Xây dựng văn hóa từ chức- nhìn từ các quy định mới của Đảng

Tính từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng đến nay, đã có khoảng 60 cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý bị xử lý kỷ luật. Và con số này đang tiếp tục gia tăng theo thời gian. Đây là minh chứng, khẳng định quan điểm không có vùng cấm trong nỗ lực thanh lọc, thay thế cán bộ suy thoái, biến chất, từng bước củng cố, vun đắp niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ. Tuy nhiên, một nghịch lý đang diễn ra là không có cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp cao nào xin từ chức, từ nhiệm với lý do bị kỷ luật; và cũng chưa thấy ai công khai tuyên bố bản thân bị mất uy tín, khó hoàn thành nhiệm vụ nên xin được từ chức (trừ trường hợp Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Lê Huy Ngọ xin từ chức vào năm 2004). Đây là một thực tế nhức nhối ảnh hưởng nhiều đến niềm tin của Nhân dân. Vấn đề đặt ra là với những cán bộ vi phạm kỷ luật mà chưa đến mức bị xử lý hình sự thì vẫn có thể tiếp tục đảm nhận các vị trí trong hệ thống chính trị nếu những người này không tự giác xin rút lui khỏi vị trí đang đảm nhiệm, vì rất khó để thay thế họ theo các quy định về công tác cán bộ hiện hành.

Nhằm hoàn thiện các quy định, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ về công tác cán bộ, ngày 18/8/2022, Bộ Chính trị ban hành Quy định số 80-QĐ/TW về phân cấp quản lý cán bộ và bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử áp dụng đối với các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị và cán bộ, công chức, viên chức trong hệ thống chính trị. Tiếp đến, ngày 8/9/2022, Bộ Chính trị có Thông báo kết luận số 20-TB/TW về chủ trương bố trí công tác đối với cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý sau khi bị kỷ luật.

Việc bố trí công tác đối với cán bộ diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý sau khi bị kỷ luật nhằm thực hiện nghiêm kỷ luật, kỷ cương của Đảng và quy định của Bộ Chính trị về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ; kịp thời thay thế những cán bộ bị kỷ luật, năng lực hạn chế, uy tín giảm sút mà không chờ hết nhiệm kỳ, hết thời hạn bổ nhiệm, thực hiện phương châm “có vào - có ra, có lên - có xuống” trong công tác cán bộ, đồng thời tạo điều kiện cho cán bộ bị kỷ luật có cơ hội sửa chữa, khắc phục khuyết điểm, tiếp tục phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện; góp phần tăng cường công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân đối với Đảng và chế độ.

Chúng ta thấy, các văn bản mới của Bộ Chính trị đã nhìn thẳng vào những vướng mắc, bất cập trong công tác cán bộ đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý, đồng thời đưa ra giải pháp cụ thể. Theo đó, cán bộ bị kỷ luật không được phân công, bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử vào chức vụ cao hơn chức vụ khi bị kỷ luật trong khoảng thời gian tương ứng với mức độ và hình thức kỷ luật từ 12 tháng đến 60 tháng. Với những cán bộ đang trong thời hạn thi hành kỷ luật mà không thuộc diện phải xem xét miễn nhiệm, cho từ chức theo Quy định số 41-QĐ/TW ngày 3/11/2021 của Bộ Chính trị thì cấp có thẩm quyền sẽ cân nhắc thấu đáo việc bổ nhiệm lại hoặc giới thiệu tái cử.

Bộ Chính trị cũng đưa ra chủ trương khuyến khích cán bộ bị kỷ luật cảnh cáo hoặc khiển trách mà năng lực hạn chế, uy tín giảm sút thì nên tự nguyện xin từ chức, nếu không tự nguyện xin từ chức thì cấp có thẩm quyền sẽ xem xét miễn nhiệm theo quy định. Sau khi từ chức hoặc bị miễn nhiệm, cán bộ vẫn sẽ được xem xét bố trí công tác phù hợp.

Vi phạm kỷ luật Đảng hay pháp luật Nhà nước dù ở mức độ nào thì những cán bộ này cũng đã xâm phạm các giá trị và lợi ích công, trái với sự kỳ vọng và mong đợi của Nhân dân, ảnh hưởng đến niềm tin vào thể chế. Sự lệch chuẩn đến mức chịu hình thức kỷ luật đã làm giảm uy tín của cá nhân ở vị trí lãnh đạo, quản lý, do vậy khả năng dẫn dắt và truyền cảm hứng sẽ bị suy giảm nghiêm trọng, đặt những người này trước nguy cơ thất bại trong vai trò lãnh đạo, quản lý.

Một hệ thống quản trị quốc gia đề cao trách nhiệm, liêm sĩ và lòng tự trọng của cán bộ thì không chỉ duy trì được lòng tin nơi Nhân dân mà còn phải bảo đảm được vị trí vững chắc của Đảng với tư cách hạt nhân lãnh đạo. Vậy nên, khuyến khích tinh thần tự giác xin từ chức và hướng tới xây dựng văn hóa từ chức là chủ trương đúng đắn nhằm từng bước vun đắp văn hóa chính trị, văn hóa công vụ trong hệ thống chính trị.

Tùng Lâm