Xây dựng, phát triển vùng chuyên canh cây trồng theo hướng sản xuất hàng hóa

(QT) - Để hướng đến một vùng sản xuất nông nghiệp phát triển toàn diện và bền vững, huyện Cam Lộ (Quảng Trị) đang hình thành nên những vùng chuyên canh cây trồng có quy mô theo hướng sản xuất hàng hoá. Bên cạnh tập trung khôi phục lại những cây trồng mang giá trị truyền thống thì việc quy hoạch cây trồng và đẩy mạnh ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào quá trình canh tác đang tỏ ra hiệu quả trên mảnh đất này. Cam Lộ hội tụ nhiều yếu tố tự nhiên thổ nhưỡng để trở thành một vùng sản xuất nông nghiệp chuyên canh lớn. Từ cây lúa nước truyền thống, sản xuất chủ yếu tự cung, tự cấp nay vùng lúa Cam Lộ đã được quy hoạch mang tính tập trung và chuyên canh mang nhiều giá trị hàng hoá. Diện tích trồng lúa toàn huyện hiện có trên 2.694 ha (2 vụ), trong đó chủ yếu tập trung ở 4 xã: Cam An, Cam Thanh, Cam Thuỷ và Cam Hiếu. Thông qua các lớp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật, nhận thức về việc trồng lúa của nông dân đã thay đổi, từ chỗ chỉ quen với việc cày sâu, cuốc bẫm nay họ đã mạnh dạn áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật như máy sạ hàng, máy gặt đập liên hợp, kỹ thuật 3 giảm, 3 tăng…để nâng cao năng suất trên một đơn vị diện tích.

Vùng chuyên canh lạc Cam Lộ.

Năm 2012, bên cạnh những giống lúa mang lại hiệu quả kinh tế cao như Khang dân TH1, HC9, P6, PC6, X23… huyện Cam Lộ đưa vào trồng thử nghiệm giống lúa lai TH33 với diện tích 2 vụ khoảng 72 ha, đây là giống lai cho năng suất cao, kháng được sâu bệnh và giảm công chăm sóc. Đặc biệt, những năm qua, ngoài vùng lúa giống không ngừng được mở rộng nhằm chủ động nguồn giống thuần chủng cho địa phương thì tại xã Cam Hiếu đã xây dựng thành công một vùng sản xuất lúa giống liên kết với diện tích 50 ha, do HTX Hiếu Bắc và Công ty Giống cây trồng vật nuôi Quảng Trị phối hợp thực hiện. Đây là vùng lúa giống được đánh giá cao về chất lượng. Theo những xã viên của HTX Hiếu Bắc thì với diện tích trồng lúa giống liên kết này, Công ty Giống cây trồng vật nuôi Quảng Trị tiến hành thu mua lúa tươi tại chỗ, người dân không phải mất công phơi sấy, bảo quản giá lại cao hơn lúa thương phẩm. Việc sản xuất được lúa giống hàng hoá không chỉ nâng cao thu nhập cho người dân mà còn đánh dấu một bước ngoặt quan trọng cho nghề trồng lúa ở Cam Lộ. Bên cạnh cây lúa, hồ tiêu cũng là loại cây trồng truyền thống có giá trị kinh tế cao. Đặc biệt, vào những năm 1980 – 1995 khi mà Nông trường Tân Lâm phát triển mạnh thì cây hồ tiêu cũng ở giai đoạn cực thịnh với quy mô tập trung, đầu tư hạ tầng đồng bộ, công nhân được đào tạo, quy trình thâm canh áp dụng thống nhất cộng với cả sản phẩm cao nên thời điểm này diện tích hồ tiêu trên địa bàn đạt trên 1.000 ha. Tuy nhiên, những năm qua, bên cạnh sự biến động giá cả gây bất lợi cho người trồng tiêu thì tình hình sâu bệnh đồng loạt xuất hiện đã khiến nhiều vườn tiêu bị xoá sổ, diện tích cây hồ tiêu đến nay chỉ còn 404 ha. Vì vậy, việc phục hồi và phát triển vườn tiêu của huyện Cam Lộ được xem là yêu cầu bức thiết trong thời điểm hiện nay nhằm bảo vệ và mở rộng vùng chuyên cây hồ tiêu. Để “hồi sinh” những vườn tiêu một thời vang bóng trên mảnh đất này, chính quyền huyện Cam Lộ đang nỗ lực triển khai thực hiện đề án phục hồi và trồng mới vườn hồ tiêu giai đoạn 2011 – 2015 với sự phối hợp của 4 nhà “Nhà nước, nhà nông, nhà khoa học và nhà doanh nghiệp” nhằm đưa diện tích hồ tiêu toàn huyện đến năm 2015 lên 500 ha, nâng năng suất từ 1,5 đến 1,8 tấn/ha. Với số vốn đầu tư khoảng 500 triệu đồng/năm, người dân sẽ được hỗ trợ tham quan học tập, chuyển giao kỹ thuật, giống, các loại chế phẩm sinh học, thuốc bảo vệ thực vật cũng như các hoạt động khác nhằm nâng cao năng lực chuyên môn cho người trồng tiêu. Với việc xây dựng vườn ươm 1 ha trên địa bàn xã Cam Nghĩa, bắt đầu từ năm 2012 vườn ươm này cung ứng giống cho 10 – 15 ha trồng mới trên địa bàn 3 xã Cam Chính, Cam Nghĩa và Cam Thành. Theo ông Nguyễn Hùng, Trường Phòng Nông nghiệp huyện Cam Lộ, sau khi làm điểm 10 mô hình trồng mới và 12 mô hình phục hồi, kết quả ban đầu cho thấy rất khả quan. Đặc biệt, nhờ sợ hỗ trợ và tư vấn về hệ thống thoát nước chống úng, số lượng tiêu bị bệnh được xử lý triệt để. Phấn đấu các vườn tiêu thuộc dạng phục hồi sẽ tăng năng suất từ 0,5 - 0,8 tấn/ha hiện nay lên 1,2 - 2 tấn/năm trong 2 năm nữa. Đối với các diện tích trồng mới, năng suất cũng sẽ cao hơn từ 1,5 – 3 lần so với cách trồng cũ. Mục tiêu trong vòng 5 năm tới, Cam Lộ sẽ khôi phục lại toàn bộ diện tích tiêu bị hư hỏng. Ngoài vùng Cùa, huyện sẽ đầu tư trồng mới ở xã Cam Thành để mở rộng diện tích. Hiện chính quyền huyện Cam Lộ cũng đã phối hợp với Công ty TNHH MTV Thương mại Quảng Trị xây dựng chế biến sản phẩm tiêu Cùa để đưa thương hiệu tiêu Cam Lộ cung cấp cho thị trường trong và ngoài nước. Ngoài những vùng chuyên canh lúa và hồ tiêu, một vùng chuyên canh cây lạc cũng đã được hình thành ở các vùng đất bãi bồi ven sông tập trung ở các xã Cam Thành, Cam Tuyền, thị trấn Cam Lộ với diện tích gần 1.000 ha. Tuy nhiên nhiều năm qua do giá cả lạc lên xuống thất thường, nguồn lực đầu tư còn nhiều hạn chế nên sản lượng lạc hàng hoá không lớn do năng suất thấp. Hơn 2 năm nay, với việc triển khai đề tài nghiên cứu giống lạc và áp dụng nhiều tiến bộ kỹ thuật vào thâm canh lạc, huyện Cam Lộ đã đầu tư xây dựng một vùng lạc giống ở thôn Quật Xá (Cam Thành) và thị trấn Cam Lộ với diện tích 100 ha với hệ thống thuỷ lợi đồng bộ để chủ động nguồn nước tưới và ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật canh tác mới. Đặc biệt, với việc thực hiện trồng lạc thâm canh phủ nilông vừa có tác dụng chống lạnh về mùa đông, giữ nước vào mùa hè, đồng thời cỏ không mọc được đã giảm nhiều chi phí cho nông dân. Đây là hình thức thâm canh lạc mang lại hiệu quả kinh tế cao vì với mô hình lạc phủ nilông, chất dinh dưỡng trong đất không thất thoát mà cung cấp ổn định cho cây nên năng suất tăng. Đây là mô hình thâm canh lạc hiệu quả đang được nhận rộng trên địa bàn huyện Cam Lộ. Ông Trần Thọ Liêm, Chủ nhiệm HTX An Mỹ (Cam Tuyền) cho biết: “Khác với cách trồng lạc truyền thống, trồng lạc bằng phương pháp phủ nilông đầu tư tất cả một lần từ làm đất, bón phân, gieo trồng…nên lợi rất nhiều công. Đặc biệt, mô hình lạc phủ nilông khuyến khích nông dân bón phân chuồng thay cho thói quen bón phân hoá học, năng suất tăng từ 12,4 tạ/ha lên 20 tạ/ha. Đồng thời góp phần cải tạo đất, bảo vệ môi trường”. Với việc định hình và chuyển hướng phát triển tập trung, chuyên canh những cây trồng truyền thống, gắn bó lâu đời với người dân và mảnh đất Cam Lộ, tiềm năng về một vùng sản xuất nông nghiệp hàng hoá đã hình thành trên mảnh đất này. Cùng với những định hướng đúng đắn là chính sách hỗ trợ, khuyến khích kịp thời của các cấp uỷ đảng và chính quyền Cam Lộ, những tiềm năng đất đai của địa phương đang được đánh thức, cuộc sống của nhà nông đổi thay từng ngày. Bài, ảnh: LÂM THANH