Khó khăn trong xây dựng trạm y tế xã đạt chuẩn quốc gia theo tiêu chí mới

(QT) - Sau hơn một năm thực hiện chuẩn quốc gia về y tế xã theo tiêu chí mới, toàn tỉnh Quảng Trị mới chỉ có 16/141 trạm y tế xã đạt chuẩn trong năm 2012. Khó khăn về cơ sở vật chất, nguồn nhân lực, trang thiết bị, công tác khám, chữa bệnh, phục hồi chức năng và y học cổ truyền, kế hoạch hóa gia đình… chính là những rào cản trong việc xây dựng các trạm y tế đạt chuẩn quốc gia tại địa phương. Kết thúc giai đoạn I thực hiện đề án chuẩn quốc gia về y tế xã (2005-2010), toàn tỉnh có 107/141 trạm y tế xã, phường, thị trấn (sau đây gọi là trạm y tế xã) đạt chuẩn quốc gia về y tế, đạt tỷ lệ 75,9%. Tháng 9/2011, Bộ Y tế ban hành Quyết định 3447 về việc thực hiện bộ tiêu chí chuẩn quốc gia về y tế xã (giai đoạn 2011 - 2020). Bộ tiêu chí này được xây dựng dựa trên chuẩn của giai đoạn cũ nhưng với mức độ cao hơn, phù hợp với các tiêu chuẩn, quy định mới được ban hành và khắc phục những mặt còn tồn tại. Trong 10 tiêu chí mà Bộ Y tế quy định để xây dựng trạm y tế đạt chuẩn quốc gia thì các tiêu chí đóng vai trò quan trọng trong quá trình xây dựng chuẩn là nhân lực, chế độ chính sách; chuẩn về xã hội hóa chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân, công tác truyền thông giáo dục sức khỏe…

Khám chữa bệnh cho đồng bào dân tộc vùng sâu vùng xa

Theo đó, mỗi trạm y tế phải có đủ bác sĩ, điều dưỡng viên, hộ sinh và dược sĩ. Qua công tác kiểm tra, đánh giá ban đầu của ngành y tế về thực trạng trạm y tế toàn tỉnh cho thấy, cơ sở hạ tầng, vật chất, trang thiết bị và cả đội ngũ nhân viên y tế xã (đặc biệt là bác sĩ) hiện còn chưa đáp ứng nhu cầu phục vụ công tác chăm sóc sức khỏe cho nhân dân hiện nay. Trong tổng số 141 xã, phường, thị trấn hiện vẫn còn 1 trạm y tế ở phường An Đôn (thị xã Quảng Trị) phải mượn tạm nhà để hoạt động (đang đầu tư xây dựng), 8 trạm y tế đã xuống cấp, 16 trạm còn hiện trạng dưới 50% chất lượng sử dụng. Về trang thiết bị, chỉ mới có 6 xã được trang bị máy siêu âm, 2 xã có máy điện tim, 85 xã có máy đo đường huyết. Về đội ngũ nhân lực, toàn tỉnh hiện có 874 nhân viên y tế xã, trong đó có 68 bác sĩ, 154 y sĩ. Theo đánh giá chung về chuẩn theo Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã giai đoạn 2011 – 2020 đối với 141 trạm y tế xã trong tỉnh, mới chỉ có 16 xã có trạm y tế đạt chuẩn trong năm 2012. Trong số đó, các huyện Cam Lộ, Gio Linh, Đakrông chỉ có 1 xã; cá biệt huyện Hướng Hóa có 22 trạm y tế xã và thành phố Đông Hà 9 trạm y tế phường nhưng lại không có trạm nào đạt chuẩn các tiêu chí này. Lý giải về nguyên nhân thành phố chưa có trạm y tế phường nào đáp ứng yêu cầu, ông Trương Hữu Thiện, Giám đốc Trung tâm Y tế thành phố Đông Hà cho biết: “Các tiêu chí khác, về cơ bản, 9 trạm đều đạt điểm yêu cầu. Tuy nhiên, Đông Hà lại không đáp ứng tiêu chí thứ 9 về dân số, kế hoạch hóa gia đình, do năm 2012, tình trạng dân số gia tăng đột biến. Thêm vào đó, hiện tại 9 trạm y tế của các phường vẫn chưa được trang bị máy siêu âm, điện tim, việc thiếu phương tiện khám chữa bệnh cũng ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng khám chữa bệnh cho nhân dân”. Khó khăn, hạn chế của hầu hết các trạm y tế trong toàn tỉnh là phần lớn các trạm y tế thiếu bác sĩ làm việc tại trạm, thiếu cán bộ dược để quản lý thuốc và y sĩ chuyên trách y học cổ truyền. Rất nhiều trạm y tế không có vườn thuốc nam và phòng khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền. Bên cạnh đó, trong điều kiện cơ sở vật chất nhà trạm còn thiếu thốn, chưa đáp ứng yêu cầu nên các trạm đều phải linh động bố trí chung các phòng chức năng với nhau như phòng tiệt khuẩn, phòng đông y, phòng khám phụ khoa, phòng kế hoạch hóa gia đình… dẫn đến hạn chế về chất lượng khám chữa bệnh. Các loại thuốc đặc trị để chữa bệnh rất ít, chủ yếu là những loại thuốc chữa bệnh thông thường như: đau bụng, nhức đầu, cảm cúm. Do đó, bà con đến trạm phần lớn chỉ để khám một số bệnh thông thường hay nghe tuyên truyền về kế hoạch hóa gia đình. Chị Hồ Thị Xê, bản Tà Mên, xã Ba Nang (Đakrông) chia sẻ: “Đến khám bệnh ở trạm y tế chỉ khám bệnh nhẹ thôi, mỗi lần có bệnh nặng là phải ra bệnh viện huyện, bệnh viện tỉnh, đường sá xa xôi, vất vả lắm”. Ngoài ra, tại hầu hết các trạm y tế xã, tỷ lệ phụ nữ sinh con được khám thai từ 3 lần trở lên trong 3 kỳ thai nghén và tỷ lệ sinh con tại trạm y tế thấp; tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thể cân nặng/tuổi còn cao. Các chỉ tiêu về tỷ lệ tăng dân số tự nhiên hàng năm, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên cao; tỷ lệ cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ áp dụng biện pháp tránh thai thấp; công tác tuyên truyền và phối hợp nhằm giảm mất cân bằng giới tính khi sinh còn hạn chế. Trong lộ trình xây dựng trạm y tế đạt chuẩn quốc gia theo tiêu chí mới, ngành Y tế Quảng Trị đề ra mục tiêu phấn đấu đạt 60% số xã đạt chuẩn, trong đó tập trung nhân vật lực thực hiện tại các xã nằm trong kế hoạch xây dựng nông thôn mới của tỉnh giai đoạn 2011 - 2015. Theo đó, tỉnh có phương án thành lập Ban chỉ đạo Bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân từ cấp tỉnh đến huyện, củng cố mạng lưới y tế cơ sở, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, tăng cường đào tạo cán bộ có trình độ bác sĩ, dược sĩ, y học cổ truyền, huy động các nguồn vốn để đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng, đặc biệt là đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động y tế, tăng cường công tác truyền thông giáo dục sức khỏe cho nhân dân… Để hoàn thành mục tiêu trên, ngành y tế rất cần sự quan tâm giúp đỡ hơn nữa từ các cấp, các ngành, sự nỗ lực cố gắng của đội ngũ cán bộ y tế và sự đồng tình ủng hộ của nhân dân, xây dựng mạng lưới y tế cơ sở ngày càng hoàn thiện, nhằm phục vụ tốt hơn công tác khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân. Bài, ảnh: PHAN THANH