(QT) - Hơn 40 năm trôi qua, nỗi đau chiến tranh vẫn hằn sâu trên mảnh đất Quảng Trị. Cứ vào dịp 27/7, lòng người thập phương lại se thắt khi đặt chân đến những địa danh lịch sử hay các nghĩa trang liệt sĩ để thăm viếng và hành hương. Họ là những đồng đội, những thân nhân gia đình liệt sĩ, thương binh đã từng vào sinh ra tử trên mảnh đất này. Trong số những người trở về Quảng Trị hôm nay, không ít người còn đau đáu nỗi đau mẹ tìm con, vợ tìm chồng, con tìm cha, đồng đội tìm đồng đội … bởi có hàng trăm ngàn nấm mộ chưa biết tên, hàng triệu người hy sinh vẫn chưa tìm được hài cốt. Có thể nói, tìm kiếm mộ liệt sĩ để đưa về với gia đình, quê hương không chỉ là tình cảm, khát vọng và trách nhiệm của người còn sống mà đó còn là hành động tri ân rất được Đảng, Nhà nước quan tâm, ủng hộ. Tuy nhiên, thời gian qua trên địa bàn Quảng Trị đã xuất hiện nhiều cuộc tìm kiếm mộ liệt sĩ bằng ngoại cảm, mà theo nhận định của cơ quan chức năng thì may ít, rủi nhiều. Cách đây không lâu, người dân xã Trung Sơn, huyện Gio Linh được một phen hú vía khi một người dân trong xã đi ngang qua nghĩa địa và phát hiện mộ của anh trai mình bị khai quật và bốc đi đâu mất. Sự việc được sáng rõ khi cơ quan chức năng vào cuộc và xác minh được nấm mộ trên bị một gia đình thân nhân liệt sĩ ở Nghệ An vào bốc nhầm vì theo chỉ dẫn của nhà ngoại cảm dưới nấm mộ kia là hài cốt liệt sĩ. Điều đáng nói là dù khi cất bốc hài cốt, gia đình thân nhân liệt sĩ thấy rõ dưới hầm mộ ấy, quan tài vẫn chưa phân hủy hết, bên trong quan tài còn có một bộ áo vest, gói thuốc và bật lửa nhưng do người nhà quá tin vào hồn liệt sĩ (do nhà ngoại cảm gọi về) nhập vào đứa cháu chỉ dẫn nên họ đành nhắm mắt làm liều là cất bốc và đưa về quê an táng. Cũng vì khát khao tìm thấy phần mộ của người thân và niềm tin vào sức mạnh tâm linh nên ngày càng có nhiều gia đình tự thuê nhà ngoại cảm và tổ chức những cuộc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ. Rất nhiều trường hợp, theo chỉ dẫn nhà ngoại cảm tìm hài cốt người thân nhưng không biết thực hư thế nào vì cái mà nhà ngoại cảm bảo là hài cốt chỉ là khoanh vùng một nắm đất có màu hơi khác cho người nhà mang về. Ngày càng có nhiều xe mang dòng chữ “Xe đưa đón hài cốt liệt sĩ” xuất hiện trên địa bàn tỉnh nhưng có chở đúng hài cốt liệt sĩ thật hay không thì không ai dám khẳng định. Không riêng gì việc gia đình tự thuê nhà ngoại cảm để tìm hài cốt liệt sĩ tiềm ẩn nhiều yếu tố rủi ro mà hiện nay dư luận trên địa bàn tỉnh đang xôn xao về việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ theo chỉ dẫn của nhà ngoại cảm do một đơn vị mới tổ chức trên địa bàn xã Gio Mai, huyện Gio Linh. Theo nhiều người dân và một số cơ quan chức năng chứng kiến tại hiện trường quy tập 9 hài cốt liệt sĩ ở địa phương này thì mặc dù tại hiện trường sau khi khai quật có một số kỷ vật như cúc áo, bi đông nước có khắc tên một số liệt sĩ và phiên hiệu đơn vị, một vài mẩu xương lẫn lộn trong đất nhưng vẫn có nhiều yếu tố bất thường như: chữ khắc trên các kỷ vật vẫn còn rõ nét, vị trí hài cốt phát hiện không phù hợp tư thế chôn cất tự nhiên, đất lẫn hài cốt màu nâu vàng không đồng nhất màu đất tự nhiên tại các vị trí khai quật. Tại hiện trường còn phát hiện nhiều rễ cây bị đào bới và chặt phá từ trước, có hồ sơ liệt sĩ ghi địa điểm hi sinh không trùng khớp… Đặc biệt, người dân địa phương còn cho biết cách đây không lâu đã có người và xe về tìm hài cốt liệt sĩ quanh khu vực này? Hiện cơ quan chức năng đang điều tra làm rõ vụ việc. Mặc dù thiếu cơ sở để tin đó có đúng là những hài cốt liệt sĩ thật hay không nhưng đối với những thân nhân gia đình liệt sĩ được xác định danh tính và đơn vị đứng ra tổ chức chương trình thì đây là vấn đề tâm linh, là niềm tin và hi vọng của họ trong thời gian qua nên dù nhầm còn hơn bỏ sót. Có lẽ cũng vì bị buộc vào cái thế “không tin không được” (vì cuộc hành trình tìm kiếm của họ vốn là hành trình niềm tin) nên đã xảy ra nhiều câu chuyện bi hài như một số thân nhân gia đình liệt sĩ sau khi theo nhà ngoại cảm “áp vong, gọi hồn” thì mắc bệnh tâm thần hoang tưởng ở Nghệ An hoặc trường hợp trở về của người liệt sĩ sau 42 năm khi hài cốt của mình đã được người nhà tìm ra nhờ một nhà ngoại cảm mà dư luận bàn tán trong thời gian qua. Về chuyện đúng, sai của nhà ngoại cảm, giới chuyên môn khẳng định, có một số nhà ngoại cảm có tài năng thực sự (nhưng rất ít) và ngay cả nhà ngoại cảm có khả năng này vẫn có lúc bị sai lệch (theo số liệu thống kê của cơ quan chức năng trong quá trình tìm mộ liệt sĩ, thông tin do nhà ngoại cảm cung cấp có tỷ lệ đúng khoảng 70 – 80%) huống hồ hiện nay, ngày càng xuất hiện nhiều nhà ngoại cảm mạo danh, lợi dụng vấn đề tâm linh để trục lợi. Sự tàn khốc của chiến tranh cùng với biến động thời gian khiến thông tin để xác minh danh tính, đơn vị, địa điểm hi sinh hoặc nơi chôn cất…của những người hi sinh trong chiến tranh phần nhiều bị sai lệnh làm cho việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ ngày càng trở nên khó khăn, phức tạp. Tuy nhiên, các gia đình thân nhân liệt sĩ nên cảnh giác để không bị người khác lợi dụng. Hiện nay, việc ứng dụng những tiến bộ của khoa học kỹ thuật như phương pháp xét nghiệm ADN để xác minh thân nhân liệt sĩ ngày càng trở nên rộng rãi. Vì vậy, để tìm được chính xác hài cốt liệt sĩ, các gia đình thân nhân liệt sĩ nên chắp nối các thông tin, ngoài việc tìm đến các cơ quan chức năng để được giới thiệu những cơ sở ngoại cảm uy tín thì nên kết hợp phương pháp khoa học nhằm xác định đúng mối liên hệ giữa hài cốt và gia đình, tránh những sự nhầm lẫn đáng tiếc. LÂM THANH