động, là người ở Triệu Phong đi làm ăn xa ở các tỉnh phía Nam, khi bị bệnh lại trở về quê. Vấn đề đáng nói ở đây là những đối tượng bị mắc bệnh không tự nguyện đi xét nghiệm HIV/AIDS để được tư vấn và điều trị mà chỉ khi mắc những bệnh khác kéo dài như ho lao, ỉa chảy hay khi sinh nở mới đến trung tâm y tế điều trị, qua đó mới phát hiện ra HIV/AIDS. Vì vậy, nguy cơ tiềm ẩn lây nhiễm trong cộng đồng rất cao. Cho đến lúc này vẫn không thể khẳng định là ngoài những đối tượng trên, còn có bao nhiêu đối tượng chưa được phát hiện. Trong lúc đó, tình hình người thuộc nhóm di biến động ở địa phương rất cao, khoảng 400 người, mà số quản lý được chỉ có 57 người. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, các dịch vụ như nhà hàng, khách sạn, quán karaoke... mọc lên ngày càng nhiều ở huyện thuần nông này. Đội ngũ tiếp viên nhà hàng, khách sạn luôn luôn thay đổi khó quản lý. Do đó, việc gia tăng tình trạng lây nhiễm HIV/AIDS ngày càng cao là điều khó tránh khỏi nếu như không có những giải pháp tuyên truyền, phòng chống một cách quyết liệt, có hiệu quả. - Trong thời gian qua, huyện Triệu Phong đã có những hoạt động gì để phòng chống HIV/AIDS? - Trước tình hình lây nhiễm HIV/AIDS ngày càng gia tăng, Trung tâm Y tế huyện kết hợp với Trung tâm Phòng chống HIV/ AIDS tỉnh, tổ chức Tầm nhìn thế giới tiến hành nhiều hoạt động tuyên truyền cho các đối tượng có nguy cơ cao như: thanh niên, phụ nữ, học sinh tuổi vị thành niên, thợ cắt tóc, các nhân viên phục vụ ở các nhà hàng, nhà nghỉ, quán ăn. Hình thức tuyên truyền trực tiếp, hoặc bằng tờ rơi, băng rôn, tài liệu. Đặc biệt là đã tổ chức được một hội thi tìm hiểu về HIV/AIDS thông qua hình thức biểu diễn văn nghệ, tiểu phẩm, hoạt cảnh... ở xã Triệu Tài, là địa phương phát hiện ca nhiễm HIV/AIDS đầu tiên. Hội thi đã thu hút gần 1.000 người tham gia. Mạng lưới cán bộ phụ trách chương trình xã được củng cố và tăng cường. Tại 8 xã điểm là Triệu Thượng, Triệu Long, Triệu Tài, Triệu Đại, Triệu Giang, Triệu Thành, Triệu Đông, Triệu An đều có cán bộ phụ trách chương trình. Các xã còn lại đều có cộng tác viên. Để giúp các đối tượng có nguy cơ lây nhiễm cao, chương trình đã tiến hành đặt 2 điểm cấp phát bao cao su miễn phí ở Triệu Giang và thị trấn Ái Tử. Sáu tháng đầu năm 2011 đã cấp phát gần 1.120 bao cao su, trong đó, cộng tác viên cấp phát hơn 810 cái.

Hội thi gia đình nông dân tham gia phòng chống đại dịch HIV/ AIDS - Ảnh: MAI ANH

Khó khăn lớn nhất hiện nay là không quản lý được gái mại dâm và người nghiện ma túy, mà đây lại là đối tượng có nguy cơ lây nhiễm cao nhất. Những trường hợp lây truyền từ mẹ sang con cũng khó tiếp cận. Sáu tháng đầu năm 2011, trong số những người đến sinh tại trung tâm y tế, phát hiện ra 2 trường hợp mẹ bị nhiễm HIV sinh con, nhưng ngay sau đó, cả 2 trường hợp này lại bỏ đi mất không quản lý được. Một số trường hợp bệnh nhân và người nhà bệnh nhân khi biết bị nhiễm HIV đã bỏ đi khỏi địa bàn đem theo nguy cơ lây truyền HIV trong cộng đồng. Khó khăn thứ hai là đối với 11 xã không phải là xã điểm thì việc tuyên truyền không được quan tâm chú trọng. Đội ngũ cộng tác viên chưa đủ đáp ứng tình hình thực tế. Có những địa bàn rộng, đông dân cư nhưng lại không có cộng tác viên như ở Bồ Bản. Ngay ở các xã điểm cũng còn gặp nhiều khó khăn. Ngoài kệ sách đựng tài liệu do Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh đầu tư thì hầu như chưa có gì. Bức thiết nhất là hệ thống loa truyền thanh ở trung tâm y tế chưa có. Nếu có sẽ thuận tiện hơn nhiều khi tuyên truyền cho các bà mẹ có thai, tiêm chủng mở rộng... - Thưa bác sĩ! Triệu Phong đã có những kế hoạch và giải pháp gì để khắc phục những khó khăn trên và đẩy mạnh việc phòng chống HIV/ AIDS có hiệu quả hơn trong thời gian tới? - Để phòng chống HIV/AIDS có hiệu quả hơn trong thời gian tới, trên cơ sở kế hoạch hành động của Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh, huyện Triệu Phong đã cụ thể hóa bằng các nội dung hành động phù hợp với thực tế địa phương. Trước hết Trung tâm Y tế huyện sẽ tăng cường công tác phối hợp với công an phụ trách phòng chống tệ nạn để nắm chắc các đối tượng thuộc diện có nguy cơ lây nhiễm cao, nhất là đối tượng gái mại dâm. Quản lý chặt chẽ nhóm đối tượng này sẽ giúp cho việc phòng chống HIV có hiệu quả hơn. Đồng thời, tranh thủ sự hỗ trợ của tổ chức Tầm nhìn thế giới tập huấn cho thanh niên, phụ nữ và học sinh lứa tuổi vị thành niên những kiến thức cơ bản nhất về HIV để từ đó nâng cao ý thức cho mỗi người và trang bị cho họ những hiểu biết để tự phòng tránh. Qua đó, xây dựng đội ngũ tuyên truyền tại địa phương nhằm nâng cao nhận thức của mọi tầng lớp nhân dân. Có thể nói việc tuyên truyền phòng chống HIV là một công việc lâu dài, liên tục và khó khăn, phải đa dạng hóa hình thức tuyên truyền và phải được các cấp chính quyền và toàn xã hội quan tâm mới có thể đem lại hiệu quả thiết thực. Trong 6 tháng cuối năm chúng tôi sẽ tổ chức hội thi tìm hiểu HIV/AIDS tại các cụm, nhất là các xã có bệnh nhân. Hiện tại Trung tâm Y tế huyện đang quản lý 5 đối tượng đã chuyển qua giai đoạn AIDS. Điều đáng nói là tất cả 5 đối tượng này đều có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, trong đó có 1 đối tượng đã ở giai đoạn cuối. Mong sao nhân dân ở các địa phương đó không phân biệt đối xử, kỳ thị đối với các bệnh nhân AIDS mà biết sẻ chia, giúp họ sống những ngày còn lại có ý nghĩa. Tất cả mọi người cần chung tay góp sức để đẩy lùi đại dịch AIDS, xây dựng một xã hội lành mạnh, hạnh phúc và no ấm. - Xin cảm ơn bác sĩ! MAI ANH (thực hiện)