Nâng cao năng suất các loại cây trồng cạn

(QT) - Những năm gần đây, do biến đổi khí hậu, nhiều địa phương ở tỉnh Quảng Trị bị ảnh hưởng bởi tình trạng khô hạn, thiếu nước sản xuất. Trước thực tế đó, được sự hỗ trợ của Trung tâm KOPIA Việt Nam (Tổ chức KOICA Hàn Quốc), vụ đông xuân 2017 - 2018 Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp (KHKTNN) Bắc Trung Bộ phối hợp với Sở Nông nghiệp và PTNT lựa chọn 2 loại cây trồng cạn chính là cây lạc và cây ngô để xây dựng mô hình sản xuất thâm canh đạt năng suất cao trên địa bàn xã Gio Việt và Gio Mỹ (huyện Gio Linh) với quy mô 7 ha và đã mang lại kết quả khả quan.

Thu hoạch ngô trong mô hình thâm canh cây trồng cạn

Ông Nguyễn Văn Lưu ở thôn Hoàng Hà, xã Gio Việt có 4 sào đất màu, trước đây gia đình ông chủ yếu trồng giống lạc hạt nhỏ địa phương. Tuy nhiên do không nắm vững kỹ thuật trồng cũng như chăm sóc, hạt giống sử dụng nhiều năm bị thoái hóa nên năng suất mang lại không cao, bình quân mỗi vụ chỉ đạt trên dưới 1 tạ/sào. Khi tham gia vào mô hình trồng thâm canh cây lạc thì năng suất lạc của gia đình ông tăng lên rõ rệt. Ông Lưu cho biết, trước đây khi trồng lạc do chỉ sử dụng giống lạc hạt nhỏ địa phương được lưu giữ từ nhiều năm nên đã bị thoái hóa. Sử dụng phân chuồng, phân hóa học chủ yếu là theo cảm tính, không có định lượng rõ ràng nên năng suất lạc thu được không cao. Từ khi tham gia thực hiện mô hình thâm canh cây lạc, ông được hỗ trợ giống lạc mới L20, được hướng dẫn cách làm đất, mật độ gieo thích hợp, đặc biệt là che phủ nilon, bón phân cân đối… nên năng suất thu được cao hơn, tính ra mỗi sào thu được từ 1,7 tạ trở lên. Với giá bán hiện nay khoảng 25.000 đồng/kg, với 4 sào lạc sau khi trừ chi phí ông thu lãi khoảng 4,8 triệu đồng, cao hơn so với trước đây khoảng 3 triệu đồng. Còn tại HTX Thủy Khê, xã Gio Mỹ, đang thu hoạch lứa ngô đầu tiên thực hiện theo quy trình kỹ thuật của Viện KHKTNN Bắc Trung Bộ, chị Mai Thị Loan vừa chia sẻ, với 3 sào đất trồng ngô này trước đây trồng theo cách truyền thống, gia đình chị chỉ thu được khoảng 6 tạ ngô hạt, sau khi trừ chi phí thì coi như “lấy công làm lãi”. Trong khi với mô hình này chị được hướng dẫn cách chăm sóc, tưới nước và bón phân hợp lý, sử dụng giống ngô mới CS71 nên năng suất đạt gần 1 tấn ngô hạt, trừ chi phí chị cũng thu được gần 2 triệu đồng.

Phó Chủ tịch UBND xã Gio Mỹ Lê Thị Hiếu đánh giá cao hiệu quả của mô hình trồng thâm canh cây ngô mang lại cho nông dân. Theo bà Hiếu, so với cách trồng theo kinh nghiệm của người nông dân thì mô hình này vượt trội hơn hẳn. Điều đáng ghi nhận là các cán bộ kỹ thuật của Viện rất nhiệt tình, bám đồng ruộng để chuyển giao khoa học kỹ thuật cho nông dân. Nhờ vậy mà người dân được tiếp thu kiến thức mới cũng như học hỏi nhiều kinh nghiệm trong trồng trọt, nhất là trong kỹ thuật thâm canh. Bà Hiếu cho biết thêm, xã Gio Mỹ hiện có hơn 200 ha đất cát nội đồng, trước đây trên diện tích này, chính quyền địa phương đã vận động nông dân trồng thử nghiệm giống ngô VN10, tuy nhiên năng suất thu được không cao. Vì vậy, đề nghị Viện KHKTNN Bắc Trung Bộ tiếp tục thực hiện mô hình trồng các giống ngô mới theo quy trình kỹ thuật của Viện để đánh giá khả năng thích nghi của các giống ngô này.

Theo Phó Chủ tịch UBND xã Gio Việt Trần Quang Hải, khi được tiếp cận với mô hình thâm canh cây lạc do Viện KHKTNN Bắc Trung Bộ triển khai, nông dân rất phấn khởi đăng ký tham gia. Bình quân mỗi hộ trồng từ 1 - 2 sào, cá biệt có một số hộ đăng ký trồng từ 3 - 4 sào. Tham gia thực hiện mô hình, bên cạnh được hỗ trợ một phần giống và vật tư, các hộ còn được cán bộ kỹ thuật của Viện hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, cách phòng trừ sâu bệnh. Đặc biệt mô hình sử dụng nilon để phủ các luống lạc trước khi gieo trồng nên đã giúp nông dân giảm được công làm cỏ, xới xáo, vun gốc. Bên cạnh đó, các giống lạc mà Viện KHKTNN Bắc Trung Bộ đưa vào sản xuất đều thể hiện rõ năng suất, chất lượng, khả năng chống chịu sâu bệnh cao hơn so với các giống mà nông dân sử dụng từ trước đến nay. Cụ thể, vụ đông xuân năm nay mặc dù gặp thời tiết bất lợi như mưa rét kéo dài đầu vụ, cuối vụ nắng hạn gay gắt nhưng nhờ chăm sóc đúng quy trình nên lạc vẫn phát triển tốt, số lượng củ có 3 - 4 hạt nhiều so với giống lạc địa phương. “Sau sự cố môi trường biển năm 2016 đến nay, đời sống của nhiều người dân xã Gio Việt nói riêng và các xã vùng biển trên địa bàn tỉnh nói chung gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, việc triển khai những mô hình trồng các loại cây phù hợp với đất đai, đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào áp dụng để nâng cao năng suất, hiệu quả kinh tế ở địa phương, tạo việc làm cho người dân là rất cần thiết. Bên cạnh các giống ngô và lạc, trong thời gian tới chúng tôi đề nghị Viện KHKTNN Bắc Trung Bộ tiếp tục chuyển giao các giống lúa mới có năng suất, chất lượng cao, có khả năng thích ứng với điều kiện đất đai nhiễm mặn và phèn của vùng đất này để góp phần nâng cao năng suất lúa trên địa bàn”, ông Hải chia sẻ.

Phó Viện trưởng Viện KHKTNN Bắc Trung Bộ Trịnh Đức Toàn cho biết, với mục tiêu nâng cao thu nhập cho người nông dân ở những vùng khó khăn, Viện KHKTNN Bắc Trung Bộ đã tiến hành xây dựng mô hình thâm canh cây lạc và ngô năng suất cao tại các xã Gio Việt và Gio Mỹ trên quy mô 7 ha. Cụ thể, đối với mô hình lạc được triển khai trên diện tích 3 ha tại xã Gio Việt, sử dụng giống lạc L20 và TK10, áp dụng quy trình công nghệ sản xuất lạc xuân đạt năng suất cao; giống đối chứng là giống lạc địa phương và sản xuất theo tập quán của người dân. Đối với mô hình ngô, triển khai trên diện tích 4 ha tại xã Gio Mỹ, sử dụng giống ngô CS71 và P4199, giống đối chứng là giống ngô VN10 và không áp dụng theo quy trình công nghệ mới. Kết quả, các mô hình ứng dụng quy trình kỹ thuật đồng bộ trong sản xuất lạc và ngô đều thể hiện rõ năng suất, chất lượng, khả năng chống chịu sâu bệnh cao hơn so với các giống mà người dân sử dụng trước đây. Cụ thể, mặc dù trồng trên đất pha cát nghèo dinh dưỡng, không chủ động được nước tưới nhưng các các giống lạc L20 và TK10 có vẫn thích nghi, vỏ dày, hạt to, mỗi củ có 3 - 4 hạt; Các giống ngô CS71 và P4199 hạt đóng dày, tỷ lệ 2 bắp/ cây cao hơn so với giống VN10. Năng suất lạc đạt 34,91 - 35,14 tạ/ha, cao hơn so với sản xuất đại trà từ 59,19 - 60,24%; năng suất ngô đạt từ 63,75 - 64,85 tạ/ha, cao hơn so với sản xuất đại trà từ 69,54 - 72,5%. Về hiệu quả kinh tế, lợi nhuận ở mô hình lạc tăng thêm 16, triệu đồng/ha, mô hình ngô tăng thêm 10,7 triệu đồng/ha.

Trao đổi với chúng tôi khi đang trực tiếp đi kiểm tra các mô hình trồng thâm canh cây lạc và ngô do Viện KHKTNN Bắc Trung Bộ triển khai, ông Park Kwang Geun, Giám đốc điều hành Trung tâm KOPIA Việt Nam đánh giá rất cao các kết quả mà mô hình đã đạt được. Theo ông Park, việc đưa những mô hình trồng các giống cây phù hợp với đất đai, đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào áp dụng để nâng cao năng suất, hiệu quả kinh tế ở địa phương, tạo việc làm cho người dân là rất cần thiết. Ông Park cho biết, trên cơ sở những kết quả đạt được này, trong thời gian tới Trung tâm KOPIA Việt Nam sẽ tiếp tục hỗ trợ người dân để nhân rộng mô hình này ra các địa phương khác, trên các chân đất khác nhau của tỉnh Quảng Trị để chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật cho người dân vùng sản xuất lạc và ngô nhằm mở rộng và tăng quy mô sản xuất, từ đó đưa cây lạc và ngô trở thành cây hàng hóa có giá trị cao ở địa phương.

Thục Quyên