Kỳ tích trên mảnh đất một thời “ăn cơm bữa diếp”

(QT) - Ông Phan Ngọc Hùng, UVTV Huyện uỷ, Trưởng Ban Dân vận Huyện ủy Vĩnh Linh (Quảng Trị) không giấu sự phấn khởi khi nói về thành tích trong công cuộc phát triển kinh tế xoá đói giảm nghèo của người dân Vĩnh Kim: “Công bằng mà nói, từ trước đến nay, mọi phong trào thi đua, thành tích của xã Vĩnh Kim luôn đứng trong tốp đầu của huyện Vĩnh Linh. Ấn tượng nhất là bước đột phá trong phát triển kinh tế bằng việc dồn điền đổi thửa, đem lại những cánh đồng giá trị kinh tế cao. Hiện nay, hơn 50% hộ gia đình trong toàn xã đạt thu nhập 50 triệu đồng trở lên/ha, bình quân thu nhập đầu người tăng từ 1,6 triệu đồng năm 2001 đến 16 triệu đồng năm 2010”. Vĩnh Kim là một xã nằm ở phía đông huyện Vĩnh Linh, dân số hơn 3.000 người với 714 hộ gia đình. Tổng diện tích đất tự nhiên 1.235 ha, trong đó đất trồng cây hàng năm 436,4 ha, đất trồng cây cao su 314 ha. Trước khi chưa triển khai thực hiện mô hình, nông dân chủ yếu sản xuất theo tập quán sản xuất nhỏ, kinh nghiệm và phương pháp luân chuyển đất còn hạn chế, mang tính quảng canh, mức độ thâm canh thấp, đất đai còn manh mún, công tác bảo vệ, quản lý, đầu tư cho sản xuất còn gặp rất nhiều khó khăn.

Nụ cười bội thu trên cánh đồng 50 triệu đồng trở lên/ha.

Từ Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện, HĐND xã Vĩnh Kim đã đề ra chỉ tiêu về việc xây dựng cánh đồng 50 triệu đồng trở lên/ha/năm. Qua đó, UBND xã đã xây dựng chương trình hành động và chỉ đạo việc thực hiện đến từng thôn và hộ gia đình. Song song với việc thực hiện mô hình, xã đã tập trung chỉ đạo quyết liệt công tác dồn điền đổi thửa ở 12 thôn. Đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân chuyển đổi mục đích sử dụng một số vùng cây lâm nghiệp, đất hoang, đất đồi dốc kém hiệu quả sang phát triển cây cao su tiểu điền, mở rộng khai hoang nơi có điều kiện để khai thác hiệu quả tiềm năng đất. Nhiều hộ gia đình có từ 5 - 15 thửa đất rải rác, nay dồn điền thành diện tích tập trung thuận lợi cho việc đầu tư thâm canh tăng năng suất, giảm chi phí sản xuất và công tác quản lý bảo vệ tài sản ngoài trời. Nhân dân Vĩnh Kim có truyền thống cần cù chịu khó, năng động, sáng tạo trong việc chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, biết tận dụng thời vụ, thời tiết để nâng cao hiệu quả sản xuất trên diện tích đất được giao. Ông Nguyễn Đức Lập, Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Kim cho biết: “Chúng tôi căn cứ vào điều kiện thực tế và tình hình đất đai trên toàn xã để xem xét những cây trồng phù hợp có giá trị cao, thị trường ổn định để định hướng cho nhân dân chuyển dịch cơ cấu cây trồng hợp lý. Đối với hộ có diện tích đất từ 0,5 ha trở lên cùng với đất hoang hoá chưa sử dụng cho phép mở rộng khai hoang và đưa vào quy hoạch phát triển cây cao su tiểu điền theo chủ trương của huyện. Đối với hộ có diện tích đất 0,5 ha trở xuống, tập trung đầu tư thâm canh các loại cây hàng hoá có giá trị kinh tế cao được thị trường chấp nhận và có nhu cầu lớn như lạc, môn, ném, khoai, thơm, củ đậu, sắn, mè, ngô nên giá trị thu nhập rất cao”. Các mô hình xen canh cho thu nhập cao như: ném xen lạc thu nhập trung bình đạt 140 triệu đồng/ha; ném xen ngô gối lạc cho thu nhập 136 triệu đồng/ha; môn xen sắn gối sắn xen ngô cho thu nhập 92,2 triệu đồng/ha; môn ngắn ngày gối lạc Xuân xen sắn cho thu nhập 85,8 triệu đồng/ ha; khoai thơm hoặc từ, tía gối cải củ hoặc rau gối lạc Đông - Xuân cho thu nhập 132,8 triệu đồng/ha. Nhiều hộ có khả năng đầu tư thâm canh cao đem lại thu nhập bình quân trên tổng diện tích của hộ đạt trên 100 triệu đồng/ha như hộ ông Đặng Xuân Quý, thôn Thụn Nỗng; bà Nguyễn Thị Lý, thôn Thụn Sẻ; ông Nguyễn Hữu Dực, Nguyển Hữu Bảo thôn Thuỷ Bắc. Quá trình sử dụng đất được luân chuyển đa dạng để bảo đảm cây trồng sau tận dụng dinh dưỡng dôi thừa từ cây trồng trước và không trồng một loại cây liên tục nhiều năm trên diện tích nhất định làm giảm năng suất vụ sau. Từ khả năng sử dụng đất linh hoạt và luân canh phù hợp, hệ số sử dụng đất canh tác bình quân của xã đạt từ 2 đến 2,5 lần (tức là 1 sào bằng 2 đến 2,5 sào so với canh tác quảng canh). Nhờ làm tốt công tác lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng sản xuất nên mô hình cánh đồng 50 triệu đồng trở lên/ ha phát triển ngày càng mạnh mẽ, đã thực sự trở thành phong trào thi đua giữa các hộ gia đình. Năm 2006, cánh đồng 50 triệu đồng trở lên/ha toàn xã chỉ đạt 20% diện tích nhưng đến nay đã đạt trên 56% diện tích (tương đương với trên 330 ha) trong đó diện tích đạt 100 triệu đồng trở lên/ ha chiếm 20% tổng diện tích và được cân đối cụ thể ngay trong từng hộ gia đình. Từ kết quả qua 3 năm thực hiện mô hình ở xã Vĩnh Kim, có thể khẳng định đề án xây dựng cánh đồng 50 triệu đồng/ha trở lên do huyện Vĩnh Linh phát động đã tạo được chuyển biến đáng kể về nhận thức của nhân dân trong việc chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp. Việc đầu tư thâm canh tăng năng suất, xen canh, gối vụ, tăng vụ và thử nghiệm việc luân canh trong sản xuất của nhân dân ngày càng sáng tạo và hiệu quả hơn . Bên cạnh việc phát huy các nguồn lực từ các chương trình dự án và ngân sách nhà nước, từ năm 2006 đến nay, Vĩnh Kim đã huy động được trên 2,5 tỷ đồng từ nguồn đóng góp tự nguyện của nhân dân phục vụ cho xây dựng các công trình phúc lợi làm thay đổi đáng kể bộ mặt nông thôn. Tỷ lệ hộ khá, hộ giàu có thu nhập bình quân nhân khẩu từ 50 triệu đồng trở lên/năm tăng từ 10% năm 2005 lên 30% năm 2010. Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 28,9% xuống còn 10,8% theo tiêu chí mới. Ông Nguyễn Đức Lập cho biết thêm: “Thời gian tới, Vĩnh Kim phấn đấu tăng diện tích lúa hai vụ đạt 90 ha, năng suất bình quân 50 tạ/ha, sản lượng 445 tấn. Đồng thời tăng cường cải tạo vườn tạp, đưa 100% diện tích cao su hiện có vào khai thác có hiệu quả. Mạnh dạn xóa bỏ một số vườn tiêu kém hiệu quả chuyển sang sản xuất rau màu thực phẩm, giống cây trồng, nâng cao hiệu quả kinh tế vườn. Khuyến khích đầu tư tăng năng suất các cây trồng, xây dựng mô hình trang trại tổng hợp, phấn đấu 100% diện tích màu thu nhập từ 100 triệu đồng trở lên/năm vào cuối nhiệm kỳ”. Bài, ảnh: MINH TUẤN