Xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang được xã Hải Thượng, huyện Hải Lăng quan tâm chỉ đạo thực hiện với nhiều cách làm hay, sáng tạo đã tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức đến hành động của cán bộ và Nhân dân; làm thay đổi tập quán lạc hậu, tiết kiệm được thời gian, tiền bạc, công sức của Nhân dân; giữ gìn an ninh trật tự; thắt chặt đoàn kết tình làng nghĩa xóm, nâng cao đời sống tinh thần của Nhân dân.
![]() |
Thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang đã góp phần làm cho diện mạo xã Hải Thượng khởi sắc - Ảnh: H.N |
Để thực hiện tốt Chỉ thị 27-CT/TW của Bộ Chính trị, xã Hải Thượng đã xây dựng kế hoạch về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội nhằm bảo tồn, phát huy có chọn lọc những phong tục, tập quán đẹp thể hiện bản sắc dân tộc; đồng thời, loại bỏ dần những tập quán lạc hậu; phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong việc cưới, việc tang, lễ hội một cách lành mạnh, tiết kiệm, tránh xa hoa lãng phí; xóa bỏ hủ tục, bài trừ mê tín dị đoan.
Cụ thể, đối với việc cưới, giảm các thủ tục rườm rà, lễ nghi tốn kém cho gia đình hai bên; không uống rượu, bia say gây rối trật tự; không mở nhạc trước 6 giờ sáng và sau 22 giờ đêm; không mời khách mang hình thức “bán cỗ thu tiền” tạo dư luận không tốt. Đối với việc tang, sau khi chết không quá 10 giờ người chết phải được khâm liệm và không quá 48 giờ phải tiến hành chôn cất; người mắc bệnh truyền nhiễm thì phải khâm liệm, chôn cất trước 24 giờ sau khi chết; không mời rượu, bia, thuốc lá khi khách đến viếng; hạn chế tổ chức ăn trong nhà để quan tài người chết; không rải tiền, vàng mã… ở tại gia đình và trên các tuyến đường khi đưa tang; thực hiện tốt quy chế quản lý và sử dụng nghĩa trang của UBND xã.
Xã Hải Thượng đã phát động xây dựng nhiều mô hình thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội, nổi bật như: Mô hình “Khu dân cư Thượng Xá không dọn rượu trong đám tang, không để đám tang quá 48 tiếng”; mô hình “Khu dân cư Đại An Khê không để đám tang quá 48 tiếng”... Cán bộ và các tầng lớp nhân dân ở địa phương đồng tình cao trong thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang.
Từ năm 2017 đến đầu năm 2021, trên địa bàn xã có khoảng 80 đám cưới đã giảm các thủ tục rườm rà, không uống rượu, bia say gây rối trật tự, không mở nhạc trước 6 giờ sáng và sau 22 giờ đêm; có 96 đám tang chấp hành tốt về thời gian, không rải giấy tiền, vàng mã trên các trục đường, không dọn rượu trong đám tang. Các lễ hội được tổ chức chu đáo, trang trọng, an toàn, tiết kiệm, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao thông, an toàn vệ sinh thực phẩm, vệ sinh môi trường.
Đầu năm 2021, xã Hải Thượng xây dựng mô hình “Khu dân cư không sử dụng đội cổ nhạc (kèn, trống) trong đám tang”. Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Hải Thượng Lê Hữu Hòa cho biết: “Trong đám tang không sử dụng đội cổ nhạc mà dùng băng ghi âm để phát các bản nhạc lễ phục vụ, đó là một việc làm cải tiến nhưng cũng mất nhiều thời gian mới thực hiện được, vì việc mời đội cổ nhạc trong đám ma đã ăn sâu trong nếp sống, suy nghĩ của người dân. Do đó, để thay đổi được cách làm này phải tập trung vận động nhiều, trong đó, vai trò của mặt trận và các đoàn thể có ý nghĩa quan trọng trong việc tuyên truyền, tạo sự đồng thuận cao trong Nhân dân”.
Được sự chỉ đạo của Đảng ủy và sự quyết tâm cao của mặt trận xã, sự đồng thuận của ban điều hành làng văn hóa, trong quý I/2021, Ban công tác mặt trận thôn đã tổ chức tuyên truyền, vận động lấy ý kiến Nhân dân; quý II/năm 2021, thành viên ủy ban MTTQ phụ trách ở từng xóm, khu dân cư phối hợp với xóm trưởng, khu vực trưởng... triển khai tuyên truyền, vận động, trong đó, cán bộ, đảng viên, hội viên, đoàn viên gương mẫu thực hiện trước, tổ chức cam kết trong từng hộ gia đình. UBND xã Hải Thượng đã có sự hướng dẫn kịp thời các văn bản của Nhà nước, quy định của địa phương phù hợp nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, xem đây là tiêu chuẩn để đánh giá cán bộ, đảng viên, hội viên và xếp loại gia đình văn hóa, làng văn hóa hằng năm. Ngoài ra, xã Hải Thượng còn hỗ trợ tiền cho các làng mua sắm thiết bị âm thanh, băng đĩa nhạc đám tang.
Trưởng Ban công tác mặt trận thôn Thượng Xá, xã Hải Thượng Hoàng Thị Lệ Vân cho hay: “Những năm trước đây, thôn đã vận động các gia đình có đám tang không rải giấy tiền, vàng mã trên các trục đường, không tiếp rượu trong đám tang, không dọn ăn tại nhà để quan tài và đã được các họ tộc và Nhân dân trong thôn thực hiện tốt. Năm 2021, Ban công tác mặt trận thôn chủ động phối hợp với trưởng thôn, các đoàn thể trong thôn, trưởng các dòng họ, người có uy tín trong cộng đồng tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân thực hiện nghiêm túc, hiệu quả nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang. Bước đầu thực hiện còn gặp khó khăn nhất là do người dân chưa quen, nhưng đến nay, người dân trong thôn đã đồng tình và thực hiện hiệu quả. Được triển khai từ tháng 4/2021 cho đến nay, trên địa bàn thôn có 9/9 đám tang không thuê đội cổ nhạc mà chỉ mở đĩa nhạc; thôn quan tâm cử cán bộ về các đám tang để điều chỉnh âm thanh và mở các bản nhạc cho phù hợp với các nghi lễ trong đám tang. Thực hiện việc này đã giảm kinh phí cho người dân, nhất là đối với các gia đình gặp hoàn cảnh khó khăn”.
Ông Lê Hữu Hòa cho biết thêm, thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, xã Hải Thượng đã có nhiều cách làm hay, sáng tạo, đặc biệt là có nhiều sự điều chỉnh hợp lý, hiệu quả trong quá trình thực hiện để đạt được kết quả cao nhất. Việc thay đổi một số phong tục, tập quán lạc hậu, thói quen không tốt trong việc cưới, việc tang đã tiết kiệm được nhiều thời gian, tiền bạc đáng kể cho người dân, nhất là đối với những gia đình gặp hoàn cảnh khó khăn. Từ ngày 1/4/2021 cho đến nay, trên địa bàn xã Hải Thượng có 16/16 đám tang thực hiện tốt theo quy định mới; đã tiết kiệm cho Nhân dân trên 75 triệu đồng, giảm được nhiều thủ tục rườm rà, mất thời gian. Qua đó, góp phần vào kết quả chung của toàn xã với 100% làng, cơ quan, đơn vị được công nhận và xếp loại làng, đơn vị văn hóa; trên 95% hộ gia đình được công nhận gia đình văn hóa. Xã Hải Thượng thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang đã lan tỏa mạnh mẽ đến nhiều địa phương khác trên địa bàn huyện Hải Lăng thực hiện làm theo.
Hoài Nhung