“Đánh” hàng lậu dọc “cánh gà” đường biên

(QT) - Quảng Trị là tỉnh có đường biên giới dài 206 km với 2 cửa khẩu quốc tế Lao Bảo và La Lay, 3 cửa khẩu phụ Thanh, Cheng, Tà Rùng. Cùng với Quốc lộ 9, dòng Sê Pôn là huyết mạch giao thông đường bộ, đường thủy qua các nước trong khu vực. Đây chính là lợi thế để liên kết phát triển về thương mại, dịch vụ du lịch nhưng cũng tạo ra nhiều khó khăn trong việc gìn giữ an ninh nội địa và ngoại biên, trong đó có công tác chống buôn lậu qua biên giới.

Lực lượng Hải quan kiểm đếm hàng hóa nhập lậu bị thu giữ

Từ nhiều năm nay hễ nói đến buôn lậu là nhắc đến sông Sê Pôn chạy dọc từ Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo đến hết địa phận xã Tân Thành, huyện Hướng Hóa dài 10 km. Dọc hai bên bờ sông là hàng chục bến đò dân sinh, nơi tập kết và trung chuyển hàng hóa nhập lậu mà lực lượng chống buôn lậu phải đưa vào “tầm ngắm”. Bởi từ bến đò là có hàng trăm đường mòn, lối mở len lỏi vào các khu vực dân cư, sâu hơn trong nội địa là khu vực giáp ranh giữa Khu KTTMĐB Lao Bảo nối với Quốc lộ 9… là điều kiện thuận lợi để các đối tượng buôn lậu tuồn hàng qua biên giới, thâm nhập sâu vào nội địa. Hoạt động buôn lậu chủ yếu là vận chuyển thuốc lá, bia, rượu, đường, đồ gia dụng... không có hóa đơn, chứng từ.

Theo báo cáo của Cục Hải quan Quảng Trị, chỉ tính riêng trong năm 2016 các đơn vị của lực lượng Hải quan tỉnh đã phát hiện và xử lý 752 vụ buôn lậu, gian lận thương mại trị giá hơn 11,2 tỷ đồng. Nhiều lần tiếp xúc với đồng chí Lê Mai Anh, Đội trưởng Đội Kiểm soát Hải quan Quảng Trị, đơn vị chủ công về chống buôn lậu của lực lượng Hải quan tỉnh, tôi hỏi về những “mánh khóe” của dân buôn lậu, Mai Anh lắc đầu ngao ngán: “Về thủ đoạn, bản chất thì không thay đổi, thậm chí cả những “mánh khóe” của đối tượng buôn lậu mình đều nắm được cả nhưng rất khó để phát hiện và truy bắt. Trước hết là địa hình vùng núi khó khăn, lực lượng mỏng nhưng khó khăn nhất là khâu trinh sát, nắm tình hình. Nhiều lúc mất rất nhiều thời gian, công sức để sàng lọc đối tượng, lập chuyên án vây bắt nhưng trinh sát của mình đi đến đâu là đối tượng buôn lậu đều biết cả. Vậy nên anh em tôi hay nói đùa với nhau “Mình “trinh sát” đối tượng buôn lậu hay đối tượng buôn lậu “trinh sát” mình?”.

Xác định rõ những khó khăn trở ngại trong công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại, từ nhiều năm qua Cục Hải quan tỉnh đã bố trí lực lượng kiểm soát hải quan trải rộng dọc “cánh gà” Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo vào sâu nội địa hàng chục cây số. Liên tục triển khai lực lượng trinh sát địa bàn để nắm bắt hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới mà chủ yếu tập trung dọc tuyến sông Sê Pôn và các đường mòn, lối mở hai bên “cánh gà” Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo. Thủ đoạn buôn lậu phổ biến nhất vẫn là lợi dụng trời tối và địa hình rừng núi phức tạp, các đối tượng dùng thuyền máy đánh hàng từ Lào chạy dọc sông Sê Pôn, chờ cơ hội tuồn lên bờ sông phía Việt Nam, sau đó nhanh chóng dùng xe thồ, xe kéo, thuê người tẩu tán vào sâu nội địa tiêu thụ. Sôi động nhất vẫn là tuyến tiếp giáp giữa Khu KTTMĐB Lao Bảo với nội địa (“cánh gà” cổng B, Khu KTTMĐB Lao Bảo). Tại đây các đối tượng thuê người làm nhiệm vụ cảnh giới, gùi cõng hàng hóa qua hai bên “cánh gà” cổng B tập kết, đưa lên các phương tiện đứng chờ sẵn trên Quốc lộ 9 về sâu trong nội địa.

Tinh vi hơn, hàng lậu được chia nhỏ, xé lẻ giấu trong xe chở than củi, chuối hoặc giấu trong các hầm chứa hàng bên trên các xe khách chạy tuyến cố định (từ Viêng Chăn- Lào qua Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo đi các tỉnh lân cận). Về chủng loại hàng hóa buôn lậu phổ biến nhất ở biên giới Quảng Trị là bia Heineken do Pháp, Hà Lan sản xuất, sữa Ensure, đường kính trắng, nước giải khát… sản xuất từ Thái Lan. Phần lớn hàng hóa vi phạm không có chứng từ hợp pháp, hàng hóa không xác định được chủ sở hữu.

Thời điểm sôi động nhất của hoạt động buôn lậu diễn ra là từ trước và sau Tết Nguyên đán. Chỉ tính riêng từ ngày 16/1 đến 15/2/2017, Hải quan Quảng Trị đã phát hiện, xử lý 36 vụ vi phạm pháp luật về hải quan, thu giữ hàng trị giá hơn 260 triệu đồng. Điển hình là ngày 30/1/2017, trong lúc làm nhiệm vụ kiểm soát tại cổng B, Chi cục Hải quan Khu thương mại Lao Bảo phát hiện xe ô tô (loại 12 chỗ ngồi) đã cải hoán thành xe chở hàng có dấu hiệu nghi vấn. Mặc dù lực lượng đã ra tín hiệu dừng phương tiện nhưng lái xe vẫn không chấp hành và tông thẳng vào barie bỏ chạy. Sau hơn 30 phút truy đuổi, lực lượng kiểm soát Hải quan đã phối hợp với Trạm Cảnh sát giao thông Đường 9 kịp thời khống chế phương tiện tại km 39, thuộc địa phận huyện Đakrông.

Tại đây, lái xe thừa nhận hành vi vận chuyển hàng hóa không có giấy tờ hợp pháp gồm 2.100 chai sữa nước Ensure Original có ghi nhãn mác do Mỹ sản xuất; 150 kg đường kính trắng do Thái Lan sản xuất. Ngày 13/1/2017, trong khi thực hiện nhiệm vụ chống buôn lậu, Đội Kiểm soát Hải quan Quảng Trị đã phát hiện và lập biên bản đối với lô hàng nhập lậu, không xác định được chủ sở hữu gồm 500 kg đường kính trắng, 6 nồi cơm điện có gắn nhãn hiệu Sharp, KS-1800 do Thái Lan sản xuất; 12 chai rượu Chivas 21, 750ml/chai, 40%vol có nhãn mác ghi Scotland sản xuất.

Và gần đây nhất vào rạng sáng ngày 16/2/2017, qua thông tin trinh sát địa bàn cho biết tại tuyến đường bê tông ở địa phận công trình thủy điện Rào Quán thuộc địa bàn xã Tân Hợp, Hướng Hóa có một số đối tượng đang vận chuyển hàng hóa nhập lậu tập kết lên xe. Sau khi nhận được tin báo, Đội Kiểm soát Hải quan đã triển khai phương án, tổ chức lực lượng tiếp cận và bắt giữ. Tại hiện trường, đơn vị đã thu giữ một số lượng hàng hóa gồm 480 chai bia Heineken do Pháp sản xuất; dép nữ Kito Thái Lan sản xuất 30 đôi; 1 tấn đường kính trắng; 30 đôi giày nữ Monobo và 3 nồi cơm điện Sharp, KSH 555 do Thái Lan sản xuất. Toàn bộ số hàng vi phạm có giá trị gần 40 triệu đồng nhưng chưa xác định được chủ sở hữu.

Trao đổi thêm với chúng tôi về việc bắt giữ và xử lý các vụ hàng hóa nhập lậu, anh Lê Mai Anh cho biết thêm: “Do các quy định của pháp luật rất khắt khe với các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại nên rất khó để bắt được chủ hàng. Hầu hết sau khi bị phát hiện các chủ hàng đều “bỏ của chạy lấy người”, chấp nhận mất tiền chứ không chịu “xuất hiện” trước pháp luật nên gây khó khăn về mặt xử lý hành chính cho lực lượng chống buôn lậu. Sau khi bắt giữ hàng lậu chúng tôi phải hoàn thiện đầy đủ hồ sơ pháp lý, áp tải hàng về kho, niêm phong bảo quản, chờ cấp trên đưa ra các hình thức xử lý như đấu giá hay tiêu hủy”.

Như chúng ta đã biết, hoạt động buôn lậu và gian lận thương mại đã gây ra những tác hại to lớn đối với nền kinh tế, gây lũng đoạn thị trường, thiệt hại đến nhà sản xuất cũng như người tiêu dùng. Vì vậy, công tác đấu tranh chống buôn lậu và gian lận thương mại cần có sự hợp sức của nhiều cấp, nhiều ngành. Để đẩy mạnh công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh, đồng chí Nguyễn Quân Chính, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho rằng: “Lực lượng xung kích trên mặt trận chống buôn lậu là Hải quan, Biên phòng và Công an nhưng Hải quan là nòng cốt. Do đó, Cục Hải quan Quảng Trị tiếp tục chỉ đạo các chi cục hải quan cửa khẩu và các đội kiểm soát thường xuyên tổ chức lực lượng tuần tra, kiểm soát dọc tuyến sông Sê Pôn và các đường mòn, lối mở hai bên “cánh gà” cửa khẩu để kịp thời ngăn chặn các hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Đồng thời, chủ động nắm bắt tình hình, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng, mặt hàng trọng điểm... Mặt khác ngành Hải quan cũng cần tập trung rà soát lại các văn bản, quy trình thủ tục hải quan, kịp thời phát hiện những bất cập, sơ hở về chính sách, quy định pháp luật về hải quan đang bị lợi dụng để buôn lậu, gian lận thương mại hoặc trốn thuế để siết chặt kỷ cương pháp luật và chủ động phòng ngừa, đấu tranh một cách tích cực và hiệu quả hơn”.

Tân Nguyên