Bộ đội Biên phòng - Dấu ấn những chặng đường

Đại tá Nguyễn Ngọc Ngưng Chủ nhiệm Chính trị BĐBP tỉnh Quảng Trị

Sau Hiệp định Giơnevơ 1954, hoà bình đã trở lại trên miền Bắc, nhưng tình hình ở một số vùng biên giới diễn biến phức tạp, những hoạt động thổ phỉ, xưng vua, đón vua ở một số vùng biên giới Tây Bắc đã ảnh hưởng trực tiếp đến các mặt đời sống và an ninh trật tự xã hội. Ở miền Nam, đế quốc Mỹ giật dây chính quyền tay sai phá hoại Hiệp định Giơnevơ; khước từ tổng tuyển cử thống nhất đất nước; tiến hành những hoạt động tuyên truyền, tung gián điệp, biệt kích phá hoại miền Bắc, kích động, phối hợp với các phần tử phản động âm mưu bạo loạn lật đổ chế độ ta. Trước tình hình đó, lực lượng phòng thủ bảo vệ biên giới, nội địa đã được Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an đặc biệt quan tâm. Ngày 19/11/1958, Bộ Chính trị ra ra Nghị quyết số 58 về việc “Xây dựng lực lượng cảnh vệ nội địa và biên cương”. Ngày 3/3/1959 Thủ tướng Chính phủ ra Nghị định số 100/TTg, thống nhất các đơn vị: Bộ đội quốc phòng đang làm nhiệm vụ bảo vệ nội địa, bảo vệ biên giới, giới tuyến và các đơn vị công an biên phòng, cảnh sát vũ trang thành một lực lượng chuyên trách công tác biên phòng và bảo vệ nội địa, lấy tên là Công an nhân dân vũ trang (CANDVT); đặt dưới sự lãnh đạo của Bộ Công An. Công an nhân dân vũ trang có nhiệm vụ: Trấn áp bọn phản cách mạng trong và ngoài nước, các phần tử phá hoại khác, luôn cùng quân đội, du kích sẵn sàng chiến đấu bảo vệ nội địa, biên giới, các cơ sở kinh tế, xã hội quan trọng. Đây là một sự kiện lịch sử trọng đại đánh dấu sự ra đời của một bộ phận mới trong lực lượng vũ trang cách mạng của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Ngày 2/9/1959 tại buổi lễ kỷ niệm lần thứ 14, Quốc khánh nước Việt Nam dân chủ Cộng hoà, tham gia diễu hành tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, lần đầu tiên đã xuất hiện khối lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam mang quân hàm màu xanh lá cây, màu xanh của núi rừng biên cương Tổ quốc. Từ trên lễ đài, Chủ tịch Hồ Chí Minh tươi cười, vẫy chào và khen ngợi “Các chiến sĩ Công an nhân dân vũ trang trẻ, khoẻ; quân hàm màu xanh trông rất đẹp”.

Sẵn sàng bảo vệ biên giới quốc gia. Ảnh: Phước Trung

Để củng cố và tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu của lực lượng, ngày 20/01/1962, Bộ Chính trị ra Nghị quyết số 40/NQ-TƯ “Về củng cố tăng cường lực lượng Công an nhân dân vũ trang”; theo tinh thần đó, Trường Sĩ quan Công an nhân dân vũ trang được thành lập và khai giảng khoá học đầu tiên vào ngày 25/5/1963. Hệ thống tổ chức Đảng, tổ chức chỉ huy từ công an vũ trang trung ương đến tỉnh, đồn, trạm Công an biên phòng được củng cố. Qua 4 năm kể từ ngày thành lập, cán bộ chiến sĩ CANDVT đã vượt qua khó khăn gian khổ, đoàn kết gắn bó và bám trụ nơi biên giới, hiệp đồng chặt chẽ các lực lượng hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Tại Đại hội chiến sĩ thi đua toàn lực lượng CANDVT lần thứ nhất (ngày 2/3/1962), Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm và căn dặn, biểu dương; Người tặng thơ cho cán bộ chiến sĩ CANDVT: “Non xanh nước biếc trùng trùng, Giữ gìn Tổ quốc ta không ngại ngùng gian lao, Núi cao sự nghiệp càng cao. Biển sâu chí khí ta so vào càng sâu, Thi đua ta quyết giật cờ đầu...” Trước yêu cầu của tình hình mới, ngày 28/4/1965, Bộ Chính trị ra Nghị quyết số 116/NQ-TƯ về việc phân công nhiệm vụ giữa Quân đội nhân dân Việt Nam và lực lượng CANDVT trong việc bảo vệ trị an ở miền Bắc và điều chỉnh tổ chức lực lượng Công an NDVT, Công an NDVT có nhiệm vụ: Bảo vệ trị an biên giới, giới tuyến, bờ biển chủ yếu bằng các biện pháp chính trị và nghiệp vụ. Vũ trang trực tiếp bảo vệ các lãnh tụ, cơ quan đầu mối của Đảng và Nhà nước, các cơ quan ngoại giao, các vị khách nước ngoài của Đảng và Nhà nước, các cơ sở kinh tế, văn hoá, xã hội, khoa học kỹ thuật trọng yếu. Hoà cùng khí thế quyết chiến, quyết thắng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, lực lượng CANDVT đã chủ động hiệp đồng chiến đấu, đã trực tiếp bắn rơi 197 máy bay các loại, phối hợp các lực lượng khác bắn rơi 225 chiếc khác, bắt sống nhiều giặc lái Mỹ. Trên chiến trường miền Nam, lực lượng an ninh vũ trang miền Nam được thành lập ngày 26/4/1968, ngoài nhiệm vụ chủ yếu bảo vệ cơ quan đầu não của Bộ chỉ huy cách mạng miền Nam, còn trực tiếp tham gia chiến đấu chống địch càn quét, chống biệt kích, thám báo...bảo vệ vùng giải phóng, xây dựng căn cứ kháng chiến. Dưới sự chỉ đạo sát sao của Trung ương Cục và Bộ chỉ huy các lực lượng vũ trang giải phóng, trong điều kiện vô cùng khó khăn gian khổ, các chiến sĩ an ninh vũ trang vẫn một lòng một dạ với Đảng, với dân, tin tưởng vào thắng lợi cuối cùng của cách mạng cho đến ngày thống nhất đất nước bằng chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước toàn thắng, non sông Việt Nam thu về một mối, nhiệm vụ bảo vệ biên giới của lực lượng CANDVT chuyển sang thời kỳ mới. Trước tình hình phát triển mới của cách mạng Việt Nam, ngày 10/10/1979, BCH TƯ Đảng ra Nghị quyết số 22/NQ-TƯ “Về chuyển giao nhiệm vụ và lực lượng công an nhân dân vũ trang sang Bộ quốc phòng”. Ngày 26/1/1984, Bộ chính trị (Khóa V) ra Nghị quyết số 21/NQ -TƯ về tăng cường bảo vệ an ninh quốc gia trong tình hình mới. Nghị quyết chỉ rõ: Các lực lượng vũ trang biên phòng hiện nay tổ chức biên chế theo quân đội, làm nhiệm vụ an ninh, nhiệm vụ bảo vệ biên giới có mặt chưa phù hợp. Các lực lượng vũ trang biên phòng phải tổ chức thành hệ thống thống nhất, tăng cường các biện pháp nghiệp vụ an ninh, đặt mối quan hệ chặt chẽ với Bộ Nội vụ (Bộ Công an). Phải đặt lực lượng vũ trang biên phòng trực thuộc Ủy ban quốc phòng của Đảng. Thực hiện Nghị quyết 21 của Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng ra quyết định 419 khôi phục lại hệ thống tổ chức 3 cấp thống nhất từ Trung ương đến cơ sở gồm: ở Trung ương có Bộ tư lệnh Biên phòng; cấp tỉnh có Ban chỉ huy Biên phòng tỉnh; cấp cơ sở có đồn Biên phòng. Đồng thời Ban Bí thư Trung ương Đảng (Khóa V) ra quy định số 77/QĐ-TƯ về tổ chức Đảng trong BĐBP, trong đó Đảng bộ Biên phòng tỉnh đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của các tỉnh, thành ủy có biên giới, biển đảo. Do tình hình phát triển, ngày 30/11/1987 Bộ Chính trị ra Nghị quyết số 07/NQ-TƯ chuyển BĐBP từ Bộ Quốc phòng sang Bộ Nội vụ (Bộ Công an). Tuy nhiệm vụ và tổ chức có thay đổi, nhưng cán bộ chiến sĩ Biên phòng luôn kiên định với nhiệm vụ bảo vệ biên giới và chăm lo củng cố tổ chức xây dựng lực lượng nên đáp ứng được tình hình đặt ra. Thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện của đất nước, công tác biên phòng cũng có sự đổi mới để đáp ứng với yêu cầu của tình hình, ngày 22/2/1989, Hội đồng Bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính phủ) ra Quyết định số 16/HĐBT về việc quyết định lấy ngày 3/3 hàng năm là “Ngày Biên phòng” trong cả nước. Đây là một Quyết định có ý nghĩa vô cùng quan trọng nhằm giáo dục truyền thống cho cán bộ chiến sĩ Biên phòng, đồng thời động viên cổ vũ sức mạnh tổng hợp của nhân dân các dân tộc vào sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ quốc Việt Nam XHCN. Ngày 8/8/1995 Bộ chính trị ra Nghị quyết số 11 về xây dựng BĐBP trong tình hình mới, quy định chức năng, nhiệm vụ, nguyên tắc tổ chức của BĐBP. Đây là lần đầu tiên Đảng ta có Nghị quyết lãnh đạo toàn diện về công tác Biên phòng và xây dựng lực lượng BĐBP. Nhằm tăng cường cơ sở pháp lý trong việc huy động tiềm lực vật chất, tinh thần của toàn xã hội vào việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, bảo vệ an ninh biên giới, hải đảo của Tổ quốc, cũng như tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước đối với công tác Biên phòng và xây dựng lực lượng BĐBP, ngày 7/4/1997 Chủ tịch nước đã ký sắc lệnh 55/SL-CTN công bố pháp lệnh BĐBP. Ngày 17/6/2003 Quốc hội thông qua Luật Biên giới Quốc gia; ngày 26/6/2003 Chủ tịch nước ký lệnh công bố Luật Biên giới Quốc gia. Quán triệt sâu sắc các quan điểm cơ bản của Đảng, Nhà nước và nhận rõ chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm của mình, 50 năm qua BĐBP đã chủ động phối hợp với các ngành, các lực lượng và địa phương; dựa hẳn vào nhân dân phát huy sức mạnh tổng hợp, đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả các hoạt động vi phạm chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ về an ninh biên giới Quốc gia, góp phần quan trọng thực hiện tốt nhiệm vụ phát triển kinh tế - văn hoá - xã hội, xoá đói giảm nghèo, giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội; được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, 1 huân chương sao vàng; 2 huân chương Hồ Chí Minh, 2 huân chương độc lập, 2 huân chương quân công; toàn lực lượng có 134 đơn vị và 62 cá nhân được tuyên dương Anh hùng LLVTND. Trong đó lực lượng Biên phòng Quảng Trị vinh dự có 9 tập thể được phong tặng danh hiệu anh hùng LLVTND, Đồn Biên phòng 605 được phong lần thứ 2, Đồn 617 được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND trong thời kỳ đổi mới, có 14 cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân... Phát huy truyền thống anh hùng của lực lượng, cán bộ chiến sĩ BĐBP hiện nay đang ra sức học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và lời dạy của Bác Hồ đối với BĐBP; bằng cuộc phát động lớn với chủ đề “Phát huy truyền thống, giữ vững kỷ cương, sống có tình thương, đề cao trách nhiệm” nhằm thi đua lập thành tích xuất sắc chào mừng kỷ niệm 20 năm ngày Biên phòng toàn dân và 50 năm truyền thống BĐBP.