Công nghiệp Quảng Trị - Thành tựu và những thách thức về quản lý Nhà nước cần giải quyết

(QT) - Thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, nghị quyết của Tỉnh ủy và sự chỉ đạo, điều hành của UBND tỉnh về phát triển kinh tế - xã hội nói chung và định hướng phát triển công nghiệp nói riêng, trong những năm qua công nghiệp tỉnh Quảng Trị đã có những chuyển biến tích cực. Mặc dù bị ảnh hưởng nặng nề sự suy thoái của kinh tế thế giới và trong nước, song sản xuất công nghiệp của tỉnh Quảng Trị có sự tăng trưởng khá và ổn định. Năm 2014, giá trị sản xuất công nghiệp toàn tỉnh đạt 6.056,7 tỷ đồng (tính theo giá so sánh 2010), tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm của giá trị sản xuất công nghiệp giai đoạn 2011-2014 đạt khoảng 13%/năm. Cơ cấu nội bộ ngành công nghiệp có sự chuyển dịch theo hướng tích cực, tỷ trọng công nghiệp khai thác giảm, công nghiệp chế biến tăng. Nhiều sản phẩm công nghiệp có chỗ đứng vững chắc trên thị trường như: Ván gỗ MDF, phân bón NPK, tinh bột sắn, tấm lợp… Nhiều nhà máy lớn được xây dựng và đưa vào sản xuất như: Nhà máy Bia Hà Nội - Quảng Trị, Nhà máy tinh bột sắn An Thái, các nhà máy viên nén năng lượng, các công trình thủy điện nhỏ… đã góp phần tăng năng lực sản xuất của ngành. Kết cấu hạ tầng các khu, cụm công nghiệp được quan tâm đầu tư từng bước đáp ứng mặt bằng sản xuất công nghiệp. Khu công nghiệp (KCN) Nam Đông Hà, Quán Ngang tiếp tục đầu tư hoàn thiện hạ tầng. Việc thực hiện chủ trương mỗi huyện, thị xã, thành phố có ít nhất một cụm công nghiệp- làng nghề vào năm 2015 cơ bản đã hoàn thành. Nhà máy nhiệt điện Quảng Trị 1.200 MW đã hoàn thành quy hoạch địa điểm xây dựng và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư. Công tác khuyến công được quan tâm thực hiện, nhiều ngành nghề truyền thống được khôi phục và phát triển, một số ngành nghề mới du nhập và phát huy hiệu quả. Tuy nhiên, mặc dù có vị trí địa lý thuận lợi, nằm trên trục Hành lang Kinh tế Đông –Tây nối miền Trung Việt Nam với các tỉnh Nam Lào và Đông Bắc Thái Lan nhưng tỉnh Quảng Trị không có các điều kiện thuận lợi (thị trường nhỏ, công nghiệp phụ trợ yếu, kết cấu hạ tầng kém đồng bộ…) để thu hút đầu tư kể cả trong nước và ngoài nước vào phát triển công nghiệp. Công tác quản lý nhà nước đối với lĩnh vực công nghiệp tại Quảng Trị trong những năm qua có nhiều tiến bộ và chuyển biến tích cực, song vẫn còn nhiều tồn tại, khuyết điểm cần phải được phân tích, nhìn nhận một cách đầy đủ để tìm biện pháp khắc phục hữu hiệu, đó là: Công tác xây dựng quy hoạch, kế hoạch còn nhiều hạn chế về chất lượng, chậm được điều chỉnh bổ sung để phù hợp với tình hình mới. Chưa có biện pháp hữu hiệu huy động được khu vực ngoài quốc doanh tham gia xây dựng và thực hiện quy hoạch, kế hoạch. Việc xác định phương hướng phát triển còn lúng túng, dàn trải, mang nặng tính chủ quan. Việc liên kết vùng chưa được đề cập một cách toàn diện trong quá trình quy hoạch và thực hiện quy hoạch, xảy ra tình trạng đầu tư công nghiệp tự phát, chủ yếu trên cơ sở tiềm năng về nguyên liệu thô của địa phương mà không tính đến yếu tố liên thông thị trường, nên đã có không ít trường hợp cùng đầu tư sản xuất một loại sản phẩm, dẫn đến tình trạng dư thừa không tiêu thụ được hoặc khủng hoảng thiếu nguồn nguyên liệu. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước đối với lĩnh vực công nghiệp chưa có sự phân công rõ ràng, còn nhiều vướng mắc, tạo nên sự chồng chéo hoặc bỏ sót một số lĩnh vực quản lý. Có quá nhiều đầu mối thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công nghiệp trên địa bàn như Sở Kế hoạch và Đầu tư thì quản lý các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, Sở Công Thương thì quản lý các doanh nghiệp trong nước, Ban Quản lý Khu Kinh tế thì quản lý các doanh nghiệp trong khu kinh tế, khu công nghiệp. Hoặc đối với khu vực công nghiệp nông thôn lại đang có sự chồng chéo trong chức năng quản lý giữa Sở Công Thương với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, dẫn đến công tác quản lý về tiểu thủ công nghiệp và ngành nghề nông thôn còn bị buông lỏng, chủ yếu là tự phát. Vẫn còn tồn tại kiểu quản lý doanh nghiệp theo cấp chủ quản, nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp nhưng lại có các chủ quản là các sở không quản lý chuyên ngành công nghiệp (như sản xuất vật liệu xây dựng, xi măng) và có sự phân biệt giữa công nghiệp trung ương và công nghiệp địa phương, nên chức năng quản lý nhà nước không được thực hiện triệt để, nhiều lĩnh vực bị bỏ sót hoặc chồng chéo. Chức năng quản lý nhà nước về công nghiệp chỉ mới thực hiện tốt ở một số lĩnh vực như quản lý điện năng, tài nguyên khoáng sản… Tuy nhiên, còn một số chức năng, lĩnh vực khác không thực hiện đầy đủ do có sự chồng chéo trong phân công giữa các sở chuyên ngành; lẫn lộn giữa chức năng quản lý nhà nước và quản lý chuyên ngành. Việc tạo môi trường đầu tư và điều kiện thuận lợi cho các thành phần kinh tế đầu tư phát triển công nghiệp trên địa bàn tỉnh chưa được quan tâm đúng mức nên chưa tạo được môi trường thuận lợi để thu hút vốn đầu tư. Chính sách ưu đãi đầu tư của tỉnh mặc dù đã được ban hành song chưa thực sự hấp dẫn, cộng với thủ tục hành chính còn rườm rà, nhiều tầng, nhiều nấc làm cho khả năng kêu gọi đầu tư hạn chế. Công tác quảng bá, xúc tiến đầu tư, triển lãm, tham gia hội chợ, thông tin thị trường… còn hạn chế. Đội ngũ cán bộ, công chức quản lý nhà nước còn thiếu, chưa có cán bộ chuyên môn cao, chưa có kinh nghiệm quản lý; công nhân kỹ thuật chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới công nghệ, thiếu đội ngũ công nhân lao động có kỹ thuật, tay nghề cao. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý và đào tạo nghề chưa đáp ứng yêu cầu thực tế. Biên chế và tổ chức bộ máy của phòng công nghiệp các huyện, thị xã, thành phố còn nhiều bất cập; còn gộp, ghép giữa các chức năng quản lý công nghiệp, xây dựng, giao thông, khoa học công nghệ trong cùng một tổ chức với biên chế hạn chế. Công tác thanh tra, kiểm tra còn chồng chéo, chưa thống nhất giữa các cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành, tổ chức nhiều đợt thanh tra, kiểm tra trong cùng một thời điểm, không có kế hoạch cụ thể, làm cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, cơ sở bị cản trở, mất thời gian và tốn kém chi phí. Phát triển công nghiệp là vấn đề có tính chiến lược lâu dài trong đường lối và chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Đảng và Nhà nước. Đối với Quảng Trị, phát triển công nghiệp càng có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Để thúc đẩy sản xuất công nghiệp phát triển thì công tác quản lý nhà nước tại địa phương có vai trò rất quan trọng. Do vậy, yêu cầu phát triển công nghiệp địa phương hiệu quả, bền vững, thân thiện với môi trường, trên cơ sở khai thác tốt mọi nguồn lực đang đặt ra cho lãnh đạo tỉnh Quảng Trị một trách nhiệm to lớn. Đó là phải phối hợp, phát huy nội lực của các cấp chính quyền, cộng đồng doanh nghiệp, sự đồng thuận của nhân dân và sự quan tâm giúp đỡ sâu sắc, tác động đồng bộ, nhất quán, có hiệu quả của Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương để đưa công nghiệp Quảng Trị phát triển, cùng với cả nước trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại trong tương lai gần. LÊ QUANG THỂ