“Văn hóa mà chưa…văn hóa”

(QT) - Đó chính là nhận xét thẳng thắn của một vị thành viên Ban giám khảo trong buổi tổng kết và trao giải tại một liên hoan văn nghệ các làng văn hóa được tổ chức gần đây. Lý do vị giám khảo này đưa ra nhận xét trên là bên cạnh những mặt được, mặt tích cực, liên hoan này đã thiếu cái không thể thiếu là bản sắc văn hóa của các địa phương. Sự thẳng thắn của vị giám khảo đã nhận được sự đồng tình của nhiều người theo dõi liên hoan, bởi trong những ngày diễn ra sự kiện này, rất nhiều tiết mục văn nghệ của các làng văn hóa mang đến dự thi, yếu tố cơ bản nhất là bản sắc văn hóa của từng địa phương đã không được thể hiện rõ nét, thiếu sự tìm tòi, sáng tạo nên tiết mục nào cũng na ná như nhau về lời ca, điệu múa, phục trang và đạo cụ. Nhận xét thẳng thắn của vị giám khảo này xem ra cũng rất đúng với nhiều hoạt động, sự kiện văn hóa diễn ra hiện nay. Văn nghệ từ lâu đã trở thành một yếu tố cơ bản trong nền tảng văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam và hiện diện ở nhiều lúc, nhiều nơi trong đời sống xã hội, trong đó có các đại hội, hội nghị, hội thảo, lễ kỷ niệm, lễ khởi công, khánh thành. Có thể là “xưa bày nay làm” nhưng đi dự không ít các đại hội, hội nghị, lễ kỷ niệm…hiện nay, điều rất dễ nhận ra là các chương trình văn nghệ thường chiếm khá nhiều thời gian, đầu tư tốn kém trong khi chất lượng nội dung không phải lúc nào cũng đạt yêu cầu. Chính việc lạm dụng chương trình văn nghệ vào các sự kiện, hoạt động đôi lúc lại tạo ra không ít phiền phức cho đại biểu đến dự. Trên sân khấu các tiết mục hát, múa cứ diễn ra nhưng phía dưới lại chẳng có mấy người quan tâm theo dõi và nhiều người tham dự dù không nói ra nhưng rất mong chương trình văn nghệ sớm kết thúc bởi sự ồn ào, lãng phí về thời gian. Các hoạt động, sự kiện văn hóa được tổ chức nhưng hiệu quả, sức lan tỏa chưa cao, chưa đạt được mục đích, yêu cầu đề ra không phải lúc nào cũng do các cơ quan chức năng, đơn vị tổ chức thiếu sự chuẩn bị chu đáo về nội dung, chương trình mà nhiều khi có nguyên nhân từ ý thức của người tham gia, đối tượng thụ hưởng. Tham dự Lễ tuyên dương các đơn vị văn hóa xuất sắc, gia đình văn hóa tiêu biểu xuất sắc năm 2013 và phát động Tháng hành động “Vì hạnh phúc gia đình”, hướng tới kỷ niệm Ngày Gia đình Việt Nam được tổ chức vào cuối tháng 6 vừa qua tại Trung tâm Văn hóa tỉnh, không ít người đã bày tỏ sự ngạc nhiên khi chứng kiến có nhiều cá nhân đại diện cho 42 đơn vị văn hóa xuất sắc sau khi lên nhận bằng công nhận đơn vị văn hóa xuất sắc, hoa chúc mừng từ các đồng chí lãnh đạo tỉnh đã lần lượt rời khỏi hội trường trong khi chương trình của sự kiện này đang còn khá nhiều nội dung. Một chương trình được tổ chức công phu, mang nhiều ý nghĩa như thế sẽ trọn vẹn hơn, để lại ấn tượng tốt đẹp hơn cho cộng đồng xã hội nếu những người đại diện cho các đơn vị văn hóa xuất sắc có ý thức văn hóa, biết tôn trọng những người xung quanh. Không chỉ chương trình này, nếu có điều kiện theo dõi các hoạt động, sự kiện văn hóa khác, điều rất dễ nhận ra là văn hóa xem, nghe của không ít người vẫn còn rất hạn chế. Đơn cử như chương trình công diễn và trao giải Liên hoan các nhóm tuyên truyền ca khúc cách mạng toàn tỉnh lần thứ IV/2014 do Đoàn thanh niên tỉnh chủ trì tổ chức mới đây tại Trung tâm Văn hóa tỉnh. Được tổ chức quy mô, công diễn những tiết mục xuất sắc đạt giải nhưng lại khiến những người tổ chức, diễn viên đến từ nhiều địa phương buồn lòng bởi chương trình mới diễn ra chưa được một nửa thì khán giả, trong đó có không ít đoàn viên thanh niên đã lần lượt kéo nhau ra về gần hết. Những vấn đề nêu trên chỉ là những hạn chế, bất cập của một số lĩnh vực trong nền tảng văn hóa rộng lớn và phong phú của xã hội. Tuy nhiên, nếu để tình trạng này diễn ra thường xuyên, thiếu sự rút kinh nghiệm, đổi mới cách thức tổ chức thực hiện của các cơ quan, đơn vị tổ chức hoạt động, sự kiện văn hóa; mỗi một công dân chưa tự hoàn thiện mình về nhận thức, ý thức văn hóa sẽ làm ảnh hưởng rất lớn mục tiêu hoàn thiện các chuẩn mực giá trị văn hóa và con người, xây dựng và phát triển văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội. HUY NAM