Công ty… trồng rừng

Khi một công ty được thành lập, người ta nghĩ ngay đến… làm ăn kinh tế để sinh lợi nhuận. Ấy thế mà có một công ty dù còn non trẻ nhưng mục tiêu mà họ hướng tới lại rất khác: trồng rừng. Đó là Công ty TNHH Xã hội trồng và phục hồi rừng Việt Nam (VARS).

Ban giám đốc…không lương

Theo tìm hiểu của người viết, VARS đăng ký hoạt động từ tháng 12/2020, theo hình thức hoạt động không vì mục đích lợi nhuận. Công ty này vận động các nguồn lực xã hội để trồng và phục hồi rừng bằng những giống cây bản địa. Ngoài việc trực tiếp trồng rừng, chương trình còn có tham vọng đánh thức ý thức bảo vệ môi trường trong công chúng.

Những việc VARS đang làm đã cổ vũ cho phong trào trồng rừng, vì một Việt Nam xanh -Ảnh: N.P

Những nhà sáng lập của VARS gồm nhà báo Trương Huy San, Tiến sĩ lâm nghiệp Ngô Văn Hồng và chuyên gia chính sách công Thạc sĩ Nguyễn Quang Đồng. Họ đã ấp ủ và sáng lập VARS với chương trình “Góp một cây để có rừng”. “Một cây” ở đây đơn giản là…50.000 đồng.

Theo tiến sĩ Ngô Văn Hồng (Phó giám đốc VARS), sở dĩ VARS là “công ty” thay vì mang những danh xưng khác sang chảnh hơn là có nguyên nhân. Ông Hồng cho biết, ban đầu, nhóm sáng lập cũng muốn đặt tên là “Quỹ trồng và phục hồi rừng Việt Nam”. Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, để thành lập quỹ không hề đơn giản, phải được sự cho phép của Bộ Nội vụ cũng như các cấp T.Ư, thủ tục kéo dài. Ngoài ra, quy định thành lập quỹ cũng cần có số tiền ký quỹ 5 tỉ đồng. “Chúng tôi muốn sớm triển khai công việc trồng rừng ra thực tế giữa lúc kinh phí còn eo hẹp nên đã chọn con đường dễ đi hơn, đó là thành lập “Công ty TNHH xã hội”. Dù hoạt động phi lợi nhuận nhưng cái tên đó nhiều người chưa hiểu thì tưởng… có lợi nhuận”, ông Hồng cho biết.

Cũng theo vị tiến sĩ lâm học có hơn 20 năm làm việc trong lĩnh vực bảo tồn đa dạng sinh học, quản lý rừng bền vững này thì dù trên danh nghĩa là Phó Giám đốc VARS nhưng 3 năm qua ông chưa bao giờ nhận 1 đồng lương nào. “Tất cả mấy anh em trong Ban Giám đốc VARS đều vậy chứ không riêng gì tôi. Ngay từ đầu, mọi người đều xác định vào đây không phải để kiếm thu nhập”, ông Hồng nói.

Chị Nguyễn Phương Ngọc, nhân viên phụ trách truyền thông và một số công việc hành chính của VARS cho biết công việc của chị ở VARS chỉ là bán thời gian. Ngọc có một công việc khác để nuôi sống bản thân mình và chỉ nhận một vài khoản thu nhập tượng trưng ở VARS nếu phải đi thực địa nhiều, tốn kém chi phí.

Cùng VARS đi trồng rừng

Một ngày cuối tháng 3, đoàn xe chở một nhóm người từ dưới xuôi dừng lại ở bãi đất trống của thôn Chênh Vênh, xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hóa, nơi đã có hàng chục người dân tộc Vân Kiều đợi sẵn để cùng VARS trồng rừng.

Cụ thể, sự kiện ở thôn Chênh Vênh hôm nay là sự khởi động cho chương trình “Góp một cây để có rừng” năm 2023 và để hưởng ứng ngày quốc tế về rừng. Tại 5 ha được lựa chọn để những nhà tài trợ, tình nguyện viên và người dân địa phương trồng ở thôn Chênh Vênh, mọi người cùng kỳ vọng với mục tiêu sẽ trồng 200 ha rừng bản địa ở đầu nguồn sông Thạch Hãn thuộc huyện Hướng Hóa chỉ trong năm 2023. Rất nhanh chóng, tại sự kiện, Khu nghỉ dưỡng Six Senses Ninh Vân Bay và Công ty TNHH công nghệ gia đình (FTECH) đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác trồng khoảng 11,7 ha rừng tại Hướng Hóa năm 2023.

Những cây giống hôm nay biết đâu vài chục năm sau sẽ thành cây cổ thụ -Ảnh: N.P

Bà Emmy Nguyễn, Giám đốc phát triển bền vững của Six Senses Ninh Vân Bay nói rằng, đơn vị rất muốn góp sức trồng rừng nhưng nhiều năm qua chưa tìm được đối tác tin cậy. “Cảm ơn VARS và mọi người đã cho chúng tôi cơ hội này”, bà Emmy Nguyễn nói ngắn gọn.

Trong khi đó, bà Nguyễn Lê Thủy, đại diện của FTECH cho biết đây đã là năm thứ 2 FTECH đồng hành với VARS trồng rừng. “Chúng tôi là công ty công nghệ, dù không mấy liên quan nhưng chúng tôi rất muốn trồng rừng. Chúng tôi chỉ đóng góp phần nhỏ còn việc gì nặng nề thì bên VARS đã làm hết rồi. Trồng rừng cần thời gian rất dài và cho nhiều thế hệ mai sau nên chúng tôi hy vọng sẽ tiếp tục đồng hành với VARS trong nhiều năm nữa”, bà Thủy cho biết.

Có mặt trong đoàn người lên thôn Chênh Vênh trồng rừng hôm đó, ngoài nhiều lãnh đạo của Tổng Cục môi trường, Vụ phát triển rừng (Bộ NN-PTNT), các học giả thuộc nhiều trường đại học, các nhà báo… còn có không ít “người nổi tiếng” khác. Ví dụ như “chuyên gia dự báo thời tiết” Huy Nguyễn, “Idol” trên mạng xã hội của rất nhiều người dân miền Trung vốn chịu nhiều thiên tai. Vị chuyên gia này không đi “tay không” mà mang theo gần 200 triệu đồng đóng góp vào VARS sau 1 lần hiếm hoi mở cuộc vận động quyên góp trên trang cá nhân của mình.

“Suốt 3 năm làm việc ở đây, ngoài những nhà tài trợ hào phóng, chúng tôi cũng gặp nhiều con người nhiệt thành, yêu việc trồng rừng. Họ chấp nhận di chuyển rất xa, chỉ để trồng rừng. Không cần phải bỏ số tiền lớn, họ vẫn có cách đóng góp, cổ vũ cho VARS, cho phong trào trồng rừng theo cách của riêng mình…”, chị Nguyễn Phương Ngọc (nhân viên VARS) tâm sự.

Vì một Việt Nam xanh

Theo Tiến sĩ Ngô Văn Hồng, việc trồng và phục hồi rừng chỉ thực sự bền vững khi chính người dân địa phương ý thức được, biết được cách trồng rừng và giữ rừng. Bởi những nhân viên của VARS, những nhà tài trợ, những người “yêu rừng” không ăn đời ở kiếp ở nơi chốn này mà chỉ có thể là những người dân. Có lẽ vì vậy mà VARS có đội ngũ chuyên gia về lâm nghiệp và am hiểu văn hóa bản địa. “Chúng tôi đã từng sống, làm việc trong nhiều cộng đồng dân tộc thiểu số khác nhau như Chứt, Bru Vân Kiều, Thái, Hmong, Cơ Tu… để xây dựng các mô hình quản lý rừng cộng đồng bền vững ở nhiều vùng khác nhau. Chúng tôi cũng tự đặt ra sứ mệnh cho mình về việc trồng và phục hồi rừng đầu nguồn bên cạnh tạo sinh kế lâu dài cho người dân”, Tiến sĩ Hồng cho biết.

Nhóm người từ các miền Bắc, Trung, Nam đến thôn Chênh Vênh, xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hóa, để trồng cây -Ảnh: N.P

Ông Hồ Ngọc Dương, Phó Chủ tịch UBND xã Hướng Phùng tự hào cho biết toàn xã có hơn 7.300 ha đất lâm nghiệp, nhưng riêng ở thôn Chênh Vênh năm 2021 có hơn 700 ha rừng tự nhiên đã được cấp chứng chỉ quốc tế FSC đảm bảo về tiêu chí về phát triển rừng bền vững. “Người Vân Kiều bây giờ không chỉ biết vào rừng lấy gỗ, lấy củi mà còn biết trồng rừng, giữ rừng”, ông Dương nói.

Ông Triệu Văn Lực, Vụ trưởng Vụ phát triển rừng (Tổng cục Lâm nghiệp, Bộ NNPTNT) cho hay sau khi Thủ tướng phê duyệt Đề án 1 tỉ cây xanh giai đoạn 2021-2025, nhiều địa phương chủ động tổ chức thực hiện. Theo đó, Thủ tướng nhấn mạnh kinh phí chủ yếu từ đề án này phải từ xã hội hóa để nhiều thành phần cùng tham gia. “VARS là 1 điển hình trong hưởng ứng đề án một tỉ cây xanh, dù còn non trẻ nhưng đã có những kết quả ban đầu. Tôi cho rằng những gì VARS đang làm có tính lan tỏa, nâng cao ý thức của cộng đồng, người dân và doanh nghiệp để cùng chung tay khôi phục lại số rừng đã mất, làm giàu rừng để mai sau chúng ta có một Việt Nam xanh”, anh Lực nhấn mạnh.

Nguyễn Phúc