Phát huy tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc trong Cách mạng tháng Tám vào thời kỳ mới
(QT) - Cách đây vừa tròn 64 năm, tháng 8/1945, dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, Mặt trận Việt Minh và lãnh tụ Hồ Chí Minh đã nhất tề vùng lên trong một cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền.

Phát huy tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc trong Cách mạng tháng Tám vào thời kỳ mới

(QT) - Cách đây vừa tròn 64 năm, tháng 8/1945, dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, Mặt trận Việt Minh và lãnh tụ Hồ Chí Minh đã nhất tề vùng lên trong một cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền.

Với thắng lợi của Cách mạng tháng 8/1945, nhân dân Việt Nam đã đập tan xiềng xích nô lệ của thực dân Pháp trong gần một thế kỷ, chấm dứt sự tồn tại của chế độ quân chủ chuyên chế gần một nghìn năm, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đây là cuộc hồi sinh vĩ đại của một dân tộc ta.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến cuộc cách mạng thành công như đường lối đúng đắn của một chính đảng Mác-xít, Đảng biết chớp lấy thời cơ…, trong đó có nhân tố đại đoàn kết toàn dân tộc vì một mục tiêu chung - độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Đoàn kết dân tộc là bài học có tính quy luật đã được tổng kết và kiểm chứng trong lịch sử dựng nước và giữ nước hàng nghìn năm của dân tộc ta, trở thành một giá trị tiêu biểu trong nền văn hoá chính trị Việt Nam, truyền thống cũng như hiện đại. Truyền thống đó được phát huy trong thời đại Hồ Chí Minh.

Trước Tổng khởi nghĩa, trong Thư kêu gọi đồng bào đứng lên giành chính quyền, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã viết: “Không phải Nhật bại mà bỗng nhiên ta được giải phóng, tự do. Chúng ta vẫn phải ra sức phấn đấu. Chỉ có đoàn kết, phấn đấu, nước ta mới được độc lập. Việt Minh là cơ sở cho sự đoàn kết, phấn đấu của dân tộc ta trong lúc này...”.

Một trong những quyết định quan trọng nhất, trực tiếp liên quan đến việc củng cố khối đoàn kết dân tộc, chuẩn bị lực lượng một cách kiên trì và toàn diện cho cuộc vùng lên tự giải phóng, chính là quyết định thành lập Mặt trận Việt Nam độc lập Đồng Minh (Việt Minh). Trong tuyên ngôn của mình, Việt Minh tuyên bố rõ ràng: "Việt Minh chủ trương liên hiệp hết thảy các giới đồng bào yêu nước, không phân biệt giàu nghèo, già trẻ, gái trai, không phân biệt tôn giáo và xu hướng chính trị, đặng cùng nhau mưu cuộc dân tộc giải phóng và sinh tồn". Viết về nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa của Cách mạng tháng 8, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: "Vì chính sách của Đảng đúng và thi hành chính sách ấy kịp thời và linh động, cuộc Tổng khởi nghĩa tháng 8 đã thành công"; "Do sự lãnh đạo sáng suốt và kiên quyết của Đảng, do sức đoàn kết và hăng hái của toàn dân trong và ngoài Mặt trận Việt Minh, cuộc Cách mạng tháng 8 đã thắng lợi".

Hội nghị Trung ương VIII của Đảng và sự ra đời của Mặt trận Việt Minh đánh dấu một bước ngoặt trong đường lối lãnh đạo cách mạng hướng tới việc mở rộng và củng cố khối đại đoàn kết dân tộc, quy tụ và phát huy cao độ nội lực dân tộc cho một cuộc hồi sinh vĩ đại. Lần đầu tiên chủ trương đoàn kết dân tộc của Đảng được đặt trên cơ sở của chính chủ nghĩa yêu nước Việt Nam. Chủ trương này được thực hiện nhất quán trong công tác vận động quần chúng của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh còn trực tiếp chỉ đạo lập ra hàng chục Hội cứu quốc khác nhau để tập hợp tất cả các nhóm trong cộng đồng dân tộc Việt Nam vào một tổ chức có độ cố kết bền vững, thông qua đó biến khối đại đoàn kết ấy thành một tổ chức có sức chiến đấu cao.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng và lãnh tụ Hồ Chí Minh, thông qua Việt Minh, dân tộc ta không những đã đoàn kết lại mà lần đầu tiên còn biết cách đoàn kết có hiệu quả cao nhất. Ngay trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời ngày 3/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề nghị Chính phủ tổ chức càng sớm càng tốt cuộc Tổng tuyển cử với chế độ phổ thông đầu phiếu. Tất cả công dân trai gái mười tám tuổi trở lên đều có quyền ứng cử và bầu cử, không phân biệt giàu nghèo, tôn giáo, dòng giống ... Đây là một dịp cho toàn thể quốc dân tự do lựa chọn những người có tài, có đức, để gánh vác công việc nước nhà. Cũng trên tinh thần đại đoàn kết mà sau đó nhà nước Việt Nam đã đưa vào Hiếp pháp, trở thành một nguyên tắc hiến định. Trong Lời nói đầu của Hiến pháp đầu tiên (1946) đã nêu rõ: Cuộc Cách mạng tháng 8 đã giành lại chủ quyền cho đất nước, tự do cho nhân dân và lập ra nền dân chủ cộng hòa. Hiến pháp là thành quả vẻ vang của cách mạng và được xây dựng trên các nguyên tắc: 1- Đoàn kết toàn dân không phân biệt giống nòi, trai gái, giai cấp, tôn giáo. 2- Bảo đảm các quyền tự do dân chủ. 3- Thực hiện chính quyền mạnh mẽ và sáng suốt của nhân dân. 64 năm trôi qua, Cách mạng tháng 8 vẫn được xem như một sự kiện diệu kỳ trong lịch sử dân tộc. Với sự ra đời của mặt trận Việt Minh, ngọn cờ dân tộc được Đảng ta giương cao đã thực sự trở thành nhân tố trung tâm quy tụ sức mạnh của nhiều lực lượng và cá nhân yêu nước tiến bộ. Khối đại đoàn kết toàn dân đã không những được khôi phục, củng cố mà còn được nâng lên tầm cao mới, kết hợp với sức mạnh của các lực lượng tiến bộ trên thế giới, tạo ra xung lực hồi sinh mạnh mẽ để bùng phát kịp thời, khi thời cơ đến.

Cách mạng tháng 8/1945 thực sự là biểu trưng, là kết quả của khối đại đoàn kết dân tộc, là hội tụ của các nguồn xung lực hồi sinh mạnh mẽ của toàn dân tộc trong thời khắc bước ngoặt lịch sử dưới ngọn cờ của mặt trận Việt Minh do Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo. Cũng chính tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc đã hiệu triệu được toàn dân tộc đứng lên tiến hành cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi, tiếp đến là tiến hành cuộc kháng chiến trường kỳ chống chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ, thống nhất được nước nhà, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Thực tế cách mạng của nước ta đã chỉ ra rằng: Đoàn kết là bài học hàng đầu và có tính chiến lược, quyết định mọi thành công. Biết đoàn kết thì vượt qua khó khăn, thử thách, không đoàn kết, chia rẽ là thất bại. Đoàn kết phải có nguyên tắc, vì mục tiêu và lợi ích chung, thông qua tổ chức để tạo nên sức mạnh. Đoàn kết phải có nội dung thích hợp với từng địa phương, từng tổ chức, từng thời kỳ. Đoàn kết trong chính sách tập hợp các tầng lớp nhân dân, đi liền với bao dung, thực hiện tính nhân đạo cao cả, hướng tới tương lai. Phải đoàn kết trong Đảng mới tạo ra sự đoàn kết toàn dân tộc. Lãnh đạo xây dựng khối đại đoàn kết là nhiệm vụ của Đảng, là biện pháp phát huy sức mạnh của Đảng, của toàn dân tộc. Ngày nay, cần thiết hơn bao giờ hết việc phát huy tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc trong Cách mạng tháng 8 vào trong công cuộc CNH-HĐH đất nước, mà cốt lõi là những quan điểm cơ bản của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc. Đây là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, quyết định thành công của cách mạng, là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng.

Tinh thần, ý chí của Cách mạng tháng 8, những bài học quý giá về đại đoàn kết toàn dân tộc, về việc tạo thế và lực, về tập hợp lực lượng, về nghệ thuật nắm bắt thời cơ đang thôi thúc toàn Đảng, toàn dân tiếp tục tiến lên thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội trên đất nước ta. Phương Minh