Đưa quê hương vào với đồng đội

(QT) - ...Mỗi khi gạt nước mắt chôn cất đồng đội vào góc rừng, bờ suối, những người lính giải phóng vẫn tự hứa với lòng mình rằng: “Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, đất nước hòa bình, chúng tôi sẽ trở lại chiến trường xưa đưa hài cốt đồng đội trở về với gia đình, quê hương!” Vậy mà, gần 40 năm sau chiến tranh, dẫu đã rất nhiều lần quay trở lại nhưng lời thề vẫn chưa thể hoàn thành được. Và họ lại tâm nguyện: không đưa được các đồng đội đã hy sinh về quê hương, thì đưa quê hương vào với đồng đội”… Những ngày tháng Tư lịch sử, gần 700 người lính thuộc Trung đoàn 27 Triệu Hải cùng các đơn vị bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, đoàn CLB Cựu chiến binh Đồng đội ơi... ở trên mọi miền đất nước từng kề vai sát cánh hiệp đồng chiến đấu tại mặt trận Quảng Trị tổ chức cuộc hành hương thực hiện “lời thề đồng đội”: “Đưa quê hương vào với đồng đội”... “Đồng đội ơi, chúng tôi về đây”... Nhà báo Lê Bá Dương, Trưởng ban tổ chức cuộc hành hương “Đưa quê hương vào với đồng đội” cho biết: “Cuộc hành hương truyền thống “Đưa quê hương vào với đồng đội” tạo điều kiện cho những người lính từng một thời sinh tửtrong chiến tranh trở lại chiến trường xưa đểthăm viếng vàmang hơi ấm của quê hương vào với các đồng đội đãhy sinh, hiện đang nằm lại nơi chiến trường xưa. Qua các hoạt động của chương trình đểtri ân đồng bào, đồng đội đãchấp nhận hy sinh, cưu mang, đùm bọc, tạo điều kiện cho các chiến sĩ trực tiếp chiến đấu trong cuộc chiến tranh giải phóng trước đây, và hiện nay lại tiếp tục công việc chăm sóc, hương khói cho các đồng đội đãngãxuống”.

Lễ nhập thủy, nhập thổ ở núi Hồ Khê

Cuộc hành hương lần này còn mang ý nghĩa lớn là thông qua các cuộc hội tụvàgặp mặt các thếhệđồng đội, tạo cơ hội đểcác đồng đội vàthân nhân liệt sĩ phát hiện, cung cấp thông tin thực tếvềcác liệt sĩ, khơi gợi và nhắc nhở cho các thế hệ trẻ về những giá trị truyền thống được xây đắp bằng máu xương của đồng bào, chiến sĩ trong cuộc chiến tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Ngay khi đặt chân đến Quảng Trị, việc làm đầu tiên của những người lính năm xưa là dâng hương, dâng hoa viếng Nghĩa trang liệt sĩ huyện Vĩnh Linh. Mọi mệt mỏi vì tuổi tác, vết thương chiến tranh... trong suốt hành trình về nguồn đều tan biến, thay vào đó là niềm vui, sự ngậm ngùi khi trở lại chiến trường xưa. Chẳng nghỉ ngơi, họ tiếp tục cuộc hành quân ngược lên Bãi Hà, rồi theo đường HồChíMinh hành quân về núi Hồ Khê (Cam Tuyền, Cam Lộ). Nơi đây, vào tháng 4/2004, đồng chí Nguyễn Minh Kỳ, CCB quân giải phóng Đường 9, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị đã tìm thấy một hố chôn tập thể 13 liệt sĩ hy sinh và đã xây dựng nhà bia ghi danh liệt sĩ để thờ cúng. Sau đó, đồng chí Nguyễn Minh Kỳ và các đồng đội Trung đoàn 27 Triệu Hải, Tập đoàn Technocom (Hà Nội)... cùng chung sức, chung lòng để xây dựng công trình nhà bia ghi danh liệt sĩ, trở thành khu lăng bia Hồ Khê làm chốn đi về, hội tụ của anh linh các đồng đội nằm yên nghỉ trên những con suối, cánh rừng. Hành trang người lính trở về lần này vẫn là ba lô, tăng võng thời chiến, và có thêm đất, nước sông quê mang vào hòa với đất và nước quê hương Quảng Trị để mang quê hương, sưởi ấm lòng các liệt sĩ nằm lại giữa đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ... Đêm Hồ Khê. Những ánh sáng phát ra từ đèn điện xua tan đi màn đêm mịt mù chốn núi rừng hoang vu. Tiếng nói cười vui vẻ, những ký ức về một thời mưa bom bão đạn chiến tranh của những người lính cùng với những ngọn nến lung linh, nén hương, hoa thơm ngát... làm cho núi rừng Hồ Khê ấm lên. Đúng giờ G, núi rừng Hồ Khê im lặng như tờ bỗng vang vọng tiếng hát của các văn nghệ sĩ năm xưa phục vụ chiến trường, tổ chức trao học bổng “Lấy quá khứ dưỡng tương lai”, “Quỹ hương hỏa”... cho quân, dân các địa phương. Không khí buổi lễ càng trang nghiêm khi tất thảy mọi người cùng thực hiện nghi lễ nhập thủy, nhập thổ, đưa nước từ dòng sông, giếng nước, đất vườn... từ mọi miền quê cùng hòa vào lòng đất, nước Quảng Trị. Hàng trăm trái tim đang cùng chung nhịp đập, mọi suy nghĩ đều hướng về các anh hùng liệt sĩ, cầu mong hôm nay, ngày mai và mãi mãi về sau anh linh các anh bình yên, luôn được sưởi ấm trong những nén tâm hương của đồng chí, đồng đội, người thân và người dân địa phương. Xúc động nhất là lúc nhà báo Lê Bá Dương đọc thông tin tìm kiếm liệt sĩ. Không gian chợt im lặng, mọi người lắng nghe từng thông tin về tên liệt sĩ, đơn vị, ngày hy sinh... để có thể nhớ lại thông tin về liệt sĩ, cung cấp cho những thân nhân liệt sĩ đang mỏi mòn trong cảnh mẹ tìm con, vợ tìm chồng, con tìm cha... đang nằm lại giữa đại ngàn Trường Sơn. Chị Phạm Thị Hương (Anh Sơn, Nghệ An) nâng niu bức di ảnh của người chú ruột, liệt sĩ Phạm Bá Long, Đại đội 3, Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 27 Triệu Hải, tâm sự: “Nhiều năm nay, gia đình tôi đã đi khắp nơi để tìm kiếm, đưa hài cốt chú về quê nhà. Mỗi lần đi tìm là mỗi lần trở về với đau buồn, thương xót và thất vọng. Khi biết có chương trình “Đưa quê hương vào với đồng đội”, gia đình tôi đã trực tiếp đăng ký để được tham gia, với mong muốn có nhiều người biết, cung cấp thông tin về nơi chú hy sinh...” Trong chuyến đi lần này, gia đình chị Hương đem nước giếng, đất ở nhà hòa vào đất, nước Quảng Trị. Đứng bên tấm bia ghi danh liệt sĩ, cựu chiến binh Hà Văn Bảo (Hạ Hòa, Phú Thọ), anh ruột của liệt sĩ Hà Văm Đảm, một trong 13 liệt sĩ được tìm thấy tại núi Hồ Khê, tâm sự: “Các đồng chí, đồng đội ơi, chúng tôi đã trở về đây. Đêm nay, và mãi mãi về sau, chúng tôi luôn hướng về mọi người. Mong rằng ở thế giới bên kia, linh hồn các đồng chí được bình yên, sưởi ấm trong lòng đất mẹ, tình đồng chí, đồng đội và tình quân dân”... Tình quân dân Cuộc hành hương “Đưa quê hương vào với đồng đội” mang nhiều tầng ý nghĩa đặc biệt, tạo điều kiện cho những người lính năm xưa cócơ hội gặp nhau, được sống lại những ngày cùng ăn, cùng ở với nhân dân. Nghe tin có bộ đội về làng, người dân khắp các địa phương Quảng Trị háo hức, hưởng ứng với nhiều hoạt động thiết thực đón bộ đội về làng, tổ chức bữa cơm thân mật với những món ăn quê nhà... Rút kinh nghiệm những lần trước, Ban tổ chức đã lên sẵn kế hoạch hợp lý để không xảy ra tình huống “khó xử” như việc người dân xã Cam Thanh (Cam Lộ) được chọn làm nơi đón bộ đội về làng, mà người dân phường Đông Thanh (Đông Hà) thắc mắc, chất vấn chỉ vì lý do không được đón tiếp bộ đội. Hay như chuyện, nhà này có nhiều bộ đội, nhà kia có ít người... Khó có thể tả hết niềm vui của anh Văn Ngọc Hạnh (thôn Phú Hưng, Hải Phú, Hải Lăng) khi đón bộ đội về nhà. Anh cho biết: “Khi nghe tin có bộ đội về làng, gia đình tôi đã phân công nhau dọn dẹp nhà cửa, trực tiếp lên xã để xin đưa bộ đội về nhà. Thật hạnh phúc khi trong thời bình mà được đón bộ đội, được gặp những người lính “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”- nhân chứng lịch sử, nghe câu chuyện kể về chiến đấu, và được tận tay thết đãi bộ đội những món ăn quê nhà”. Đến nhà cựu chiến binh Đào Xuân Can (Đại An Khê, Hải Thượng, Hải Lăng), mọi người đang quân quần bên mâm cơm tối, nói chuyện vui vẻ. Ông Can chia sẻ: “Là người lính đi qua chiến tranh nên tôi mong muốn mời bộ đội về nhà, cùng nhau ôn lại chuyện xưa, qua đó giáo dục cho các con biết giá trị của hòa bình, độc lập tự do hôm nay, ra sức học tập, trở thành người có ích cho xã hội. Lâu rồi tôi mới được sống lại cảm giác của người lính, người dân khi trực tiếp đón tiếp bộ đội”. Người lính Trung đoàn 27 Triệu Hải Nguyễn Cửu Long (Đô Lương, Nghệ An) xúc động: “Chiến tranh kết thúc, đến bây giờ, tôi mới có dịp trở lại Quảng Trị. Điều tôi hạnh phúc nhất đó là khi trở về chiến trường xưa, sống lại một thời quân dân thắm thiết. Đáp lại tấm chân tình người dân Quảng Trị dành cho mình, tôi cũng mang theo hương vị quê nhà như cà pháo, nước chè xanh, tương Nam Đàn... tặng người dân làm quà”. Ông Phạm Xuân Thanh, Trung đoàn 27 Triệu Hải (Lạng Sơn) tâm tình: “Mỗi lần trở về Quảng Trị, tôi có cảm giác như trở về quê hương. Tôi luôn xem Quảng Trị như quê hương thứ hai của mình, những người dân Quảng Trị như là người thân ruột thịt. Hạnh phúc lớn nhất của người lính là được cầm súng chiến đấu vì Tổ quốc và được nhân dân thương yêu, che chở, đùm bọc trong thời chiến cũng như hòa bình”. Hẹn gặp lại trong các cuộc hành hương tiếp theo... Đó là lời tâm sự của những người dân Quảng Trị với những cựu chiến binh trong cuộc chia tay bịn rịn, quyến luyến giữa người đi, người ở lại tại Bến thả hoa trên dòng Thạch Hãn. Tất cả mọi người đều mong muốn cuộc hành hương “Đưa quê hương vào với đồng đội” tiếp tục được những cựu chiến binh vàthân nhân liệt sĩ đồng thuận thực hiện vàsẽnhân rộng trong lòng người như một nét văn hóa tâm linh, góp phần làm vơi nỗi đau của hàng vạn gia đình khi chưa đưa được người thân vềvới quê hương. Bài, ảnh: NGUYỄN MINH ĐỨC