Từ việc đóng dấu, nghĩ về đạo đức công vụ trong CCHC

(QT) - Trong quãng đời hơn 20 năm công tác, tôi đã từng gặp không ít lần tương tự như câu chuyện cô văn thư trong bài viết này. Anh bạn tôi kể rằng, khi có việc cần đóng dấu ở một sở nọ thường rất khó khăn, cứ nhác thấy bóng anh ở xa là cô văn thư bắt đầu ra khỏi phòng, hết đi lên rồi lại đi xuống cầu thang, đến các phòng khác với đủ thứ chuyện linh tinh mà không chịu về phòng để đóng dấu cho anh. Rút kinh nghiệm, lần này anh bất ngờ đột nhập không để cô ta kịp thoát ra khỏi phòng, đưa giấy xin con dấu. Cầm tờ giấy đã có chữ ký của giám đốc trên tay, cô văn thư tỏ vẻ bực bội rồi phán một câu xanh rờn: “ Việc gì cũng đến đây đóng dấu nhưng tết thì chỉ biết các phòng khác”. Thì ra là vậy. Không biết trả lời sao nên anh đành im lặng.

Vì vậy, để công tác CCHC đạt hiệu quả cao đòi hỏi chúng ta phải thực hiện tốt nhiệm vụ quan trọng trước tiên là xây dựng, trang bị cho đội ngũ cán bộ công chức hiểu rõ về ý thức trách nhiệm, bổn phận, nghĩa vụ, thái độ phục vụ theo đúng nghĩa cán bộ là công bộc của dân.

Câu chuyện anh bạn kể lúc trà dư tửu hậu tưởng chừng vô bổ nhưng cứ khiến tôi day dứt mãi. Là cán bộ nhà nước, có kiến thức, hiểu biết pháp luật, làm việc công mà vẫn bị hoạnh họe, gây khó dễ đủ điều, huống hồ người dân không chút quyền thế, không nắm vững các qui định liên quan đến việc cần làm, đến cơ quan công quyền để cậy nhờ giúp đỡ việc tư mà gặp phải những cán bộ công chức suy thoái đạo đức thì có lẽ sẽ gặp nhiều rắc rối xảy ra. Từ một chuyện nhỏ là đóng dấu - công việc thường ngày của văn thư, tôi lại nghĩ đến một vấn đề lớn, đó là đạo đức công vụ trong công tác cải cách hành chính (CCHC). CCHC được Chính phủ bắt đầu thực hiện từ năm 2001 trên bốn lĩnh vực: Cải cách thể chế, cải cách tổ chức bộ máy hành chính và chế độ công vụ, xây dựng kiện toàn đội ngũ cán bộ công chức, cải cách tài chính công. Trong đó xác định cải cách thủ tục hành chính trong cải cách thể chế là trọng tâm, gốc rễ của CCHC nên được Chính phủ ưu tiên tập trung thực hiện. Tuy nhiên, thủ tục hành chính không phải tự nhiên có mà lại do con người đặt ra, con người liên quan trực tiếp đến tất cả các khâu trong CCHC, vì vậy muốn cải cách thủ tục hành chính có hiệu quả thì trước hết phải “ cải cách con người”, nâng cao năng lực, phẩm chất đạo đức của đội ngũ cán bộ công chức mới giải quyết được mấu chốt vấn đề. Đó là một phạm trù khá rộng, ở đây chỉ xin bàn về đạo đức công vụ theo nghĩa hẹp trong phạm vi cán bộ công chức thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, một nội dung nhỏ trong CCHC nhưng theo tôi là vô cùng quan trọng, có thể quyết định sự thành bại của công cuộc CCHC của Chính phủ. Đạo đức công vụ xuyên suốt trong tất cả các khâu từ khi xây dựng, ban hành cho đến thực thi thủ tục hành chính. Thực tế cho thấy trong xây dựng, ban hành thủ tục hành chính, dù cán bộ công chức có năng lực, nhưng đạo đức công vụ không trong sáng thì sẽ đưa ra những quy định thuận tiện và có lợi cho công tác quản lý, thậm chí “cài cắm” lợi ích ở trong đó, chứ không vì sự phát triển chung của xã hội. Hiện nay công tác cải cách thủ tục hành chính được tiến hành chủ yếu từ trên xuống, các cơ quan quản lý tự rà soát để cắt bỏ, điều chỉnh nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính. Nhưng xem ra qui trình này có vẽ chưa phù hợp vì cán bộ công chức phải chủ động bỏ đi cả những điều mà mình đã có ý đưa vào trước đây thì khó mà đạt được hiệu quả cao. Qua các cuộc hội thảo, sơ kết, tổng kết công tác CCHC ở từng giai đoạn, kinh nghiệm rút ra là muốn cải cách thủ tục hành chính đạt kết quả tốt thì nên bắt đầu từ cơ sở, nơi trực tiếp thực hiện chính sách chứ không chỉ từ trên xuống, như vậy mới biết những điểm mà thủ tục còn vướng mắc, rườm rà, chưa hợp lý cần điều chỉnh để vừa đảm bảo được yêu cầu quản lý chặt chẽ, vừa giảm bớt các thủ tục gây phiền hà, tốn kém không cần thiết. Đạo đức công vụ trong thực thi thủ tục hành chính cũng ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả công tác CCHC. Khi giải quyết công việc, một số cán bộ công chức tùy tiện trong vận dụng các qui định pháp luật, thiếu trách nhiệm, đùn đẩy, né tránh hoặc có thái độ quan liêu, hách dịch, cửa quyền, ban ơn, nhũng nhiễu, vòi vĩnh để nhằm trục lợi cá nhân. Vậy nên dù thủ tục hành chính có thuận tiện đến mấy nhưng đạo đức công vụ của người thực thi không tốt thì chắc chắn sẽ không mang lại kết quả như mong muốn. Do đó, cán bộ công chức ngoài kiến thức, năng lực thì còn phải có đạo đức công vụ, khi xử lý công việc cần căn cứ vào các qui định của pháp luật, có thái độ lịch sự, nhã nhặn, nhiệt tình, trung thực và phải xuất phát từ quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Vì vậy, để công tác CCHC đạt hiệu quả cao đòi hỏi chúng ta phải thực hiện tốt nhiệm vụ quan trọng trước tiên là xây dựng, trang bị cho đội ngũ cán bộ công chức hiểu rõ về ý thức trách nhiệm, bổn phận, nghĩa vụ, thái độ phục vụ theo đúng nghĩa cán bộ là công bộc của dân. Có như vậy mới góp phần đạt được mục tiêu của công cuộc CCHC là xây dựng một nền hành chính dân chủ, trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp, hiện đại hoá, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả theo nguyên tắc của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng; xây dựng đội ngũ cán bộ công chức có phẩm chất và năng lực đáp ứng yêu cầu của công cuộc xây dựng, phát triển đất nước, phù hợp với yêu cầu quản lý nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. TÙNG LÂM