Dinh dưỡng từ sữa hạt

Sữa hạt là loại sữa thực vật được chế biến từ các loại hạt. Thói quen sử dụng sữa hạt ngày càng được nhiều người lựa chọn. Tuy chưa hoàn toàn thay thế được sữa động vật nhưng lý do để nhiều người lựa chọn sữa hạt vì đây là thức uống cung cấp dinh dưỡng cho cơ thể và hỗ trợ phòng ngừa các bệnh mãn tính.

Sữa hạt là thức uống cung cấp nhiều dinh dưỡng cho cơ thể -Ảnh: M.T

Khi con trai lên 2 tuổi, chị Nguyễn Thị Trang, TP. Đông Hà đã chuyển từ sữa công thức sang sữa hạt cho con uống. Sự thay đổi này của chị bắt nguồn từ việc ảnh hưởng quan điểm của một người bạn thân ở TP. Hồ Chí Minh. Người bạn này nói không với sữa động vật từ lâu, thay vào đó thực đơn của cả gia đình chỉ là sữa hạt.

Theo quan điểm của bạn chị Trang, sữa động vật không tốt cho sức khỏe vì có chất bảo quản, việc chăn nuôi các loại động vật không đảm bảo quy trình, dẫn đến ảnh hưởng đến chất lượng sữa. Tuy không kiểm chứng được quan điểm đó đúng hay sai, nhưng nhận thấy việc cho con uống sữa hạt khá tiện lợi, lại đảm bảo chất lượng nên chị Trang đã làm theo.

Từ chia sẻ kinh nghiệm và công thức pha chế, chọn lựa hạt của người bạn, đến nay chị Trang đã có các bí quyết để tạo ra các loại sữa hạt với các mùi vị khác nhau, giúp con trai có hứng thú với việc uống sữa hạt mỗi ngày. Dần dần, các thành viên trong gia đình chị cũng làm quen với món sữa này. Theo chị Trang, ngoài một số hạt phải đặt mua từ nơi khác, ở Quảng Trị quanh năm có các loại hạt đậu, mè, sen…nên nguyên liệu để xay sữa không thiếu. Vấn đề là phải trộn lẫn các vị làm sao cho dễ uống, không nên trộn quá nhiều loại hạt trong một lần xay vì như vậy dễ tạo cảm giác ngán.

Trào lưu sử dụng sữa từ các loại hạt cùng với công thức làm sữa “thần thánh” cho con được nhiều bà mẹ truyền tai nhau. Trên mạng xã hội facebook, các mẹ bỉm sữa còn nhiệt tình chia sẻ kinh nghiệm khi cho con dùng loại sữa này. Các loại hạt thực vật như lạc, sen, đậu nành, đậu xanh, mè đen, mè trắng, yến mạch, bí đỏ, hạt điều, hạnh nhân, óc chó... được trộn lại với nhau theo từng công thức nhất định sẽ ra được những loại sữa thơm ngon, bổ dưỡng.

Trong khi giá sữa dành cho trẻ nhỏ khá cao cùng với việc rất khó để nhận biết đâu là sữa thật, đâu là sữa giả, sữa kém chất lượng, việc lựa chọn làm sữa hạt cho con dùng cũng là điều dễ hiểu. Sữa hạt có nguồn gốc từ các loạt hạt, củ sạch trong tự nhiên, lại dễ kiếm, dễ làm và có hương vị thơm ngon, hấp dẫn các bé khiến nhiều bà mẹ lựa chọn và ưa chuộng.

Bằng sự kết hợp đa dạng các loại hạt cho ra nhiều công thức sữa hạt bổ dưỡng khác nhau, mang lại sự mới mẻ trong thực đơn của bé như kích thích vị giác, không gây ngán, tăng cường hấp thu các chất dinh dưỡng. Tuy nhiên, theo các chuyên gia dinh dưỡng, việc nhiều người thay thế hoàn toàn sữa động vật sang sữa hạt không hẳn tốt mà chỉ nên coi sữa hạt như một loại thức uống bổ sung cho trẻ mà thôi.

Sữa từ các loại hạt cũng có chất đạm, canxi tuy nhiên các vi chất dinh dưỡng như canxi, kẽm, sắt thì không thể đủ như sữa công thức. Trẻ em đang ở độ tuổi phát triển, cơ thể cần nhiều axit amin cần thiết nên cần ưu tiên thức ăn nguồn gốc động vật. Mặc dù sữa hạt có hàm lượng chất béo, tinh bột, vitamin và khoáng chất có lợi cao nhưng hàm lượng protein lại thấp hơn nhiều so với sữa bò. Vì vậy, theo khuyến cáo các mẹ không nên thay thế hoàn toàn sữa bò hoặc sữa mẹ bằng sữa hạt, dẫn đến mất cân bằng dinh dưỡng.

Không riêng gì trẻ con mà sữa hạt hiện được nhiều người lớn sử dụng trong thực đơn hằng ngày, nhất là đối với những người mắc bệnh mãn tính. Nhiều năm nay, bà Lê Thị Lợi, thị trấn Hồ Xá đã sử dụng sữa hạt cho các bữa ăn phụ trong ngày để bổ sung thêm dinh dưỡng. Vì mắc bệnh tiểu đường nên bà hạn chế ăn tinh bột, dẫn đến thường xuyên bị đói. Từ ngày được các bác sĩ tư vấn uống sữa hạt, bà Lợi thấy tiện lợi đủ đường vì ngoài cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu, bà không còn khổ sở khi phải đối phó với những cơn đói trong ngày, lại tiết kiệm được một khoản tiền mua sữa bột dành cho người tiểu đường.

Bà Lợi cho biết: “Ngoài việc phải bỏ ra số tiền kha khá để mua máy xay sữa ban đầu thì việc tìm mua các loại hạt không khó, giá thành lại rẻ. Một số loại hạt do chính gia đình tôi trồng nên yên tâm về mặt chất lượng. Không chỉ riêng tôi mà hiện các thành viên trong gia đình đều sử dụng sữa hạt như một thói quen hằng ngày”. Cũng theo bà Lợi, các bác sĩ khuyên bà nên dùng sữa hạt thường xuyên vì các loại hạt tự nhiên có chỉ số đường huyết thấp, uống sữa hạt sẽ có tác dụng làm giảm tối thiểu lượng đường trong máu. Ngoài ra, các sản phẩm sữa hạt chứa protein, canxi và nhiều vi chất cần thiết khác rất tốt cho các nhóm đối tượng, giúp giảm cholesterol, tiêu viêm, cải thiện sức khỏe mạch máu và giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim.

Khi lựa chọn sữa hạt là thức uống thường xuyên trong gia đình, người dùng cần quan tâm đến việc lựa chọn nguyên liệu hạt, tránh mua sản phẩm không rõ nguồn gốc, các loại hạt biến đổi gen, sử dụng chất chống mốc... không đảm bảo chất lượng. Hiện các loại hạt được rao bán nhiều trên mạng, nếu người mua không tìm hiểu kỹ về nguồn gốc, xuất xứ thì rất dễ mua phải hạt không đảm bảo chất lượng. Trong chế biến và bảo quản cần đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, tránh thất thoát những chất dinh dưỡng quý hoặc làm biến tính các enzim và axit amin có trong hạt. Đặc biệt phải phối hợp sữa hạt với thực đơn cho phù hợp, cân đối với nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể và lứa tuổi.

Minh Thảo