Vui buồn nghề buôn cà phê

(QT) - Những ngày này trên khắp các nương vườn tại huyện Hướng Hóa (Quảng Trị), nông dân trồng cà phê đang tất bật triển khai vụ thu hoạch. Cà phê được nông dân hái xong ngay lập tức sẽ có “đội quân” tỏa đi khắp các vườn cà phê để thu mua. Họ chính là những thương lái làm nghề thu mua cà phê để bán cho các đại lý hoặc nhập trực tiếp cho các cơ sở chế biến cà phê lớn trên địa bàn. Cứ đến mỗi mùa thu hoạch cà phê, trong khi những người nông dân chạy đôn chạy đáo thuê mướn nhân công và tất bật chuẩn bị các vật dụng để thu hái thì những người buôn cà phê cũng “lận lưng” một số vốn vừa đủ, huy động phương tiện vận chuyển và nhân công bốc vác để bước vào một vụ cà phê mới. Tuy không rộng lớn bằng khu vực Tây Nguyên nhưng vùng cà phê Hướng Hóa cũng có diện tích lên đến 5.000 ha, sản lượng hàng năm khoảng 50.000 tấn quả tươi. Để thu mua hết số lượng cà phê trên cần một số lượng thương lái khá đông. Theo ước tính, tại huyện Hướng Hóa có khoảng 100 đại lý và thương lái chuyên thu mua cà phê, phân bố rộng khắp từ khu vực xã Tân Liên, thị trấn Khe Sanh kéo dài dọc theo đường Hồ Chí Minh vào đến xã Hướng Phùng. Những năm trước đây khi đường giao thông vào các rẫy cà phê phần lớn chưa được bê tông hóa thì nông dân phải vận chuyển cà phê ra những điểm thu mua do các thương lái lập ra dọc tuyến đường Hồ Chí Minh. Nay điều kiện giao thông thuận lợi hơn, chỉ cần một cuộc điện thoại, thương lái sẽ vào tận vườn để thu mua.

Thương lái thu mua cà phê cho nông dân

Theo những thương lái ở đây cho biết, muốn tồn tại với nghề trong điều kiện cạnh tranh khốc liệt hiện nay, ngoài việc phải có nguồn vốn dồi dào, mỗi thương lái đều phải có trong tay một “đội quân” khoảng vài người đến chục người để mỗi khi có cuộc gọi từ nông dân, phải nhanh chóng có mặt vận chuyển cà phê đến nơi tập kết. Tuy nhiên, việc cạnh tranh cũng rất sòng phẳng. Mỗi thương lái đều có địa bàn thu mua riêng, như một cam kết “ bất thành văn” của những thương lái làm nghề buôn cà phê ở đây. Đến nay, người dân chưa từng chứng kiến những xích mích, mâu thuẫn trong khi thu mua cà phê của các thương lái trên địa bàn. Qua trao đổi, nhiều giám đốc doanh nghiệp, cơ sở chế biến cà phê trên địa bàn huyện Hướng Hóa khẳng định, những thương lái làm nghề buôn cà phê là đội ngũ không thể thiếu trong chuỗi phân phối sản phẩm nông sản từ nông dân đến doanh nghiệp. Nơi nào có cà phê là nơi đó có mặt những thương lái. Họ sẽ là cầu nối đưa sản phẩm cà phê từ người nông dân đến với nhà máy, cơ sở chế biến một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất, một việc mà khó có doanh nghiệp nào trong điều kiện hiện nay có thể làm được. Tuy nhiên, cũng như những nông dân trồng cà phê ở huyện Hướng Hóa, đằng sau quả cà phê là cả những nỗi niềm của những thương lái chuyên nghề buôn cà phê. Những năm cà phê được giá, nông dân phấn khởi thì những thương lái cũng là những người mừng không kém bởi việc mua bán thuận lợi, ít phải so đo một vài giá. Rồi có những năm khi giá cà phê giảm, nông dân kém vui, thương lái mua giá thấp thì bị đổ cho là ép giá mà mua giá cao thì nắm chắc phần lỗ. Vừa trò chuyện chúng tôi, vừa phải sử dụng điện thoại liên tục để cập nhật giá cà phê từ các nhà máy, chị Nguyễn Thị Niên (35 tuổi), người có hơn 10 năm kinh nghiệm trong nghề buôn cà phê ở khu vực sân bay Tà Cơn cho biết: “Tôi quê ở Vĩnh Linh, lấy chồng rồi theo gia đình nhà chồng làm nghề buôn cà phê luôn. Nghề này cũng vất vả lắm, giá cà phê thì lên xuống liên tục nên chúng tôi phải luôn theo dõi sát mọi biến động giá cả, lơ là một chút là nhiều khi mất trắng cả vốn lẫn lời bởi giá cà phê thay đổi theo từng giờ”. Không chỉ chuyện giá cả, theo chị Niên, những thương lái làm nghề buôn cà phê như chị còn chịu rất nhiều áp lực bởi khi giá thu mua cao thì không sao, chỉ cần giá xuống thấp là bị “mang tiếng” là ép giá. “Chuyện buôn bán mà, giá cả thì khi lên khi xuống, mình đâu quyết định được mà phải tuân theo thị trường. Dù nhiều khi cũng vất vả lắm nhưng đã trót chọn nghề này làm nghiệp mưu sinh thì phải chấp nhận thôi”, chị Niên tâm sự. Là một người có thâm niên với nghề buôn cà phê đã gần 20 năm, đối với chị Lê Thị Kiều (47 tuổi), một thương lái ở xã Hướng Phùng thì những nhọc nhằn, vất vả và cả những buồn vui trong nghề chị đều từng nếm trải. Chị Kiều tâm sự: “Thời hoàng kim của nghề buôn cà phê là những năm 2011 và 2012, những năm mà giá cà phê cao trên 12.000 đồng/kg. Những năm đó, không chỉ nông dân trúng đậm mà nhiều thương lái cũng phất lên nhờ giá cà phê cao. Nhiều người thấy nghề này làm ăn được cũng nhảy vào kinh doanh nên số lượng thương lái và các đại lý thu gom cà phê tăng lên nhanh chóng”. Tuy nhiên, theo chị Kiều, bước qua năm 2013 trở đi khi giá cà phê bắt đầu trượt giảm, không ít người “ngậm quả đắng” khi lỗ nặng, thậm chí có người còn bị phá sản vì buôn cà phê. Những câu chuyện mà các thương lái như chị Niên, chị Kiều chia sẻ cũng là nỗi niềm chung của những người chuyên nghề buôn cà phê. Sau những năm lao đao vì giá cà phê giảm sâu, cũng như nông dân, niềm vui đã trở lại đối với những thương lái làm nghề buôn cà phê những ngày gần đây ở Hướng Hóa. Bài, ảnh: CÔNG ĐIỀN