Lời chào hạt nhân

( Bình luận quân sự - Đất Việt) - Tên lửa Trung Quốc đe dọa Mỹ, nhưng nạn nhân của tên lửa Trung Quốc lại là Nga.

Xin được giới thiệu một cách nhìn khác về những lý do thực sự khiến Mỹ quyết định rút khỏi INF của chuyên gia quân sự Nga Andrey Borisov với tiêu đề và phụ đề trên để bạn đọc tham khảo. Bài đăng trên “Lenta.ru” (Nga) ngày 8/11/2018 mới đây.

Ảnh: Vincent Thian / AP

Trong tháng 10 vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố về ý định của Mỹ rút khỏi Hiệp ước hủy tên lửa tầm trung và tầm gần (INF). Theo người đứng đầu Nhà Trắng, lý do dẫn đến quyết định trên là do Nga vi phạm INF và Trung Quốc ráo riết tăng cường tiềm lực quân sự.

Trump dọa sẽ còn phát triển vũ khí Mỹ chừng nào Nga và Trung Quốc vẫn chưa chấp nhận ký một hiệp ước mới. Trung Quốc,- một quốc gia không ký INF trên thực tế đã bác bỏ những yêu sách trên của Mỹ. Trong khi đó Nga vẫn tìm cách cứu vãn Hiệp ước dù nó chỉ còn hiệu lực về mặt hình thức.

Nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt như vậy trong lập trường của các nước là ở chỗ: INF không có lợi cho Mỹ không phải vì những hành động (bị cáo buộc là vi phạm INF) của Nga, mà chính vì mối đe dọa ngày càng gia tăng (đối với Mỹ) từ phía Trung Quốc.

 m thầm thủ lợi

INF được Liên Xô và Mỹ ký tháng 12 năm 1987. Thỏa thuận này cấm các bên tham gia sản xuất, thử nghiệm và triển khai các tên lửa đạn đạo và tên lửa có cánh (hành trình) phóng từ mặt đất tầm trung (tầm bắn từ 1.000 đến 5.500km) và tầm gần (tầm bắn từ 500 đến 1.000km), cũng như buộc các bên phải hủy bỏ các tổ hợp phóng những kiểu tên lửa này. Hiệp ước lúc đó hoàn toàn mang tính chất song phương, sau khi Liên Xô tan rã, có thêm Ucraine, Kazakhstan và Belarus tham gia hiệp ước.

Lý do cấm kiểu vũ khí trên được giải thích là các tên lửa tầm trung và tầm gần có thời gian bay rất ngắn nên chúng có thể thực hiện đòn tấn công tước vũ khí của đối phương nhanh hơn nhiều so với các tên lửa tầm xa.

Cụ thể, tên lửa tầm trung “Pershing II” của Mỹ (bị cấm sau khi ký INF) nếu được phóng từ khu vực Trung tâm Châu Âu chỉ cần sau không đến 10 phút là có thể tấn công các mục tiêu trên phần lãnh thổ Châu Âu của Liên Xô.

Thêm nữa, INF có lợi cho Matxcova nhiều hơn là cho Washington , bởi vì tên lửa tầm trung của Matxcova nếu phóng từ Camcahtka hay Chukotka chỉ có thể tấn công các mục tiêu trên lãnh thổ lục địa Mỹ tại bang Alaska.

Tên lửa Pershing II. Ảnh: Thomas Kienzle / AP

Sau khi Liên Xô tan rã và NATO mở rộng về phía Đông, những khu vực mà Mỹ có thể bố trí các tổ hợp phóng từ mặt đất những tên lửa bị INF cấm đã đã “dịch sang” phía biên giới Nga tới gần 1.000km.

Thời gian để các tên lửa Mỹ cần để bay từ Ba Lan hoặc Rumania (ở các nước này đã bố trí các tổ hợp phòng có thể phóng các tên lửa kiểu trên) đến lãnh thổ Châu Âu của Nga đã được rút ngắn đáng kể. Thậm chí nếu Matxcova có quyết định bố trí các tên lửa tầm trung tại Kaliningrad thì bán kính tác chiến của những tên lửa này cũng không vượt qua phạm vị Châu Âu

Vùng ngoại vi bị phong tỏa

Những loại vũ khí phi truyền thống thường đươc các quan chức Nga thường xuyên nhắc tới trong thời gian gần đây, ví dụ như tên lửa có cánh động cơ hạt nhân kích thước nhỏ “Burevestnik” và (khối tác chiến) siêu thanh bay “Avangard” hiện mới chỉ hoặc là đang được thử nghiệm, hoặc mới chỉ được sản xuất với một số lượng hạn chế, hoặc là có các tính năng khiêm tốn hơn nhiều so với những gì đã công bố, chính vì thế mà thậm chí trong những năm sắp tới (các loại vũ khí đó) vẫn chưa thể trở thành các biện pháp (công cụ) đáp trả việc Mỹ rút ra khỏi INF.

Cự ly tác chiến của tên lửa (bội) siêu thanh phóng từ trên không “Kinzal” (nếu phóng từ máy bay mang tên lửa- ném bom Tu-22M3-vào khoảng 3.000km, còn từ máy bay tiêm kích-đánh chặn MiG-31K-hơn 2.000km) có thể mang đầu tác chiến hạt nhân, chưa đủ khả năng tấn công tiêu diệt các mục tiêu trên lãnh thổ lục địa Mỹ nếu được phóng từ Vùng Viễn Đông của Nga (qua Thái Bình Dương).

Máy bay tiêm kích MiG-31 mang tên lửa đạn đạo phóng từ trên không “Kinzal”. Ảnh: Bộ Quốc phòng LB Nga/ RIA Novosti

Tổ hợp điều khiển tự động đòn tấn công trả đũa hạt nhân ồ ạt “Perimetr” (còn được gọi là “Cánh tay Thần Chết”) sử dụng trong trường hợp cần thiết được chế tạo từ 30 năm trước đây tại CHXHCNXV LB Nga với sự cộng tác tích cực của các xí nghiệp thuộc CHXHCN Ucraine. Mặc dù vậy, các quan chức Nga vẫn đã không ít lần tuyên bố rằng hệ thống này vẫn hoạt động và được coi là nhân tố kiềm chế quan trọng nhất. Rất khó kiểm tra mực độ xác tín của những tuyên bố như vậy.

Bắt đầu từ năm 2014, Nga và Mỹ “rất tích cực” liên tục tố cáo lẫn nhau vi phạm INF, bên nào cũng khẳng định các cáo buộc của phía bên kia là vô căn cứ.

Nga buộc tội Mỹ vi phạm thô bạo các thỏa thuận hiện hành khi bố trí tại Ba Lan và Rumania các tổ hợp phóng Mark-41 có thể phóng cả tên lửa “Tomahawk”(tầm bắn đến 2.500km)- các “Toamhawk” được phóng từ Mark-41 tại các nước này có thể với tới gần như bất kỳ mục tiêu nào trên phần lãnh thổ Châu Âu của Nga.

Mỹ lên án Nga về việc nước này “giấu diếm” những khả năng (tính năng) thực sự của tên lửa 9M729 của tổ hợp “Iskander”. Lầu Năm Góc cho rằng tên lửa mặt đất nói trên có tầm bắn đến 5.500km, chứ không phải chỉ dưới 500km như Bộ Quốc phòng Nga khẳng định.

Trong năm tài chính 2018, Bộ Quốc phòng Mỹ nhận khoản ngân sách 58 triệu đôla chi cho công tác thiết kế tên lửa phóng từ mặt đất tầm trung. Trong ngân sách quân sự Mỹ cũng có chương mục chỉ rõ là chương trình này không được vi phạm các thỏa thuận giữa hai nước, có nghĩa là về mặt hình thức các thiết kế này sẽ không được đưa vào sản xuất hàng loạt.

Nga có thể đưa ra các biện pháp đáp trả thực tế trước quyết định của Mỹ rút ra khỏi INF bằng cách tăng cường sức mạnh của hải quân và Bộ đội đường không- vũ trụ,- vì các tàu và máy bay của hai quân chủng này có thể trở thành các phương tiện mang vũ khí tên lửa rất hiệu quả.

Nhưng hiện nay nước Nga hiện đại không thể thực hiện một chương trình hiện đại hóa như vậy vì các lý do công nghệ và kinh tế. Ngay chuyện khi sửa chữa tàu sân bay “Đô đốc Kuznhetsov”, chiếc ụ nổi bị chìm cũng đã không hứa hẹn một triển vọng “tươi sáng” nào, còn những tàu đã lạc hậu không thể thực hiện các chuyến đi biển mà không có các tàu kéo đi kèm, những tàu mới đóng lại gặp vấn đề với động cơ (từ trước năm 2014, các động cơ dùng cho tàu chiến Nga là do phía Ucraine cung cấp).

Dự án máy bay không người lái hạng nặng “Altair” với kinh phí lên tới hơn 3 tỷ rúp hiện vẫn bị đắp chiếu. Tình hình cũng không khả quan hơn đối với Không quân chiến đấu vì số lượng các máy bay hiện đại và các máy bay đã hiện đại hóa ít hơn hàng chục lần so với các con số tương tự của Không quân chiến đấu Mỹ.

Lại một Trân Châu cảng mới

Tất cả những gì đã nói ở trên cho thấy một điều là lý do chính khiến Washington rút ra khỏi INF xuất phát từ Bắc Kinh, chứ không phải là từ Matxcova.

Nếu như CHND Trung Hoa tham gia INF thì trong số 2.000 tên lửa có cánh và tên lửa đạn đạo đang có trong trang bị của PLA (Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc) có tới 1.800 tên lửa vi phạm các điều khoản của INF.

Hiện nay thì Trung Quốc,- nước đang sở hữu nhiều kiểu vũ khí tên lửa nhất so với tất cả các nước khác trên thế giới, là quốc gia ít quan tâm nhất đến bất kỳ một thỏa thuận nào hạn chế vũ khí tên lửa nào.

Mỹ đặc biệt quan ngại trước các tên lửa đạn đạo chống hạm Trung Quốc là DF-16, DF-21 và DF-26. Loại vũ khí này được phóng từ các tổ hợp cơ động trên mặt đất còn cự ly tác chiến của nó, tùy thuộc vào kiểu tên lửa được sử dụng, có thể dao động trong khoảng từ vài trăm đến vài nghìn km.

Cụ thể, Trung Quốc hiện là nước duy nhất trên hành tinh sở hữu tên lửa đạn đạo chống hạm DF-21D có thể mang đầu tác chiến thông thường hoặc đầu tác chiến hạt nhân (công suất đến 300Kt). Cự ly bắn của tên lửa tên lửa được đánh giá là vào khoảng 2.700km. DF-21D được dẫn đến mục tiêu bằng thiết bị radar vô tuyến và thiết bị quang- điện tử của các vệ tinh Yaogan.

Tên lửa DF-21D trên Quảng trường Thiên An Môn . Ảnh: Damir Sagolj / Reuters

Hiện nay DF-21D đã được cải tiến thành phiên bản DF-21G với công suất đầu tác chiến tăng hơn 30% so với đầu tác chiến của DF-21D và phóng từ các tổ hợp phóng cơ động địa hình có thể cơ động trong các điều kiện không có đường giao thông.

Từ mẫu DF-21D, đến năm 2025, Bắc Kinh sẽ hoàn tất công tác thiết kế tên lửa CH-AS-X-13 (kiểu tên lửa này đã được thử nghiệm lần dầu vào tháng 12 năm 2016). Tên lửa CH-AS-X-13 này, theo một số chuyên gia, sẽ là tên lửa đạn đạo phóng từ trên không hai tầng nhiên liệu rắn với cự ly bay đến 3.000km và nó sẽ là một trong hai biến thể Trung Quốc tương tự như “Kinzal” Nga và đã được mệnh danh là “Sát thử tàu sân bay”.

Tên lửa DF-26 có những khả năng còn ấn tượng hơn- nó có bán kính tác chiến 4.000km và có thể tấn công Guam, nơi bố trí căn cứ quân sự chiến lược lớn nhất của Mỹ tại Thái Bình Dương. Cùng vì lý do này mà DF-26 đôi khi còn được gọi là “Sát thủ Guam”.

Để đối phó với các tên lửa Trung Quốc, trong tháng 8 và tháng 9 năm 2018, Mỹ đã tiến hành một chiến dịch một cuộc diễn tập với nội dung triển khai các máy bay ném bom chiến lược tàng hình B- Spirit tại căn cứ không quân Pearl Harbor-Hickam.

Trong cuộc diễn tập này, các máy bay ném bom đắt nhất thế giới và các máy bay tiêm kích tàng hình thế hệ 5 F-22 Raptor đã luyện tập các phương án phối hợp hoạt động- máy bay tiêm kích tập các bài bay hộ tống máy bay ném bom và tiến hành các hoạt động trinh sát.

Các tàu sân bay được xác định là một trong những sức mạnh tấn công chủ yếu của Lầu Năm Góc, cho nên khả năng dễ bị tổn thương của chúng trước các tên lửa chống hạm Trung Quốc, đặc biệt là trên Biển Đông (biển Nam Trung Hoa), cũng như tại các vùng biển gần Nhật Bản và Nam Triều Tiên sẽ là một mối thách thức nhiêm trọng đối với Mỹ, và trên thực tế Mỹ sẽ gần như không thể vô hiệu hóa được mối đe dọa này nếu vẫn bị trói tay bởi INF.

Cùng với tốc độ tăng trưởng rất nhanh sức mạnh của Hải quân và Không quân Trung Quốc, tình hình sẽ còn trở nên phức tạp hơn vì phương thức buôn bán vũ khí vô trách nhiệm của Bắc Kinh- Trung Quốc đã chế tạo phiên bản xuất khẩu của DF-16 với cự ly bắn lên tới 290km và tốc độ tối đa tới 6M.

Trong trường hợp loại vũ khí này lọt vào tay Bắc Triều Tiên hoặc Iran, Mỹ sẽ buộc phải “đối thoại” với các nước này với một tư thế khác. Tình huống như vậy chắc chắn sẽ kích hoạt một cuộc chạy đua vũ trang, trước hết là tại khu vực Châu Á, trong bối cảnh đó thì nhân tố Nga tại Châu Âu tuy vẫn còn ý nghĩa đối với Mỹ, như vẫn xếp ở hàng sau.

Lê Hùng- Nguyễn Hoàng (dịch)