Khai thông nguồn lực đầu tư, thúc đẩy nền kinh tế

Đẩy nhanh tiến độ giải ngân và nâng cao hiệu quả đầu tư công là những vấn đề trọng tâm nhằm thúc đẩy tăng trưởng, phục hồi kinh tế và thực hiện các mục tiêu phát triển KT - XH của tỉnh. Từ những kết quả đã đạt được cũng như hạn chế trong giải ngân nguồn vốn đầu tư công năm 2022, tỉnh đã đề ra những giải pháp khắc phục căn bản, triệt để vấn đề này trong thời gian tới, tạo động lực tăng trưởng cho năm 2023.

Giải ngân nguồn vốn đầu tư công còn nhiều “điểm nghẽn”

Xác định đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công là một trong những giải pháp chủ yếu góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng, phục hồi mạnh kinh tế-xã hội sau thời gian dài chịu tác động tiêu cực của COVID-19, ngay sau khi được giao kế hoạch 2022, tỉnh đã chú trọng triển khai kịp thời các giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công.

Liên tục trong những tháng đầu năm, đã ban hành các văn bản chỉ đạo, tổ chức các hội nghị bàn giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong thực hiện giải ngân vốn đầu tư công.

Trong đó tập trung vào các giải pháp căn cơ như: nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm, phát huy vai trò của người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện kế hoạch đầu tư công, kiên quyết điều chuyển vốn các công trình chưa bảo đảm điều kiện giao vốn, theo dõi, giám sát chặt chẽ quá trình thi công từ công trình, dự án. Cải tiến quy trình, nâng cao chất lượng, rút ngắn thời gian giải quyết các thủ tục hành chính để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án...

Cầu dây văng sông Hiếu,điểm nhấn cho thành phố Đông Hà - Ảnh: T.T

Tuy nhiên, với nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan, tính đến ngày 15/12/2022, tổng giá trị giải ngân các nguồn vốn đầu tư công do tỉnh quản lý năm 2022 là hơn 1.800 tỉ đồng, đạt 43,8% kế hoạch tỉnh giao và 49,6% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Như vậy, tỉ lệ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh đạt thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra để thiết thực đóng góp vào tăng trưởng của nền kinh tế.

Có nhiều nguyên nhân chủ quan, khách quan ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân nguồn vốn đầu tư công như ảnh hưởng của COVID - 19, thiên tai, một số gói thầu có giá trúng thầu thấp, trong bối cảnh giá nguyên vật liệu tăng cao và gặp vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng nên nhà thầu thi công cầm chừng, chậm tiến độ. Công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng vẫn còn nhiều khó khăn, bất cập.

Nhu cầu đất làm vật liệu san lấp cho các dự án xây dựng trên địa bàn tỉnh rất lớn nhưng nguồn cung đất đắp chưa đảm bảo, tiến độ, thủ tục cấp giấy phép khai thác mỏ đất mới mất nhiều thời gian. Các dự án ODA ngoài việc thực hiện các quy định của pháp luật trong nước, còn phải thực hiện các hồ sơ thủ tục đầu tư, rút vốn theo các cam kết với nhà tài trợ dẫn đến quá trình giải ngân mất nhiều thời gian, công đoạn...

Bên cạnh đó, do kế hoạch trung hạn giai đoạn 2021-2025 được giao vào tháng 9/2021 nên kế hoạch 2022 mặc dù là năm thứ hai nhưng có nhiều nét đặc trưng như năm đầu tiên thực hiện trung hạn, nhiều dự án khởi công mới được triển khai thực hiện.

Trong đó có nhiều dự án thiết kế 2 bước phải mất khoảng 6 tháng để hoàn thiện các thủ tục đầu tư đảm bảo đủ điều kiện tổ chức thi công, thậm chí có những dự án đến hết tháng 9/2022 vẫn chưa lựa chọn được nhà thầu thi công như: Dự án Đường ven biển kết nối Hành lang kinh tế Đông - Tây; Nhà văn hóa trung tâm thị xã Quảng Trị; Đường kết nối các điểm du lịch huyện Hướng Hóa; Cải tạo, sửa chữa trụ sở UBND tỉnh; Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất các đơn vị trực thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo, Trường Cao đẳng Kỹ thuật Quảng Trị; Xóa phòng học tạm, phòng học mượn, cải tạo nâng cấp các trường dân tộc nội trú, bán trú trên địa bàn tỉnh và xây dựng Trường THPT Hướng Hóa...

Các giải pháp tăng giải ngân vốn đầu tư công năm 2023

Năm 2023 là năm giữa kỳ thực hiện kế hoạch phát triển KT - XH 5 năm, kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, đánh dấu giai đoạn tăng tốc và bứt phá trong việc hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra.

Theo dự báo, tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường cả về chính trị, an ninh, kinh tế, xã hội. Trong bối cảnh đó, khơi thông nguồn lực, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công có vai trò hết sức quan trọng, góp phần phục hồi và phát triển KT - XH, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn, tạo công ăn việc làm, sinh kế cho người dân, tạo không gian phát triển mới cho tỉnh.

Cao tốc Cam Lộ - Túy Loan đoạn nối Quốc lộ 9 đi qua địa bàn huyện Cam Lộ - Ảnh: T.T

Để triển khai hiệu quả, quyết liệt công tác giải ngân vốn đầu tư công ngay từ đầu năm 2023, theo Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Trương Chí Trung, ngành đã đề ra các giải pháp như: đối với các dự án dự kiến khởi công mới năm 2023, cần chủ động chuẩn bị thật tốt các thủ tục, điều kiện cần thiết trong năm 2022 để sẵn sàng triển khai các công việc thực hiện, giải ngân vốn của dự án ngay sau khi được cấp có thẩm quyền giao vốn kế hoạch 2023, không để sau khi giao vốn mới bắt đầu triển khai các công việc.

Kiên quyết không để xảy ra tình trạng dự án được giao vốn nhưng không giải ngân được hoặc giải ngân không hết kế hoạch vốn được giao. Chỉ đạo các chủ đầu tư, ban quản lý dự án đôn đốc các nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thực hiện theo hợp đồng đã ký. Nêu cao trách nhiệm, thường xuyên kiểm tra việc tổ chức triển khai thi công trên công trường so với hồ sơ dự thầu, hợp đồng thi công.

Yêu cầu nhà thầu phải có văn bản cam kết tiến độ thực hiện đối với từng hạng mục công trình, làm cơ sở để kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm việc vi phạm về tiến độ cũng như chất lượng công trình, báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý trách nhiệm theo quy định, trường hợp cần thiết sẽ chấm dứt hợp đồng và thay thế ngay các nhà thầu khác.

“Trong quá trình triển khai các dự án, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng là nút thắt quan trọng, do đó cần huy động cả hệ thống chính trị của địa phương vào cuộc, không được để tình trạng dự án “chờ” mặt bằng, nhất là các dự án lớn, trọng điểm của tỉnh.

Thực hiện công tác giải phóng mặt bằng theo hướng chủ động, linh hoạt, làm gọn từng phần, kiểm đếm đến đâu thì thẩm định, phê duyệt, chi trả tới đó, có mặt bằng sạch tới đâu thì triển khai thi công đến đó, chủ động nghiên cứu, vận dụng linh hoạt các chế độ, chính sách trong công tác giải phóng mặt bằng”, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Trương Chí Trung cho biết.

Ngoài trách nhiệm của Sở Kế hoạch và Đầu tư, các ngành, các địa phương liên quan cũng cần nêu cao tính chủ động tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, rút ngắn hồ sơ và thời gian xử lý, sớm có các dự án khai thác đất làm vật liệu san lấp hoạt động theo Luật Đầu tư và Luật Khoáng sản để kịp thời cung cấp đất san lấp và góp phần bảo đảm tiến độ các dự án cũng như tiến độ thi công công trình.

Tập trung thực hiện các giải pháp để tăng nguồn cung đất làm vật liệu san lấp trong thời gian tới. Tăng cường công tác quản lý vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh, chỉ đạo công bố kịp thời giá các loại vật liệu xây dựng chủ yếu, góp phần nâng cao chất lượng công trình, nâng cao tính thuận tiện, hiệu quả trong quản lý chi phí đầu tư xây dựng.

Tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong đầu tư công, xác định rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan, xử lý nghiêm vi phạm theo quy định. Kiểm soát chặt chẽ mục tiêu, hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, bảo đảm công bằng, công khai, minh bạch thông tin, phòng chống tham nhũng, lãng phí và lợi ích nhóm trong đầu tư công. Đây chính là những giải pháp quyết liệt nhằm nâng cao hiệu quả giải ngân nguồn vốn đầu tư công trong năm 2023.

Thanh Trúc